تحریم‌بازی با اژدهای زرد و خرس

به گزارش «فرهیختگان»، ترامپ در آستانه خروج از کاخ‌سفید، کارزار فشار بر چین را همچنان دنبال می‌کند. او این‌بار علاوه‌بر چین، شرکت‌های روسی را نیز در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. وزارت بازرگانی ایالات‌متحده در اقدامی ۱۰۳شرکت و موسسه چینی و روسی را به بهانه آنچه همکاری با ارتش دو کشور خوانده است، در لیست تحریم‌های خود قرار داد. بنابر گزارش خبرگزاری روسی «تاس»، موسسات و شرکت‌هایی که در لیست تحریم‌های جدید آمریکا قرار گرفته‌اند، اجازه خرید شماری از کالاها و فناوری‌های آمریکا را نخواهند داشت. طبق این گزارش، مجموع ۵۸شرکت چینی و ۴۵شرکت روس در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند که میان آنها شرکت کشتی‌سازی «ادمیرالتی» (بخشی از شرکت کشتی‌سازی روسی «جی‌اس‌سی یونایتد»)، شرکت هواپیمایی یونایتد، واحد پرواز ویژه شرکت بودجه ایالتی فدرال، شرکت ایرکوت، شرکت فناوری روسی اوبورونپروم، روس‌تک، بالگردهای روسی، هواپیمای مدنی سوخو، توپولوف جی‌اس‌سی، مرکز موشکی و فضایی جی‌اس‌سی و شرکت انرژی هسته‌ای دولتی روس‌اتم به چشم می‌خورند. طبق گزارش تاس، دولت آمریکا به شرکت‌های مذکور برچسب «کاربرانی با هدف نظامی» زده است اما مشخص نیست که آیا تمامی نهادهایی که در لیست تحریم قرار داده، شامل این برچسب می‌شوند یا خیر.

وزارت بازرگانی آمریکا در بیانیه‌ای درخصوص تحریم این شرکت‌ها مدعی شد: «دولت آمریکا برای هدف کنترل «کاربرانی با اهدافی نظامی»، این شرکت‌ها را به‌عنوان «کاربرانی با اهداف نظامی» تشخیص داده است که این (برچسب) در «مقررات اداری صادرتEAR»، برای صادرات، صادرات مجدد یا انتقال برخی اقلام خاص به چین،‌ روسیه و ونزوئلا و زمانی به‌کار برده می‌شود که قرار است اقلام خاص برای «کاربرانی با اهداف نظامی» ارسال شود.»

طبق این گزارش، لیست اولیه بازرگانی آمریکا شامل ۱۰۳شرکت می‌شود و احتمال می‌رود پس از بررسی‌های بیشتر، شرکت‌هایی از این لیست حذف شده یا به آن اضافه شود. براساس این گزارش، صادرکنندگان آمریکایی باید قبل از صادرات «اقلام تعیین‌شده» به شرکت‌های موجود در لیست سیاه، مجوز بگیرند.

تاس گزارش کرد دست‌کم برخی شرکت‌ها و موسساتی که در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند، پیش از این نیز تحت تحریم‌ها و محدودیت‌های آمریکا ازجمله واردات برخی اقلام آمریکایی قرار گرفته‌اند.
وانگ‌ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در واکنش به تحریم‌های جدید، از واشنگتن خواست «اقدام‌های نادرست» خود را متوقف کند. او روز سه‌شنبه در یک نشست خبری گفت آمریکا از مفهوم امنیتی ملی برای سرکوب شرکت‌های خارجی سوءاستفاده می‌کند.

روس‌ها هم روز گذشته به تحریم‌های آمریکا واکنش نشان دادند. «آناتولی آنتونوف» سفیر روسیه در ایالات‌متحده دراین‌باره تاکید کرد احساسات ضدروسی واشنگتن به‌اندازه‌ای بالاست که حتی این کشور منافع خود را در تجارت با مسکو در نظر نمی‌گیرد. آنتونوف تاکید کرد که تصمیم وزارت بازرگانی آمریکا برای تحمیل محدودیت‌ صادرات برای شرکت‌ها و موسسات روسی مخرب است و نه‌تنها تداوم تعامل اقتصادی بین آمریکا و روسیه را تضعیف می‌کند بلکه هرگونه چشم‌انداز مثبت درخصوص بهبود روابط دو کشور را نیز از بین می‌برد.

وی در بیانیه‌ای که در صفحه فیس‌بوک خود قرار داد، هشدار داد: «لازم به ذکر است واشنگتن با تعصبات ضدروسی حتی منافع تجاری خود را نیز نادیده گرفته است و این‌گونه تصمیمات احتمال همکاری عادی با شرکای روس در زمینه‌های امیدوارکننده را نیز از بین‌ می‌برد.»

سفیر روسیه در ایالات‌متحده درخصوص اقدام واشنگتن در تحریم‌ شرکت‌های هوا و فضای روسیه گفت: «چنین اقداماتی روابط ما را حتی وارد یک بحران بزرگ‌تر می‌کند که بیرون آمدن از آن تنها زمانی امکان‌پذیر می‌شود که ایالات‌متحده آمادگی داشته باشد روابط را براساس اصل برابری و احترام متقابل بسازد که تا به‌حال ما چنین میل و اشتیاقی ازسوی آنها مشاهده نکرده‌ایم.»

وزارت بازرگانی آمریکا در بهار امسال دایره معنایی کاربران نظامی را گسترش داد و علاوه‌بر سرویس‌های نظامی و پلیسی، اشخاص و نهاد‌هایی را که به نگهداری یا تولید اقلام نظامی کمک می‌کنند، حتی اگر حوزه کار آنها نظامی نباشد، نیز در شمول این تعریف قرار داد. بر پایه این تعریف این کشور شرکت‌های چینی و روسی را در لیست تحریم‌های خود قرار داد. این گسترش دایره معنایی، بخشی از فشارهای گسترده دونالد ترامپ بر دولت چین قبل از ترک کاخ‌سفید محسوب می‌شود. تنش‌ها بین واشنگتن و پکن طی یک‌سال گذشته درمورد موضوعات حساس افزایش یافته است. ترامپ چین را عامل شیوع ویروس کرونا در جهان می‌داند. دولت وی پس از اعمال قانون جدید امنیت ملی در هنگ‌کنگ نیز علیه چین به‌شدت انتقاد کرد. علاوه‌بر شرکت‌هایی که امکان ارتباط نظامی دارند، اخیرا دولت ایالات‌متحده محدودیت‌های بیشتری را برای شرکت‌های فناوری چین اعمال کرده است. روابط میان ایالات‌متحده با دو کشور چین و روسیه در سال‌های اخیر بر اثر طیفی از موضوعات دچار تنش شده است که در جدیدترین این موارد می‌توان به اتهام‌زنی‌های واشنگتن به روسیه و چین درخصوص حملات سایبری اخیر به سازمانه‌ای دولتی مهم آمریکا و تلاش برای مداخله در انتخابات آمریکا اشاره کرد که مسکو و پکن به‌شدت این اتهامات را رد کرده‌اند.

با این حال ترامپ هر از چند گاهی به بهانه‌های واهی پکن را زیر ضربه برده است. او جدا از سیاست امنیتی‌سازی چین، با ابزار تحریمی نیز تلاش کرده روند صعود اقتصادی چین را متوقف کند. او با توجه به رشد عجیب و بدون توقف هوآوی غول اقتصادی چینی، این شرکت را نخستین قربانی تنش‌های اقتصادی و دیپلماتیک بین پکن و واشنگتن قرار داد و تدابیری را عملیاتی کرد که شرکت‌های آمریکایی و حتی کشورهای دیگر برای معامله با شرکت فناوری و مخابراتی هوآوی چین در زمینه‌های فنی با مشکلات پیچیده‌ای مواجه باشند. آمریکا کشورهای دیگر را نیز تحت‌فشار قرار داد که حق ندارند در زمینه توسعه فناوری شبکه اینترنت پرسرعت نسل پنجم با این شرکت چینی همکاری کنند، در چنین صورتی هوآوی برای دستیابی به چیپ‌هایی که تحت فناوری آمریکا تولید می‌شود راهی دشوار در پیش خواهد داشت. اما آمریکا به تحریم هوآوی بسنده نکرد و بزرگ‌ترین شرکت سازنده تراشه‌های الکترونیکی اس‌ام‌آی‌سی (SMIC) چین را به این بهانه که خطری برای استفاده نهایی در بخش‌های نظامی ایجاد می‌کند هم تحریم و صادرات به این شرکت را محدود کرد.