به گزارش «فرهیختگان»،  متن پاسخ عبدالحسین خسروپناه به شبهاتی درباره فقه و حوزه به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم

مطلبی از یک نویسنده درباره فربه شدن فقه و مهارت اندک حوزویان در رشته های دیگر منتشر شده و شبهه هایی را به وجود آورده و دوستانی درخواست جواب دادند و لذا نکاتی در این خصوص عرض میکنم.

۱. حوزه علمیه در دهه های اخیر با حوزه علمیه قبل از انقلاب اسلامی بسیار متفاوت است و ظاهراً جناب مستشکل از وضعیت کنونی حوزه علمیه اطلاع ندارد.

حوزه علمیه امروز در علوم انسانی و علوم عقلی و عرفانی رشد جدی پیدا کرده است. بیش از پانصد مدرس در سطوح مختلف علوم عقلی و انسانی و اجتماعی مشغول تدریس و صدها محقق در علوم عقلی و علوم انسانی و اجتماعی مشغول تحقیق هستند.

مرکز علوم اسلامی ولی امر و دانشگاه باقرالعلوم و پژوهشگاه های حوزه و دانشگاه و فرهنگ و اندیشه اسلامی و علوم و فرهنگ اسلامی و موسسه های امام خمینی و امام صادق نمونه هایی از مجموعه های تخصصی در علوم انسانی و علوم عقلی هستند که مستشکل از آنها بی اطلاع است.

۲. شبهه دیگر اینکه فقه نیمه جان شده و آینده نه چندان دور خواهد مرد چون موضوعات فقهی با تکنولوژی و تغییر زندگی منقضی شده و فقها تبحری در مسایل جدید ندارند و برخی احکام فقهی، قبیح اجتماعی شدند و مردم به بی دینی فقهی گرایش یافتند و تنوع فتوا هم زیاد شده است.

این ادعاهای بی دلیل هم ناشی از کم اطلاعی نسبت به حوزه علمیه نوین است. امروزه طلاب علوم فقهی در موضوعات انسان معاصر به صورت تخصصی درس می خوانند و ده ها فقه تخصصی در مراکز فقهی در حوزه علمیه در مقطع سطح سه و چهار، آموزش می بینند.

طلاب فقه سیاسی و فقه اقتصاد و فقه فرهنگ و فقه تربیت و فقه مدیریت و فقه قضا و فقه ارتباطات و فقه پزشکی و فقه هنر و ده ها فقه تخصصی در حد ارشد دانشگاهی مباحث علوم انسانی و اجتماعی را فرا می گیرند.

استادان دانشگاهی در مراکز حوزوی، توانمندی طلاب در علوم انسانی و اجتماعی را شهادت میدهند. استادان فرهیخته متخصص و نظریه پرداز در علوم انسانی و اجتماعی در حوزه علمیه قم و مشهد و اصفهان و‌ خوزستان یک اتفاق مبارکی است که جناب مستشکل نمی بیند یا نمی خواهد ببیند و همه اینها نشانه به روز شدن فقه در حوزه علمیه است.

۳. اینکه عده ای از مردم به بی دینی فقهی گرایش یافتند سخن درستی است که این هم زاییده سبک زندگی سکولار و روشنفکری غرب زده است که انسان را حتی به الحاد سوق می دهد و گرفتار شبهات می کند، هر چند این واقعه هیچ ملازمه ای با مرگ فقه ندارد چون متدینان مقید به احکام فقهی و منتقدان به سبک زندگی سکولار و مقید به مناسک اسلامی و فقهی همچون اربعین حسینی و ظهور فقهای نوین هم رو به رشد هستند. دینداری قرن بیست و یکم وضعیت گرایش به شریعت را بسیار تغییر داده و مردم دنیا را به مناسک دینی و معنوی علاقمند کرده و این اتفاق در جهان نمایان است.

تعدد فتوا هم زاییده باز بودن اجتهاد در فقه شیعه است که نه تنها نقص و عیب نیست که امتیاز تفقه شیعی است و به تعبیر اقبال لاهوری موتور حرکت شیعه است و به تعبیر نگارنده مانع از مرگ فقه است.
عجیب است که جناب مستشکل از طرفی از مرگ فقه هشدار می دهد و از طرف دیگر از تنوع فتوا نگران است و این مطلب، یک پارادوکس پنهانی است که مستشکل متوجه آن  نشده است.

فکر می کنم مستشکل در اثر ارتباط با فقهای سنتی از یک جهت و علاقه به روشنفکران سکولار از ناحیه دیگر و مرتبط نبودن با فقیهان نوین از حیث دیگری، دچار این شبهات شده است که ان شاءلله با مطالعه و تحصیل و تحقیق و بررسی بیشتر شبهاتش حل خواهد شد.

اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا

عبدالحسین خسروپناه
حوزه علمیه قم
اربعین حسینی ۱۳۹۹