اسلاوی ژیژک پرسشی را مطرح می‌کند که چرا در سوریه و افغانستان کسی در مقابل حکومت‌های جدید مقاومت نکرد؟ چرا هزاران نفر حاضر بودند از هواپیمای آمریکایی آویزان شوند اما همین افراد حاضر نبودند مقاومت کرده و از کشور خودشان به‌عنوان یک آرمان دفاع کنند؟ این پرسش مهمی است که البته او خیلی‌زود نتیجه‌گیری می‌کند، چون غرب جنگیدن برای آرمان را بی‌معنی کرده و دیگر هیچ‌ آرمان جمعی اهمیت ندارد، درنتیجه غرب و تمدن سکولار به فروپاشی رسیده است. 

مهدی گلشنی فیزیکدان و نظریه‌پرداز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره پروژه فکری‌اش، با اشاره به فضای اخلاقی حاکم بر جامعه و محیط علمی کشور، همچنان از علم دینی و ضرورت آن دفاع می‌کند و قائل به حاکمیت صددرصدی پوزیتیویسم در فضای دانشگاهی کشور است.

ما در ایران مشکلاتی در حوزه سلامت داریم که کاملاً بی‌همتاست. پروژه ایرانی علوم‌انسانی سلامت و فلسفه پزشکی مسائلی دارد که در جا‌های دیگر دنیا چندان برجسته نیست و آن تلاشی هم که ما کردیم در تمام این 15 سال، این است که ما ترجمه نمی‌کنیم و هیچ ترجمه‌ای از ما نمی‌بینید.

آنچه آمریکایی‌ها در حال القای آن هستند، برنامه‌ریزی بلندمدتی است برای افزایش سلطه نظم خودشان. به همین جهت باید به شدت دقت و توجه کرد که اگر به اسطوره‌ها و تخیل غربی‌ها در تاریخ و وضعیت فعلی‌شان نگاه کنیم، می‌بینیم سرشار از قهرمانانی است که علیه سرنوشت به پا خاسته‌اند.

نتایج آخرین انتخابات تونس نشان‌دهنده مشارکت تنها ۳ درصدی مردم است و الغنوشی به اتهام ترویج خشونت در زندان به سر می‌برد. حزب او، النهضه، به‌طور تقریبی منحل شده و تونس دموکراتیک تحت کنترل نیروهای وابسته به غرب قرار دارد.

جلال یک بهانه است و ما می‌خواهیم وضع تفکر خودمان در دوره معاصر را مورد توجه و تعمق قرار دهیم. مقدمه‌ای عرض می‌کنم که چرا عنوان تفکر در غیاب تاریخ را انتخاب کردم تا وجه این گزینش آشکارتر شود. آشکار شدن این وجه گام‌هایی در طرق تفکر است که از بحث ما جدا نیست. همه شنیده‌ایم فلسفه در باب وجود می‌اندیشد.

محمد خندان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» بیان کرد: از همان ابتدای آشنایی ما با نهاد‌های آموزشی جدید، مسئله دانشگاه هم در ذهن متفکران ایرانی مطرح بوده‌ است؛ اینکه دانشگاه چیست و برای جامعه ایرانی چه‌کار می‌تواند انجام دهد و چگونه باید اداره شود، مسائلی است که در ذهن متفکران ایرانی مطرح بوده و هنوز هم همچنان مطرح است و این نشان می‌دهد گویی نوعی بحران دامنگیر دانشگاه است.

سخن گفتن از نسبت علوم انسانی و کاربرد عمدتاً حول‌وحوش دو شاخۀ تجاری‌سازی یا کاربردی‌سازی قرار می‌گیرد. با آنکه نقدهای بسیار جدی و بجا بر تجاری‌سازی علوم انسانی وارد شده است ازآنجاکه این نظرورزی‌ها نسبت به جنبه‌های علم‌شناسانه و معرفت‌شناسانه غفلت ورزیده‌اند «تقلیل‌گرایی‌ تلقی از کارآمدی علوم انسانی و کاستی مفاهیم ناب» را سبب شده‌اند.