ابوالفضل مظاهری، دبیر گروه دانشگاه: علی‌باقر طاهری‌نیا، رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی روز گذشته در نشست خبری بخشی از آخرین اطلاعات مربوط به آمار آموزش عالی را در اختیار اصحاب رسانه قرار داد. آماری که به‌لحاظ زمانی مربوط به سال تحصیلی 1402-1401 می‌شود و نکاتی جالب و قابل‌توجه هم دارد. 10 مورد از مهم‌ترین این اطلاعات را در ادامه می‌خوانید.
1. تحصیل 3 میلیون دانشجو در ایران
جمعیت دانشجویی کشور در مجموع همه زیرنظام‌های آموزشی سه میلیون و ۲۴۹ هزار و ۶۰۱ نفر است. آمار تعداد دانشجویان در سال‌های اخیر در همین حدود بالا و پایین شده است. این عدد در ابتدای دهه نخست قرن جدید سه‌میلیون و 173 هزار عنوان شده بود.
2. جمعیت دختران فراتر از 50 درصد
تعداد دانشجویان دختر در سال‌های ۹۱ تا ۹۲ حدود ۴۸ درصد کل دانشجویان بوده اما از سال ۹۲ تا ۹۵ تعداد دانشجویان زن روند کاهشی یافته تا اینکه از سال ۹۶ دوباره روند افزایشی گرفته است. برای اولین‌بار در سال تحصیلی گذشته نسبت جمعیتی زنان در دانشگاه به بیش از 50 درصد رسید. روندی که احتمالا ادامه خواهد داشت و براساس اظهارات رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی سهم ورودی‌های دانشجویان دختر در دانشگاه‌های سراسری طی سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ (۵۸ درصد) و در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به بالای ۶۰ درصد رسیده است.
3.افت خطرناک جمعیت دانشجویان دکتری
از مجموع بیش از سه‌میلیون و 200 هزار دانشجو ۶۴ درصد در کارشناسی، ۱۳ درصد در کاردانی، ۱۶ درصد در کارشناسی‌ارشد و ۴ درصد در دکتری تخصصی تحصیل کرده‌اند. نکته قابل‌توجه افت تعداد دانشجویان مقطع دکتری در سال‌های اخیر است. سهم دانشجویان دکتری تا سال 1400-99 افزایشی بوده ولی بعد از آن روند، کاهشی بوده است. کاهشی که می‌تواند تاثیر خودش را در تولید علم کشور هم نمایان کند.
4.علوم‌انسانی بزرگ‌ترین گروه تحصیلی
52 درصد از کل دانشجویان مشغول به تحصیل در کشور دانشجوی علوم انسانی هستند. ۶ درصد در علوم پایه، ۲۲ درصد در فنی و مهندسی، ۷ درصد در هنر و ۹ درصد در علوم پزشکی و ۴ درصد در کشاورزی تحصیل می‌کنند. سهم علوم انسانی در مقطع کارشناسی ۵۶ درصد و مقطع دکتری تخصصی ۴۰ درصد است. برمبنای آخرین آمار تمرکز در علوم انسانی در مقطع کارشناسی بیشترین توسعه را به خود اختصاص داده است.
5.آموزش‌وپرورش بیشترین رشد در ۲ سال اخیر
رشته‌های مرتبط با استخدام در آموزش‌وپرورش بیشترین رشد پذیرش دانشجو را داشتند. درواقع پذیرش دانشجو در مقایسه سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ و سال تحصیلی قبل آن ۲۰ درصد رشد داشته، پس بیشترین رشد جمعیت دانشجویی به رشته‌های استخدام آموزش‌وپرورش و کمترین رشد جمعیت دانشجویی در رشته‌های مهندسی عمران، علوم اداری، مکانیک فلزکاری در مقطع کاردانی است. البته حوزه مهندسی پزشکی جزوه رشته‌های است که نسبت به پنج سال گذشته رشد حدود ۴۸. ۴۸ درصد داشته است. درواقع رشته‌های مرتبط به آموزش‌وپرورش و مهندسی پزشکی جزء پرطرفدارترین رشته‌هاست.
6.نسبت دانشجویان مهارتی؛ 12 یا 40؟
تعداد دانشجویان مهارتی یکی دیگر از موارد مطرح‌شده در نشست خبری رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی بود. عددی که به دو گونه متفاوت ارائه شد؛ نخست نسبت 12 درصدی که برمبنای در نظر گرفتن دانشجویان دانشگاه‌های مهارتی یعنی فنی‌وحرفه‌ای و جامع علمی کاربردی محاسبه شده است. مدل دیگرش هم عددی برابر 40 را نشان می‌دهد که بر مبنای برآورد دانشجویان رشته‌های مهارتی درکل زیر نظام‌های آموزش عالی و مقاطع گوناگون ارائه شده است.
7.هرسال بیش از ۵۰۰ هزار دانش‌آموخته
براساس آخرین آمار آموزش عالی هرسال بیش از ۵۰۰ هزار نفر از دانشگاه‌های ما فارغ‌التحصیل شده و جذب بازار کار می‌شوند. در تازه‌ترین آمار سهم دانش‌آموختگان کارشناسی 59 درصد، ارشد و کاردانی هرکدام 18 درصد و دکتری عمومی و تخصصی به ترتیب 2 و 3 درصد بیان شده است. از مجموع دانش‌آموختگان در سال تحصیلی گذشته ۵۲ درصد مرد و ۴۸ درصد زن هستند و ۵۴ درصد از رشته‌های علوم انسانی فارغ‌التحصیل شده‌اند.
79.8 هزار عضو هیات‌علمی داریم
تعداد اعضای هیات‌علمی 79 هزار نفر عنوان شده است که 68 درصد در دانشگاه‌های دولتی و 32 درصد در دانشگاه‌های غیردولتی مشغول به خدمت هستند. از این تعداد ۵۴ درصد استادیار، ۹ درصد استاد و ۲۰ درصد دانشیار هستند. زنان 30 درصد از اعضای هیات‌علمی کشور را تشکیل می‌دهند.
