در روزگاری که تهران ضرورت دستیابی به دانش هسته‌ای و دارا بودن چرخه کامل هسته‌ای را کشف کرده بود و گام‌های عملیاتی خود را برای بومی‌سازی این دانش برداشته بود، بسیاری از رهبران در غرب آسیا، تهران را شماتت می‌کردند که با وجود منابع غنی انرژی، چه نیازی به صرف میلیاردها دلار درآمد برای داشتن انرژی هسته‌ای است؟ حدود دو دهه زمان نیاز بود تا رهبران کشورهای عربی پی به اهمیت انرژی هسته‌ای در دنیای امروز ببرند. حالا در برخی پایتخت‌های عربی رقابتی پرهزینه، نه برای دستیابی به چرخه کامل هسته‌ای که برای تامین بخشی از نیازشان به انرژی به راه افتاده است. در حال حاضر، میزان برداشت از منابع زیرزمینی ثابت است اما نیاز کشورها به انرژی به‌ویژه انرژی برق روزبه‌روز در حال گسترش است و تامین این نیاز، در آینده می‌تواند درآمدهای نفتی کشورهای منطقه را کاهش دهد. از همین‌روست که نه‌تنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی با منابع سرشار انرژی که حتی کشورهایی همچون مصر و مغولستان نیز به دنبال برنامه هسته‌ای هستند. در حال حاضر حدود 30 کشور در حال بررسی، برنامه‌ریزی یا شروع برنامه‌های انرژی هسته‌ای هستند و حدود 20 کشور دیگر نیز در مقطعی ابراز علاقه کرده‌اند. برخی از این کشورها اقتصادهای پیشرفته و برخی دیگر نیز کشورهای در حال توسعه‌اند. تحلیلگران انتظار ندارند که این کشورها در آینده قابل پیش‌بینی سهم زیادی در گسترش ظرفیت هسته‌ای داشته باشند؛ چراکه رشد اصلی در کشورهایی اتفاق خواهد افتاد که این فناوری در آنها از قبل به خوبی تثبیت شده است. با این حال، در درازمدت، روند شهرنشینی در کشورهای کمترتوسعه‌یافته، تقاضا برای برق و به‌ویژه برق تامین‌شده توسط نیروگاه‌های بارپایه مانند هسته‌ای را به‌شدت افزایش خواهد داد. الگوی تقاضای انرژی در این کشورها بیشتر شبیه اروپا، آمریکای شمالی و ژاپن خواهد شد. 

کاهش هزینه‌های انرژی هسته‌ای
تا سال 2022، 9 کشور دارای تسلیحات هسته‌ای بودند. آمریکا و روسیه با دارا بودن 12 هزار و 700 کلاهک جنگی، بیش از 90 درصد تسلیحات هسته‌ای را در اختیار دارند. به غیر از سلاح‌های کشتار جمعی، انرژی هسته‌ای می‌تواند در چندین بخش صنعتی از‌جمله انرژی، مراقبت‌های بهداشتی، کشاورزی، حفظ مواد غذایی، صنعت و تحقیقات استفاده شود. از سال گذشته میلادی 30 کشور از طریق انرژی هسته‌ای برق تولید می‌کنند. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتظار می‌رود ظرفیت جهانی برق از طریق فناوری انرژی هسته‌ای تا سال 2050 بیش از صددرصد رشد کند و به 873 گیگاوات برق خالص برسد. 
طبق گزارش موسسه انرژی هسته‌ای، متوسط ​​هزینه تولید یک مگاوات ساعت برق از طریق انرژی هسته‌ای به رقم 29.13 دلار رسیده که 38.9 درصد کمتر از هزینه‌های سال 2012 است. همین مساله نیز تمایل به دستیابی کشورها به انرژی هسته‌ای را تشدید کرده است. ایران نیز به‌عنوان یکی از کشورهای دارای توانمندی هسته‌ای، در‌حال‌حاضر از طریق نیروگاه اتمی بوشهر 2 درصد برق خود را تولید می‌کند. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفته است که کشور در‌حال برنامه‌ریزی برای تولید 10 هزار مگاوات برق هسته‌ای است.
گزارش ژوئیه 2021 آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) درباره وضعیت بین‌المللی و چشم‌انداز انرژی هسته‌ای می‌گوید که حدود 28 کشور عضو بدون نیروگاه هسته‌ای «در حال بررسی، برنامه‌ریزی یا کار» برای گنجاندن هسته‌ای در ترکیب انرژی خود هستند. از میان این 28 کشور که نام‌شان فاش نشده، 10 تا 12 کشور قصد دارند تا سال‌های 2035-2030 نیروگاه‌های هسته‌ای را راه‌اندازی کنند. 
در این گزارش به صورت اجمالی به بررسی تلاش‌های کشورهای مختلف اعم از اقتصادهای پیشرفته و اقتصادهای ضعیف برای دستیابی به انرژی هسته‌ای به‌ویژه در تامین انرژی پرداخته شده است. 

امارات متحده عربی
امارات متحده عربی پیشنهادی 20 میلیارد دلاری از یک کنسرسیوم کره‌جنوبی برای ساخت چهار رآکتور تجاری انرژی هسته‌ای را با ظرفیت مجموعا 5.6 گیگاوات، تا سال 2020 پذیرفته است. اولین واحد نیروگاه اتمی در آگوست 2020 به شبکه متصل شد و سپس واحد 2 در سپتامبر 2021 و واحد 3 در اکتبر 2022 به شبکه متصل شد. 

عربستان
عربستان سعودی قصد دارد تا 20 سال آینده 80 میلیارد دلار در حوزه هسته‌ای سرمایه‌گذاری کرده و 16 رآکتور اتمی بسازد. سعودی اما قصد ندارد تنها به رآکتورهای تولید برق اکتفا کند. برای اولین بار عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان در تابستان سال 2019 اعلام کرد کشورش در آینده برای تامین سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای خود به دنبال غنی‌سازی اورانیوم خواهد رفت. سعودی‌ها در این مسیر تلاش کردند با کسب موافقت آمریکا برای دریافت اجازه غنی‌سازی، فناوری مرتبط با آن را نیز از این کشور تامین کنند. با این‌حال پس از تردیدهای آمریکا و فشار صهیونیست‌ها، عربستان آمریکا را تهدید کرد به سمت چین، روسیه و فرانسه برای ایجاد تاسیسات غنی‌سازی گام برخواهد داشت. ریاض در این حوزه همکاری‌هایی را با پکن در حوزه تولید کیک زرد ترتیب داد. 

عراق
رئیس سازمان تنظیم مقررات منابع رادیواکتیو عراق در ژوئن 2021 اعلام کرد که پیش‌بینی‌های ما نشان می‌دهد که بدون انرژی هسته‌ای تا سال 2030، دچار دردسر بزرگی خواهیم شد. برهمین اساس عراق در حال تدوین یک برنامه 40 میلیارد دلاری برای راه‌اندازی 8 رآکتور با ظرفیت حدود 11 گیگاوات برق است. بغداد با مقامات روسی و کره جنوبی و شرکت‌های انرژی هسته‌ای دولتی در مورد ساخت نیروگاه گفت‌وگو کرده است.
اردن
اردن بیشتر انرژی مورد نیاز خود را وارد می‌کند و به دنبال امنیت انرژی بیشتر و همچنین قیمت پایین‌تر برق است. این کشور قصد داشته تا سال 2025 دو واحد نیروگاه هسته‌ای 1000 مگاواتی را فعال کند، اما اکنون در حال بررسی استفاده از رآکتورهای کوچک مدولار است. اردن دارای منابع قابل توجهی اورانیوم است. 

یمن
یمن در حال بررسی برنامه‌هایی برای استفاده از رآکتورهای هسته‌ای کوچک با توان 300 مگاوات در سال‌های 2030-2025 است، پس از آن صنعا به یک نیروگاه هسته‌ای تجاری با توان 1500-1000 مگاوات در سال 2035 فکر می‌کند. این کشور با آژانس انرژی اتمی روی این طرح‌ها کار می‌کند. 

آلبانی
دولت آلبانی در سال 2007 ساخت یک نیروگاه هسته‌ای را برای تامین داخلی و صادراتی به بالکان و ایتالیا پیشنهاد کرد. در سال 2009 کرواسی از این پیشنهاد حمایت کرد و دو کشور موافقت کردند که روی آن همکاری کنند. در ژانویه 2010، دولت ایجاد آژانس ملی اتمی را برای نظارت بر توسعه پروژه‌های هسته‌ای و ایجاد زیرساخت‌های قانونی تصویب کرد. 

صربستان
دولت‌های روسیه و صربستان در سال 2009 در حال انجام «مذاکرات جدی» برای ساخت نیروگاه هسته‌ای در خاک صربستان به‌عنوان پروژه مشترک بودند. در آگوست 2010، دولت صربستان اعلام کرد که احتمالا 5 درصد از سهام نیروگاه هسته‌ای بلن بلغارستان را در اختیار خواهد گرفت. در ماه نوامبر بلغارستان از صربستان، کرواسی و مقدونیه - همه مشتریان برق - دعوت کرد تا سهام 1 تا 2 درصدی را در نیروگاه بلن بگیرند. در سال 2019 روسیه و صربستان توافقنامه‌ای بین دولتی در زمینه همکاری در ساخت مرکز علوم، فناوری و نوآوری هسته‌ای در صربستان امضا کردند.

لهستان
لهستان به‌طور سنتی صادرکننده خالص برق بوده است، عمدتا به جمهوری چک و اسلواکی، اما در سال‌های اخیر با ادامه رشد تقاضای داخلی شاهد کاهش سطح صادرات بوده است. کابینه لهستان در اوایل سال 2005 تصمیم گرفت که برای تنوع انرژی و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن و گوگرد، این کشور باید فورا به سمت معرفی انرژی هسته‌ای حرکت کند تا به‌زودی یک نیروگاه اولیه پس از سال 2020 راه‌اندازی شود. لهستان قصد دارد از حدود سال 2033 به‌عنوان بخشی از مجموعه انرژی‌های متنوع، انرژی هسته‌ای داشته باشد تا این کشور را از وابستگی شدید به زغال‌سنگ دور کند. لهستان پیش‌تر در نظر گرفته بود که در نیروگاه هسته‌ای ویزاگیناس در لیتوانی سهمی داشته باشد. 

الجزایر
در فوریه 2009، دولت اعلام کرد که قصد دارد اولین نیروگاه هسته‌ای خود را که حدود سال 2020 کار می‌کند، بسازد و پس از آن هر پنج سال یک‌بار یک واحد دیگر بسازد. در سال 2013، هدف تا سال 2025 تمدید شد. در سپتامبر 2014 توافقنامه بین‌دولتی با روس اتم امضا شد که در آن «همکاری در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و رآکتورهای تحقیقاتی، استفاده از رآکتورهای هسته‌ای برای تولید گرما و نمک‌زدایی آب دریا، اکتشاف و استخراج مشترک ذخایر اورانیوم، مدیریت سوخت هسته ای» و پردازش زباله‌های هسته‌ای تعریف شده بود. الجزایر از سال 1995 دو رآکتور تحقیقاتی را در دراریا و عین اوسارا راه‌اندازی کرده است. نیروگاه 15 مگاواتی Es-Salam یک رآکتور آب سنگین چینی است که در سال 1992 راه‌اندازی شد و در سال 2016-2019 توسط CNNC Zhongyuan بازسازی شد. 

رواندا
روسیه و رواندا در دسامبر 2018 یک توافقنامه بین‌دولتی در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای امضا کردند. ظرفیت تولید برق در سال 2018 برابر با 218 مگاوات بوده و حدود 35 درصد مردم به برق دسترسی دارند. در اکتبر 2020، دولت رواندا تاسیس هیات انرژی اتمی رواندا (RAEB) را تصویب کرد که هدف آن هماهنگی تحقیق و توسعه فعالیت‌های انرژی هسته‌ای در این کشور است. 

اوگاندا
نقشه راه چشم‌انداز 2040 اوگاندا توسعه ظرفیت هسته‌ای قابل‌توجهی را به‌عنوان بخشی از ترکیب انرژی آینده کشور در بر می‌گیرد. استراتژی توسعه نقشه راه انرژی هسته‌ای در آوریل 2015 توسط کابینه تصویب شد و موضوعات زیرساختی کلیدی برای توسعه انرژی هسته‌ای را شناسایی کرد و مکانیسم‌های پیشنهادی برای رسیدگی به آنها را ارائه کرد. در ژوئن 2017، وزارت انرژی و توسعه مواد معدنی توافقنامه‌ای با روس اتم امضا کرد که زیرساخت‌های هسته‌ای و مراکز تحقیقات هسته‌ای را با رآکتورهای تحقیقاتی پوشش می‌داد. 

بنگلادش
بنگلادش که قصد دارد وابستگی خود به گاز طبیعی را کاهش دهد در نوامبر 2017 ساخت اولین رآکتور انرژی هسته‌ای خود به نام Rooppur1 را آغاز کرد. این واحد قرار است در سال 2023 راه‌اندازی شود. ساخت واحد دوم در روپور در جولای 2018 آغاز شد. در این کشور تقاضای برق به‌سرعت درحال افزایش است. 

اندونزی
اندونزی نسبت به هر کشور دیگری در جنوب‌شرقی آسیا از تجربه و زیرساخت بیشتری در فناوری هسته‌ای برخوردار است. ساخت یک رآکتور آزمایشی انرژی هسته‌ای 10 مگاواتی در سرپونگ در نزدیکی جاکارتا برنامه‌ریزی شده است. طراحی این رآکتور توسط روسیه انجام شده و برنامه‌ریزی برای ایجاد واحدهای بزرگ‌تر به تعویق افتاده است. 

گره‌گشایی هسته‌ای با رادیوداروها 

جدا از اهمیت فناوری هسته‌ای در تامین انرژی، این فناوری با تولید رادیو‌داروها نقش بزرگی در تشخیص و درمان بیماری‌ها ایفا می‌کند. با وجود جزئیات زیاد رادیوداروها، شاید مهم‌ترین حوزه عمل آنها درمان سرطان‌های مختلف باشد.  تامین این داروها به طور عمومی برای کشورها و به طور خاص برای ایران دارای دشواری‌هایی است. تولید‌کننده رادیو داروها، کشورهای پیشرفته هستند و از این رو با توجه به سیاست‌های انحصاری تجاری و همچنین دستمزدهای بالا در چنین کشورهایی، داروها با قیمت گزافی به دست کشورهای خریدار می‌رسد. ایران با توسعه صنعت رادیوداروها در حاشیه صنعت کلان هسته‌ای خود، گامی بزرگ در راستای کاهش هزینه و اطمینان از دسترسی، برای مردم برداشته است. 
بنابر آنچه محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در دی ماه سال 1401 اعلام کرده، سالانه یک میلیون نفر از مردم از رادیودارو‌های داخلی بهره‌مند می‌شوند. پژمان شیر‌مردی، معاون سازمان انرژی اتمی فروردین سال گذشته میزان صرفه‌جویی صورت‌گرفته در این حوزه را سالانه 50 تا 80 میلیون دلار عنوان کرده بود. با درنظر گرفتن قیمت یک دلار برابر با 47 هزار تومان در روز نگارش این گزارش، مبلغ صرفه‌جویی به سالانه 2 هزار و 350 میلیارد تا 3 هزار و 760 میلیارد تومان می‌رسد. به عبارتی دیگر تولید رادیو داروها در داخل کشور باعث شده هر نفر از یک میلیون بیمار استفاده‌کننده از این داروها، سالانه 2 میلیون و 350 تا 3 میلیون و 760 هزار تومان کمتر هزینه پرداخت کنند. این مزیت شامل حال صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های‌ بیمه‌ای نیز می‌شود که به دلیل انباشت تعهدات با مشکلات مالی مواجه شده‌اند. 
مزیت دیگر تولید رادیوداروها در داخل طی بحران کرونا پدیدار شد. رادیوداروها به دلیل عمر کم با هواپیما به مقصد حمل می‌شوند اما در دوران کرونا با اعمال محدودیت‌های ملی و جهانی از میزان پروازها کاسته شده و با اشکال در زنجیره تامین جهانی، تهیه رادیو‌داروها در جهان نیز به مشکل برخورد. با این وجود مردم ایران به لحاظ دسترسی به رادیو‌داروها با مشکلی مواجه نشدند. 
توسعه فناوری هسته‌ای همچنین باعث شده تا ایران با وجود اعمال تحریم‌های گسترده از سوی غرب که اخلالی قابل توجه در هرگونه خرید ایران از بازارهای جهانی حتی در سطح غذا و دارو ایجاد می‌کنند، بتواند دسترسی خود به رادیوداروها را حفظ کند. 
ایران با توجه به پیشرفت‌های خود چندین سال است که به یک صادر‌کننده عمده رادیوداروها تبدیل شده است. آنگونه که اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید ایران در زمره پنج کشور برتر تولید‌کننده رادیوداروها در جهان قرار داشته و آنها را ضمن مصرف داخلی به 9 تا 15 کشور دیگر صادر می‌کند. 
مزایای اقتصادی تولید رادیوداروها به معنای کاهش هزینه‌های درمان در داخل، کاسته شدن از نیاز به سفردرمانی به خارج، صادرات داروها و همچنین جذب بیماران کشورهای دیگر در قالب گردشگری سلامت است.