از پلتفرم «ست» رونمایی شد؛
زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: پنجشنبه هفته گذشته دکتر محمدمهدی طهرانچی در سفری یک‌روزه به تبریز در مراسم رونمایی از پروژه‌ها و محصولات جدید گروه صنعتی تراکتورسازی ایران حضور پیدا کرد تا از این طریق فصل جدیدی از فعالیت‌ها برای دانشگاه استان و به‌ویژه واحد تبریز آغاز شود. فصلی که در آن برخی از برنامه‌ها که از یک سال پیش در این واحد شروع شده بود، حالا فاز اجرایی به خود گرفته که طبیعتا می‌تواند در میان‌مدت و بلندمدت دستاوردهای خوبی را هم برای بخش آموزش عالی و هم بخش صنعتی استان و در گام بلندتری، برای کشور داشته باشد. در این میان شاید اصلی‌ترین اتفاق را باید رونمایی از پلتفرم «ست» دانست؛ پلتفرمی که نقش بیمارستان صنعتی را برای دانشجویان فنی و مهندسی ایفا می‌کند و در کنار فراهم‌سازی بستری برای افزایش مهارت دانشجویان، شرایط را برای رفع نیازهای صنایع بزرگ هم فراهم می‌کند. از طرف دیگر فراهم‌سازی بستر ساخت بیش از 20 ربات AGV از سوی دانشگاه آزاد استان برای تراکتورسازی را هم می‌توان به‌عنوان یکی از نمونه‌های موفق ارتباط بین دو نهاد صنعت و دانشگاه قلمداد کرد؛ اتفاقی که نه‌تنها در حوزه ساخت ربات، بلکه در حوزه رفع چالش‌های یکی از مهم‌ترین صنایع استان هم قرار است در قالب برنامه علمی پایش، تداوم داشته است. در این گزارش به سراغ آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان‌شرقی رفتیم تا مسیر جدید پیش‌روی دانشگاه استان و صنعت تراکتورسازی را ترسیم کند.
آغاز فصل جدید تربیت مهندسان با راه‌اندازی پلتفرم ست
پلتفرم ست یا همان سکوی تولید، تضمین و تامین قطعات صنعتی را باید یکی دیگر از اقدامات مهم دانشگاه آزاد در جریان سفر دکتر طهرانچی دانست. پلتفرمی که در براساس سند تحول و تعالی این دانشگاه و با الگو قرار دادن نظام آموزش پزشکی کشور در راستای افزایش مهارت و کارآمادگی دانشجویان رشته‌های غیرپزشکی طراحی و ایجاد شده است. در حقیقت این پلتفرم امکان ایجاد فضای کسب‌وکار را میان بخش‌های مختلف صنعت فراهم می‌کند تا از این طریق هم سفارش‌دهندگان بتوانند به قطعات مورد نیاز خود برسند و هم تولیدکنندگان متوسط و خرد امکان ارائه بی‌واسطه قطعات تولیدی‌شان را داشته باشند. همچنین این پلتفرم بستر را برای فعالیت بیش از دو هزار هیات‌علمی عرصه محور فراهم می‌کند؛ اساتیدی که بعد از گذراندن برخی دوره‌های آموزشی و ایجاد توانمندی‌های لازم، قرار است در این پلتفرم فعالیت جدی داشته باشند.» رنجبران گفت: «بحث طراحی و اجرای این پلتفرم از یک سال پیش به دستور ریاست دانشگاه آغاز شده بود. این اقدم را می‌توان یکی از فعالیت‌های تحولی دانشگاه هم در حوزه آموزش، هم فناوری و هم اقتصادی به شمار آورد که اتفاق قابل‌توجهی است.» به گفته او، بیش از شش هزار و 700 تامین‌کننده در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کرده‌اند و نزدیک به 40 سفارش هم در آن بارگذاری شده است. سامانه‌ای که از شبکه مهندسی قوی و پشتیبانی خوبی برخوردار است و به همین دلیل برای هر دو بخش صنعت و دانشگاه اهمیت خاصی خواهد داشت. رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی ادامه می‌دهد: «پلتفرم ست سامانه‌ای برای ارتباط صنایع بزرگ با تامین‌کنندگان متوسط و خرد است که یک اقدام تحولی در حوزه صنعت کشور هم به شمار می‌رود. در این میان البته دانشگاه در این پلتفرم نقش تضمین‌کننده و ضامن به هم‌رسان بین این دو حوزه را برعهده خواهد داشت.» گردش مالی بالای بازار خدمات و قطعات هم موضوعی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ به‌طوری که رنجبران درباره آن گفت: «براساس اطلاعات منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران گردش مالی بازار خدمات و قطعات در کشور بیش از 147 میلیارد دلار است که اگر دانشگاه آزاد بخش کوچکی از آن را هم از طریق پلفترم انجام دهد یک تحول بزرگ اقتصادی در دانشگاه خواهیم داشت. از این رو ریاست دانشگاه آزاد به شکل تاکید کرده که از امروز کار این پلتفرم به شکل جدی در کل کشور آغاز شود. خوشبختانه با زیرساخت‌هایی که در سراسر کشور داریم، می‌توانیم این هدف بزرگ را محقق کنیم.»
افتتاح رسمی دانشکدگان ساخت، تولید و فناوری‌های صنعتی
البته صحبت‌های رنجبران بخش دیگری هم داشت که مربوط به راه‌اندازی دانشکدگان ساخت، تولید و فناوری‌های صنعتی می‌شود که در بخش پایانی سفر دکتر طهرانچی به تبریز رقم خورد. رنجبران درباره این مساله گفت: «در این سفر نشست روسای دانشکده‌های ساخت، تولید و فناوری صنعتی را داشتیم و با توجه به اینکه این جلسه به‌صورت آنلاین هم برگزار شده بود دانشکدگان ساخت و تولید در کشور به‌صورت رسمی افتتاح شدند. در این میان اولین دانشکده ساخت و تولید و فناوری‌های صنعتی در تبریز کار خود را آغاز کرد.» او ادامه داد: «این دانشکده‌ها با تعامل با پلتفرم ست کارشان را دنبال می‌کنند و هدف این پلتفرم ایجاد یک بیمارستان برای رشته‌های غیرپزشکی است، یعنی در کنار دانشکدگان یک فضای آموزش مهارتی کاربردی را داریم که در آن تمام شرکت‌ها و کارخانجاتی که در این پلتفرم فعالیت می‌کنند عرصه آموزش علمی و مهارتی دانشجویان خواهند بود. این مساله بستری می‌شود تا ان‌شاءالله فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد، فارغ‌التحصیلانی متمایز با دیگر دانشگاه‌ها شوند.»
چالش‌های تراکتورسازی؛ سوژه پژوهشی دانشجویان دانشگاه آزاد
پایش یا همان پژوهش اثربخش یکپارچه شبکه‌ای ایده دانشگاه برای تبدیل سیر پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بوده و از سال 97 اجرای آن آغاز شده است. تاکنون 55 برنامه علمی در پایش بارگذاری شده و در دل سامانه پژوهشیار دانشگاه آزاد که محل اصلی ساماندهی به فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان محسوب می‌شود بارگذاری شده است. حدود یک‌سوم از دانشجویان ارشد دانشگاه هم‌اکنون برای آماده‌سازی پایان‌نامه خود از موضوعاتی که تحت عنوان زمینه‌های پژوهشی در هر یک از برنامه‌های علمی وجود دارد استفاده می‌کنند. برخی از این برنامه‌های علمی با مشارکت دستگاه‌ها و مجموعه‌های بیرونی به نگارش درآمده تا بتواند پاسخگوی نیازکنونی صنایع و مجموعه‌های مختلف باشد. مثل برنامه ذوب‌آهن که به دنبال تفاهمنامه دانشگاه آزاد و شرکت ذوب‌آهن آماده شد و در دسترس قرار گرفت.
رئیس دانشگاه آزاد هفته پیش درخصوص این برنامه علمی گفته بود: «۴ سال پیش از ذوب‌آهن اصفهان درخواست کردیم تا نظام موضوعات خود را به ما ارائه کند تا در قالب طرح پویش به ۱۰۰هزار دانشجوی ارشد و دکتری ارائه شود. ۱۵۰۰ موضوع احصا شد و هزار و 637 دانشجو نیز اعلام آمادگی کردند تا ذیل یک شورای علمی بر روی این مسائل کار کنند. تا امروز ۲۱۱ پایان‌نامه و رساله دکتری درمورد مسائل احصا‌شده ذوب‌آهن نوشته شده که امیدواریم ذوب‌آهن از این ظرفیت استفاده کرده باشد. ۲۱۱ پایان‌نامه ارشد و رساله دکتری که ۶۰ درصد آن فنی مهندسی، ۳۵ درصد علوم انسانی و ۵ درصد علوم پزشکی بوده، تعداد بسیار ارزشمندی است که البته نیازمند پیگیری و بررسی است تا مشخص شود صنعت چقدر توانسته از این پایان‌نامه‌ها برای حل چالش‌های خود استفاده کند.» مشابه این اتفاق حالا برای تراکتورسازی محقق شده است و نظام موضوعات تراکتورسازی که چالش‌های پیش‌روی این صنعت بوده و باید برای حل آنها راه‌حل ارائه شود رونمایی شد. به گفته آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی قرار است بر اساس سامانه پایش آزاد، پایان‌نامه‌ها به سمت حل معضلات تراکتورسازی سوق پیدا کنند؛ البته این کار در قالب یک برنامه علمی زیرمجموعه دبیرخانه علمی دنبال می‌شود.
برای استخراج نظام موضوعات تیم راهبری متشکل از مجموعه تراکتورسازی و دانشگاه آزاد آذربایجان شرقی تشکیل شد. رنجبران در این خصوص می‌گوید: «چالش‌ها از هفت شرکت گروه تراکتورسازی گردآوری شد و بیش از 40 چالش اصلی و فرعی استخراج شده‌اند که هر‌کدام از آنها در کارگروه مربوطه مورد‌بررسی قرار گرفت. البته تعداد چالش‌ها 100 مورد بوده که از میان آنها 40 مورد در فاز اول که احصا است، مشخص شد و این چالش‌ها زمینه پژوهش قرار می‌گیرند. حوزه فناوری سازمان مرکزی بخشی از این چالش‌ها برای توزیع در سطح کشور را مشخص کرده است و همه آنها تا پایان سال در پایش بارگذاری خواهد شد. این چالش‌ها حوزه‌های مختلف اقتصادی، محیط‌زیستی، فنی و مهندسی و... را شامل می‌شود. در بخش دوم قرار است این چالش‌ها به صورت جزئی‌تر تقسیم‌بندی شوند.
کسب درآمد 20 میلیارد تومانی از طریق تولید ربات‌های AGV
راه‌اندازی خط تولید رباتیک که بهAGV معروف است را باید یکی از اتفاقات رخداده در جریان سفر دکتر طهرانچی به تبریز دانست. خطی که با ایجاد در کارخانه، محصول نهایی به‌صورت هوشمند محصول نهایی بدون نیاز به کارمند تحویل داده می‌شود و این را می‌توان یک امتیاز قابل‌توجه برای کارخانه‌های کشور دانست. آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه در سفر دکتر طهرانچی به تبریز، سه موضوع مهم استارت خورد، گفت: «اولین کار حضور ایشان در شرکت تراکتورسازی ایران بود که در آن خط مونتاژ رباتیکAGV که سیستم حمل‌ونقل هوشمند خودران است را افتتاح کردند. این خط مربوط به تراکتور سری 1500 است که درکارخانه تراکتورسازی هم افتتاح شدا است.» به گفته او تا پیش از راه‌اندازی این خط تولید، دو دستگاه AGV برای این خط استفاده می‌شد و این ربات جزء مدرن‌ترین تجهیزات خطوط مونتاژ در جهان است. رباتی که به‌صورت کامل توسط اعضای هیات‌علمی و دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز طی قرارداد بزرگی که با تراکتورسازی داشتیم، ساخته شده بود و امروز دیگر شاهد افتتاح خط تولید این بخش هستیم.»
رئیس دانشگاه آزاد آذربایجان‌شرقی ادامه داد: «این تکنولوژی پیشرفته‌ترین تکنولوژی خطوط مونتاژ در دنیا بوده و هیچ تامین‌کننده برای این حوزه در کشور نداریم و ما تنها سازنده آن هستیم. شرکت تراکتورسازی به دانشگاه آزاد اعتماد کرده و همان‌طور که مدیرعامل این شرکت هم اعلام کرد از این اعتماد نتیجه هم گرفته شد و درنتیجه باعث آغاز فعالیت‌های بزرگ‌تری هم خواهد شد.» یکی از موضوعات قابل‌توجه در صحبت‌های این مقام مسئول، مزیت‌های مهم این خط تولید است. رنجبران در این باره توضیح داد: «این خطوط چون رباتیک هستند، از نظر سرعت خط و بنا به تیراژ مورد انتظار کارفرما در تولید قابل تغییر بوده و به‌راحتی می‌توان آن را هم جابه‌جا کرد. همچنین این خطوط امکان ارسال اطلاعات، کنترل توسط سامانه مرکزی، امکان تجهیز به سیستم‌های کنترل دقیق‌تر و... را هم برای کارفرما امکان‌پذیر می‌کند.» او ادامه داد: «براساس این قرارداد ما بحث 28 دستگاه دیگرAGV است. باید به این مساله هم بپردازم که تیم مکانیک، الکترونیک، کامپیوتر، کنترل و مکاترونیک ما برای راه‌اندازی این خط حوزه بسیار فعال بوده و شش نفر هیات‌علمی به‌صورت مستقیم و 15 دانشجو در این طرح همکاری داشتند.» طبیعتا یکی از مباحث مهم در قراردادهای منعقدشده میان دانشگاه و صنعت را باید مباحث مالی دانست. اتفاقی که برای دانشگاه آزاد در کنار حل مسائل و چالش‌های بخش‌های مختلف صنعتی به‌عنوان درآمدهای غیرشهریه‌ای محسوب می‌شود. رنجبران درباره این بخش از قرارداد با تراکتورسازی تبریز گفت: «ما یک قرارداد حدود 80 میلیارد تومانی را برای ساخت 30 دستگاه AGV داشتیم که قرار بود در فاز اول دو دستگاه ساخته شود که بعد از تایید آن که خوشبختانه انجام شد، فاز تولید 28 دستگاه دیگر هم آغاز شده است.»
او ادامه داد: «با توجه به اینکه این ربات در اکثر کارخانه‌هایی که خط تولید و مونتاژ دارند به کار گرفته می‌شود دانشگاه آزاد در نظر دارد تا یک شرکتی برای ساخت سیستم‌های هوشمند خودران ایجاد کند، دلیل این مساله هم آن است که مشتری‌های دیگری هم برای این حوزه وجود داشت. نکته دیگر اینکه درصد خالص این قرارداد سود دانشگاه استان خواهد بود که 20 میلیارد تومان از این قرارداد درآمد مستقیم خواهد داشت و درآمدهای غیرمستقیم هم خواهیم داشت. با تراکتورسازی قراردادهای بزرگی داریم و در آینده هم قراردادهای دیگری خواهیم داشت.» البته همکاری دانشگاه آزاد استان با این بخش صنعتی تنها به ساخت ربات AGV منتهی نشده، بلکه قرار است براساس پیشنهاد مدیرعامل تراکتورسازی راه‌اندازی یک دستگاه ربات بازودار که از خارج وارد شده هم به دانشگاه آزاد واحد تبریز واگذار شود. مساله‌ای که نشان می‌دهد ظرفیت رباتیک این واحد دانشگاهی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در رفع چالش‌هایی که بخشی از آنها به دلیل تحریم ایجا شده، داشته باشد.
مطالب پیشنهادی
