ابرقدرتی که به خود تردید دارد

سجاد عطازاده، مترجم: فرید زکریا، خبرنگار و از نظریه‌‌‌پردازان برجسته سیاست‌خارجی آمریکا و نظریه روابط بین‌‌‌الملل، در مقاله «ابرقدرتی که به‌خود تردید دارد، آمریکا نباید از دنیایی که خود ساخته، دست بکشد» که در شماره ژانویه/ فوریه 2024 نشریه فارن افرز منتشر شده است، به بررسی نقاط ضعف و قوت آمریکا در عصر حاضر پرداخته است. زکریا در این مقاله در پی آن است تا ایالات‌متحده را همچنان راهبر جهان بداند و بر ادامه تفوق آن در عرصه بین‌‌‌الملل در سال‌‌‌‌‌‌های آینده تاکید کند، اما خوانش این مقاله نکاتی مهم را نیز روشن می‌کند. اولین مساله نگاه منفی مردم آمریکا به آینده کشور خود است؛ 60 درصد از آمریکایی‌‌‌ها بر این باور هستند که کشورشان در سال 2050 از اهمیت کمتری نسبت به اکنون برخوردار خواهد بود. این ناامیدی در فضای انتخاباتی آمریکا نیز خود را نشان داده است و در‌حالی‌که پیش‌‌‌تر بنا بر ادعای زکریا، هر داوطلبی که فضای امیدوارانه‌‌‌ای را ترسیم می‌کرد در انتخابات ریاست‌‌‌جمهوری پیروز می‌شد، در رقابت‌‌‌های ریاست‌‌‌جمهوری سال 2016 ترامپی گوی سبقت را ربود که معتقد بود ایالات‌متحده در خارج از مرزهای خود با «بی احترامی، تمسخر و هدر رفت [منابع]» روبه‌رو است و جهان در یک «آشفتگی کامل» به‌سر می‌برد. در دوران بایدن نیز علی‌‌‌رغم اصلاح نسبی این روند، رگه‌‌‌هایی از این ناامیدی وجود دارد؛ ناامیدی‌ای که در سخنرانی جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی او در موسسه بروکینگز مشخص است، سخنرانی‌ای که پیش‌‌‌تر در «فرهیختگان» منتشر شده است. نکته مهم بعدی که در مطلب زکریا مورد اشاره قرار گرفته، فاصله گرفتن متحدان واشنگتن از آمریکا است؛ او در این باره به ترکیه و عربستان‌سعودی اشاره می‌کند که پیش‌تر جزء متحدان سنتی ایالات‌متحده به‌شمار می‌‌‌رفتند، اما اکنون مسیر مستقل‌‌‌تری را دنبال می‌‌‌کنند. فرید زکریا معتقد است علی‌‌‌رغم همه این مشکلات، آمریکا همچنان بهترین وضعیت را در جهان دارد، اما به‌نظر می‌رسد نکاتی چند در تحلیل او مورد اشاره قرار نگرفته‌‌‌اند؛ اولا نظم لیبرالی که آمریکا مدعی سردمداری آن است، شاید هرگز تا به این حد مشروعیت خود را از دست نداده؛ استانداردهای دوگانه آمریکا که آخرین نمونه آن را می‌‌‌توان در سکوت این کشور در برابر جنایات رژیم‌صهیونیستی در غزه مشاهده کرد، سبب شده تا روایت آمریکایی از نظم جهانی تضعیف شده و تشت رسوایی آن از بام بیفتد. مساله بعدی که خود زکریا هم تلویحا به آن معترف بوده این است که نقش آمریکا در آینده جهان کمتر و کمتر خواهد بود؛ پس از فروپاشی شوروی، ایالات‌متحده تا چند سال به‌عنوان هژمون و قدرت برتر عمل می‌‌‌کرد؛ وضعیتی که نمود آن را می‌توان در جنگ اول خلیج‌فارس و حتی عملیات‌های موسوم به «ضد تروریسم» دید، اما پس از حمله به افغانستان و عراق و گرفتار شدن در باتلاق این کشورها، جایگاه این شور رو به افول رفت و پس از بحران مالی سال 2008 و خیزش چین، این کاهش جایگاه سرعت بیشتری نیز به خود گرفت. در دوران ترامپ نیز با مشی خاص او که نتیجه آن فاصله گرفتن متحدان آمریکا از این کشور بود، «شبکه متحدان» که از امتیازات سنتی آمریکا به‌شمار می‌‌‌رفت، ضربه دید. خروج مفتضحانه آمریکا از افغانستان هم که در دوران بایدن رخ داد، به اعتقاد بسیاری نقطه اوج نشانگر این افول به‌شمار می‌‌‌رود. زکریا در این میان به نقش جمهوری اسلامی ایران در ممانعت از نیل آمریکا به اهداف خود اشاره می‌‌‌کند و با ذکر مثال‌‌‌هایی از فعالیت ایران در محور مقاومت، بر این باور است که خروج آمریکا از منطقه خاورمیانه سبب شکل گرفتن خلأ قدرتی شده که ایران از آن منتفع شده است. در ادامه ترجمه این مقاله را می‌‌‌خوانید.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.