در حوزه زنان، سلامت و جمعیت کمتر آینده‌پژوهی داشتیم

فاطمه طاری بخش، خبرنگار گروه دانشگاه:در دنیای امروز که همه‌چیز به‌سرعت تغییر می‌کند کشورها و نظام‌های مختلف باید بتوانند برای آینده خود برنامه‌ریزی‌های دقیقی داشته باشند. یکی از موضوعاتی که می‌توان در این راستا به سیاستگذاران و قانون‌گذاران کمک کند پژوهش‌های علمی است. به عبارت دیگر این آینده‌پژوهی و آینده‌پژوهان هستند که می‌توانند ایده‌های خود را در حوزه آینده‌نگری در اختیار سیاستمداران بگذارند. در ادامه این گزارش به خوانشی از مقاله «خوشه‌بندی و تحلیل وضعیت مقالات علمی در حوزه آینده‌پژوهی» که توسط محسن طاهری‌دمنه استادیار دانشگاه اصفهان، ابوالفضل اسدنیا و فضه ابراهیمی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی این دانشگاه در مهرماه 1401 به نگارش درآمده پرداخته‌ایم.

مقالات آینده‌پژوهی روند صعودی دارد:در ابتدا باید به این موضوع اشاره کرد که تدوین هر نقشه‌ای که بتواند رفتار علم را در بستر زمانی از گذشته تا آینده نشان دهد مساله بسیار مهمی به شمار می‌رود و به همین دلیل آینده‌پژوهی در دهه‌ها اخیر رشد بسیاری داشته است. هدفی که علم آینده‌پژوهی دنبال می‌کند شناخت عوامل موثر بر شکل‌دهی آینده و برنامه‌ریزی برای آن است. قدمت تولید مقاله در حوزه آینده‌پژوهی در ایران به حدود دو دهه و در جهان به نیم‌قرن می‌رسد. با این وجود که در این دو دهه شاهد مقالات بسیاری با موضوع آینده‌پژوهی بودیم اما باز هم می‌توان گفت که این حوزه از دید پژوهشگران ایرانی دور مانده است.
جامعه آماری که در این گزارش در نظر گرفته شده شامل کلیه مقالات علمی در نورمگز، مگ‌ایران و ISC می‌شود. این مقالات علمی از طریق جست‌وجو به واژه‌هایی مانند آینده‌پژوهی، آینده‌شناسی، آینده‌نگاری، آینده‌اندیشی، تحلیل آینده و... . به دست آمده‌اند. با یک نگاه کلی می‌توان درباره رشد مقالات در حوزه آینده‌پژوهی در ایران گفت که همواره با سیر صعودی همراه بوده است. درواقع از دهه 90 به بعد با رشد این مقالات مواجه هستیم. از نیمه دهه 80به بعد رشد مقالات صعودی بوده و در عرض 14 سال 200 برابر شده است.

متن کامل را اینجا بخوانید.