روز گذشته عکس کمتر دیدهشدهای از رهبر انقلاب منتشر شد که یادآور حضور ایشان در سفر به یوگوسلاوی بود، آیتالله خامنهای، رهبرمعظمانقلاب، در اسفندماه ۱۳۶۷ و در زمان ریاست جمهوری خود سفری به یوگسلاوی داشتند.
رهبر انقلاب در خطبههای نماز جمعه ۱۴ بهمن ۱۳۷۳ اینگونه از آن سفر یاد کردهاند: «به یاد میآورم که سالها پیش، در زمان ریاستجمهوری خود به یوگسلاوی رفته بودیم. من ضمن بازدید از آن کشور گفتم: «میخواهیم از بوسنی و هرزگوین هم دیدن کنیم.» مقدمات سفر به آنجا مهیا شد و به سارایوو رفتیم. یک روز به خیابانهای سارایوو رفتم و مردم که شنیده بودند رئیسجمهور اسلامی آمده است -چون رسانههای گروهی یوگسلاوی که ما مهمانشان بودیم، عکس و گزارش و تفصیلات ما را در بلگراد منتشر کرده بودند- گروه گروه جمع شده بودند و زن و مرد، تحتتاثیر شوق و روحیه اسلامی، اشک میریختند و کف میزدند.»
شرح این سفر در کتاب «غریب در خانه» (از انتشارات پرنده) آمده است و نکات جذابی دارد، مخصوصا بازدید از مسجد و کتابخانه غازی خسروبیگ. در بخشی از این کتاب آمده است: «رئیسجمهور در سارایوو همچنین از مسجد غازی خسروبیگ بازدید کرد. در بدو ورود رئیسجمهور به این مسجد، ایرانیان مقیم با شعارهای «صل علی محمد، یار امام خوش آمد»، مقدم رئیسجمهوری را گرامی داشتند. نماز ظهر و عصر به امامت امام جماعت مسجد برپا شد. درحالیکه سراسر مسجد مملو از جمعیت بود، آیتالله خامنهای به سخنرانی پرداختند. رئیسجمهور در قسمتی از سخنان خود گفت: «امروز اسلام در دنیا به بیداری رسیده است. ما مثل برادران دورافتاده، همدیگر را دیدیم و از این بابت بسیار خوشحال هستیم.»
آیتالله خامنهای وقتی از کتابخانه غازی خسروبیگ بازدید کردند، در دفتر یادبود آن نوشتند: «کتابخانه مهم و ارزشمند غازی خسروبیگ در شهر سارایوو را زیارت کردیم؛ گنجینهای ارزشمند از روزگار گذشته و از فرهنگ اسلام غنی در آن سرزمین؛ آرزو میکنم برادران و خواهران مسلمان در این شهر خود را با این فرهنگ غنی و عظیم روز به روز مستحکمتر کنند.»
رهبر انقلاب همانطور که پیش از این ذکر شد در دفتر یادبود این کتابخانه آن را گنجینهای ارزشمند از روزگار گذشته دانستند که نشان از شناخت دقیق و درست ایشان از جایگاه این کتابخانه بود؛ چراکه آثار این کتابخانه از مناطق مختلف دنیا جمعآوری شده و در دوران امپراتوری عثمانی در سراسر بوسنی و هرزگوین صد مدرسه دینی دایر و در هر مدرسه کتابخانهای نیز موجود بود. با انحلال مدارس دینی، خانقاهها، مکتبخانهها و بیمارستانها در طول زمان، آثار خطی موجود در کتابخانههای این اماکن به مرور به سارایوو منتقل شده است. در کنار این آثار، کتب دستنویس دیگری نیز از شهرهای مکه، مدینه و استانبول به این کتابخانه آورده شده است.
قدیمیترین اثر موجود در این کتابخانه، کتاب دستنویس احیاء علومالدین از امام محمد غزالی متعلق به سال ۱۱۰۵ میلادی است. این اثر یکی از قدیمیترین آثار دستنویس جهان است که از آن نسخهبرداری شده است. در این کتابخانه دستنوشتههایی متعلق به قرون دوازدهم تا چهاردهم نیز وجود دارد. این همه اثر نشاندهنده مشارکت بالای بوسنی و هرزگوین در فرهنگ و تمدن اسلامی است.
کتابخانه عمومی ۵۰۰ ساله غازی خسروبیگ در محله باش چارشی سارایوو، با زیربنای ۷ هزار مترمربع و ۳۵ کتابدار، بزرگترین کتابخانه کشور بوسنی و هرزگوین محسوب شده و به دلیل وجود برخی آثار خطی نادر در این کتابخانه، به عنوان حافظه شبهجزیره بالکان از آن یاد میشود. این کتابخانه در سال ۱۵۳۷ به دست «خسروبیگ» از حکمرانان عثمانی تاسیس شد. داستان از این قرار بود که در دوران عثمانی در بوسنی و هرزگوین حدودا ۱۰۰ دبیرستان اسلامی و حدود ۱۰۰۰ مکتب دبستان فعال بود. این ساختمانهای آموزشی در کنار خود کتابخانه کوچک یا بزرگی داشتند؛ اما به مرور زمان بر اثر ضعف اقتصادی این کتابخانهها تعطیل میشدند و کتابهای آنها به کتابخانه غازی خسروبیگ منتقل میشد. در حال حاضر تیمی از این کتابخانه به دعوت نهاد کتابخانههای عمومی کشور در ایران حضور دارند و قرار است تفاهمنامههای مشترکی بین دو کشور امضا شود.