تحول دانشگاه در گرو حل‌مساله است

امیررضا بازرگان، ‌رئیس واحد سیرجان دانشگاه آزاد اسلامی:از آنجایی که اعضای هیات‌علمی و اساتید می‌توانند باعث کیفیت و افزایش توان علمی آموزش عالی به خصوص در بحث آموزش‌و‌پژوهش و تربیت افراد نخبه و متخصص شوند و می‌توانند نقش مهمی را در توسعه هر کشور ایفا کنند، بنابراین مطلوب است که دانشگاه‌ها در راستای توسعه همه‌جانبه اعضای هیات علمی خود گام‌های اساسی بردارند و به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که شاهد رشد و ارتقای همه‌جانبه اعضای هیات علمی‌شان باشند. امروزه نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها در رشد و توسعه همه‌جانبه کشور نقش مهمی دارند، پس بنابراین این نهاد به عنوان مهم‌ترین بخش جامعه، در ارائه آموزش‌های لازم، حرفه‌ای و نهادی که وظیفه تولید و ارتقای دانش و ایجاد پویایی علمی در جامعه را بر عهده دارند، باید سعی کنند تا با فراهم کردن تمامی امکانات لازم برای پروراندن انسان‌های متخصص و کارآمد دانشجویان را به افرادی کارآمد و متخصص تبدیل کنند. تا هر کدام از این افراد در آینده به عنصری مفید برای جامعه و کشور تبدیل شوند.  برای تحول در هر بخش از جامعه آموزش عالی ما به امکانات و زیرساخت‌ها و توان علمی نیاز داریم. برای بالا بردن و تحول آموزش عالی در کشور علاوه بر امکانات فیزیکی، مانند فضای آموزشی مناسب، وسایل کمک‌آموزشی و آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌‌های مجهز و تخصصی به عامل مهم دیگری نیاز است تا بتوان‌ با راهبری این امکانات سیستم آموزش عالی را متحول کرد و آن هم وجود‌ اساتید کارآمد و پیشرویی است که می‌تواند در تحول نظام آموزش عالی نقش موثری را ایفا کند. اگر بخواهیم تحولی را در نظام آموزش عالی داشته باشیم، ابتدا می‌توانیم با پرورش دانشجویان و فارغ‌التحصیلان نخبه و کارآمد این کار را انجام دهیم.  اما نظام آموزش عالی ما باید علاوه بر تحول در درون خود بتواند تحولی را در جامعه ایجاد کند، به نظر من اگر دانشگاه‌ها بخواهند تحولی را در جامعه ایجاد کنند، باید به دانشگاه‌های حل مساله تبدیل شوند و بتوانند پاسخگوی نیازهایی باشند که در جامعه، اطراف و منطقه خودشان وجود دارند. دانشگاه‌ها یک نهاد اجتماعی هستند که می‌توانند در جامعه و در پیشرفت تاثیر‌گذار باشند. ما از نسل اول و دوم دانشگاه‌ها و آموزش عالی گذر کردیم.  نسل اول صرفا به آموزش پرداخت و نسل دوم نیز در کنار آموزش به پژوهش توجه می‌کرد. در حال حاضر ما در حال گذر به نسل سوم و چهارم هستیم و در این نسل دیگر دانشگاه‌ها باید مسائل مهم جامعه را راهبری کنند. زمانی که ما از دانشگاه صحبت می‌کنیم بخشی از آن مربوط به امکانات و زیرساخت‌های موجود می‌شود.  بخش مهم دیگری که باید این تحول و توسعه و پاسخگویی به جامعه را داشته باشد، توان علمی دانشگاه‌ها است که در وجود اساتید خلاصه می‌شود و در واقع از این طریق می‌توانیم بگوییم که اساتید نقش مهمی را در گذر از نسل‌های سوم و چهارم ایفا می‌کنند. دانشگاه‌ها و آموزش عالی باید به دانشگاه‌های نوآور و فناور تبدیل شوند. این موضوع می‌طلبد که اساتید ما پیشرو در گذر از این نسل باشند. اساتید باید به نیازها و مسائلی که در پیرامون خودشان وجود دارد پاسخگو باشند.  در جهان مدرن و صنعتی امروز که صنعت و تکنولوژی با سرعت سرسام‌آوری پیش می‌رود. اساتید و محققان با سه مقوله جدی روبه‌رو هستند که عبارتند از ‌علم و دانش، فناوری و نوآوری که دانشگاه‌های کشور ما برای علم و دانش و آموزش و پژوهش تعریف شده‌اند. در این عرصه اساتید زیادی فعالیت می‌کنند که حاصل تلاش مداوم آنها تربیت و آموزش متخصصان از یک سو و چاپ مقالات علمی متعدد از سوی دیگر است. شایستگی اساتید در این حوزه تا به امروز به خوبی مشخص شده است اما در عرصه فناوری نیز نیاز به آموزش و پژوهش داریم. باید سرفصل‌‌های آموزشی و دروس مربوطه و زمینه‌های پژوهشی تعریف شوند. چون پژوهش و آموزش در این حیطه هزینه‌بر است لذا باید حمایت‌های مالی در این زمینه صورت بگیرد. در آخر نیازمند آموزش و پژوهش در عرصه نوآوری هستیم که منجر به تغییرات اساسی، پایدار و درنهایت استقلال در صنعت خواهد شد.