چگونه به یک مربی بزرگ در دنیای فوتبال تبدیل شویم؟
سیامک خاجی، خبرنگار:یوهان کرویف چه در دوران بازی و چه به‌عنوان مربی نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در فوتبال دنیا داشت و تغییراتی که او در این ورزش ایجاد کرد پایه‌گذار شیوه‌های نوین بازی و همچنین جذاب‌تر شدن فوتبال شد. کرویف در سال 2016 به‌دنبال مبارزه سختی که با سرطان ریه داشت درگذشت، اما هنوز هم شاگردانش به نیکی از او یاد می‌کنند. 6 ماه قبل از مرگش کتاب زندگی‌نامه‌اش به قلم خودش با عنوان «نوبت من» منتشر شد و در این کتاب به نکات بسیار جالبی اشاره کرده است. پپ گواردیولا یکی از مشهورترین شاگردان او است که زیر نظر او بازی کرده و البته بعدها بخش مهمی از ایده‌هایش در مربیگری را از این مرد هلندی فرا گرفت. در مراسم رونمایی از کتاب کرویف، خانواده این مربی فقید از گواردیولا دعوت کردند تا در مراسم حاضر شده و یک سخنرانی نیز برای حضار داشته باشد. پپ هم که بخش مهمی از موفقیت‌هایش را مدیون کرویف بزرگ می‌دانست بلافاصله این دعوت را پذیرفت. گواردیولا بارها با تمجید از سرمربی سابقش گفته است که کرویف یکی از مهم‌ترین نفراتی است که فوتبال نوین را پایه‌گذاری کرد و نقشی بسیار مهم و بزرگ در پیشرفت آن ایفا کرده است. گواردیولا در آن مراسم و در بخشی از سخنرانی خود گفت: «زمانی فکر می‌کردم نکات زیادی درباره فوتبال می‌دانم اما وقتی با کرویف کار کردم دروازه‌ای به سوی دنیای جدیدی به رویم گشوده شد. این اتفاق برایم مثل این بود که هر روز به دانشگاه می‌روم و حضور در جلسات تمرینی مثل یک کلاس عالی آموزشی برایم بود.»
کرویف به‌عنوان یک مربی الهام‌بخش برای گواردیولا باعث شد تا او به یکی از بهترین مربیان کنونی دنیای فوتبال تبدیل شود و به کمک فلسفه فوتبالی مرد هلندی، در این سال‌ها به موفقیت‌های زیادی در لیگ‌های مختلف رسیده است. حالا بسیاری از شاگردان این مربی نیز به تمجید از مرد اسپانیایی پرداخته و می‌گویند که او با صحبت‌هایش در جلسات تمرینی نگاه آنها به فوتبال را کاملا تغییر داده است. حالا این خود گواردیولا است که مشغول پرورش شاگردانی برای نسل آینده فوتبال است و این روزها سه نفر از کسانی که زیر نظر او بازی کرده‌اند در سه لیگ مختلف تیم‌های خود را صدرنشین کرده‌اند.
3 صدرنشین لیگ‌های مختلف
یکی از این سه نفر حالا به رقیبی جدی برای گواردیولا تبدیل شده است و شاید در این فصل کاری کند که مرد اسپانیایی از رسیدن به قهرمانی لیگ جزیره محروم شود. میکل آرتتا اگرچه در تیم‌های دوم و سوم بارسلونا بازی کرده است، اما هیچ‌گاه مستقیما زیر نظر گواردیولا بازی نکرد اما پپ که می‌دانست هموطنش آینده‌ای درخشان در مربیگری دارد و در این زمینه بسیار با استعداد است بلافاصله پس از اینکه او با پیراهن آرسنال بازنشسته شد، آرتتا را به جمع دستیارانش اضافه کرد و در طول سه سالی که او در کنارش حضور داشت به‌تدریج نکات زیادی را به او یاد داد تا در ادامه به یکی از مربیان خوب فوتبال جزیره تبدیل شود. آرتتا که توانسته بود به دستیار یک گواردیولا بدل شود با دریافت پیشنهاد از آرسنال تصمیم گرفت تا خیلی زود کارش را به‌عنوان نفر اول آغاز کند و به‌تدریج دوباره توپچی‌ها را به یکی از مدعیان لیگ برتر بدل کرد و حالا این فصل با فاصله‌ای خوب نسبت به رقبا در صدر جدول قرار دارند.
دومین نفر در این فهرست وینسنت کمپانی است. مدافعی بلژیکی که در دوران بازی با کمک گواردیولا به یکی از ستون‌های خط دفاعی این تیم بدل شد و توانست افتخارات زیادی را به همراه این تیم کسب کند. او حالا در تیم دسته اولی برنلی به مربیگری مشغول است و تیمش را در صدر جدول قرار داد تا شاید فصل آینده بتواند این باشگاه را دوباره به لیگ برتر برگرداند. و البته در این فهرست نام ژاوی هرناندز را نیز باید قرار داد. مربی جوانی که یکی از ستون‌های تیم رویایی پپ در بارسا بود و حالا خود هدایت آبی و اناری‌ها را برعهده دارد و فعلا صدرنشین لالیگا است.
اینها تنها شاگردان موفق مرد اسپانیایی نیستند. رافائل مارکز مکزیکی هم‌اکنون در تیم B بارسا مشغول مربیگری است، درست همانجایی که پپ کارش را به‌عنوان مربی آغاز کرد. ژابی آلونسو مسئولیت پروژه بازسازی لورکوزن را برعهده گرفته تا شاید بتواند تیم سوم فصل قبل بوندس‌لیگا را دوباره به روزهای اوجش برگرداند و از بحران کنونی خارج کند. خاویر ماسکرانو هم این روزها به‌عنوان سرمربی تیم ملی زیر 20ساله‌های آرژانتین مشغول به‌کار است. در سال‌های آینده نیز مسلما این فهرست باز هم طولانی‌تر خواهد شد؛ چراکه از همین حالا می‌تواند حدس زد نفراتی چون ایکای گوندوگان و کوین دی‌بروینه احتمالا پس از بازنشستگی وارد دنیای مربیگری خواهند شد.
البته خود گواردیولا در مصاحبه اخیرش در پاسخ به این سوال که چقدر روی موفقیت‌های این نفرات در مربیگری تاثیرگذار بوده، پاسخی جالب توجه می‌دهد: «تاثیر من روی موفق آنها؟ صفر، صفر و صفر! وینسنت به‌عنوان یک کاپیتان مرا تحت‌تاثیر قرار داد و میکل هم به‌عنوان دستیارم تاثیر زیادی روی من داشت. من واقعا نمی‌دانم چه چیزهایی از من آموخته‌اند و این سوال را باید از خود آنها بپرسید. شاید شما بخواهید بگویید که آرسنال از بازیکنی مثل زینچنکو که یک مدافع کناری هست در پستی متفاوت استفاده می‌کند، این همان کاری است که ما قبلا با هم در سیتی انجام داده بودیم یا اینکه گرانیت ژاکا وظایف متفاوتی نسبت به قبل دارد و اینکه وینگرهای آنها بالاتر از هافبک‌ها حضور دارند و این شبیه چیزی است که ما ارائه می‌دهیم اما بسیاری از متدها، کارهای روانی و انگیزشی، طراحی ضربات ایستگاهی و میلیون‌ها نکته دیگر وجود دارد که متعلق به خود آنهاست. من می‌توانم بگویم که اینها را من به آنها یاد داده‌ام و اما این موضوع اصلا درست نیست و حرف مفت است.»
آرتتا همان زمان که در آرسنال بازی می‌کرد و در 28سالگی تصمیم گرفت که قدم در مسیر مربیگری گذاشته و در این راه آرسن ونگر فرانسوی که در آن زمان هدایت توپچی‌ها را برعهده داشت نیز کمک زیادی به او کرد. او همزمان با حضور در زمین مسابقه راهی کلاس‌های مربیگری شد و در ولز مدرک مربیگری A یوفا را دریافت کرد. البته نخستین کلاس درس آرتتا در لاماسیا بود، جایی که او با آموزه‌های مکتب یوهان کرویف و رینوس میشل آشنا شد.
نخستین ملاقات با پپ
میکل تنها 15سال داشت که نخستین‌بار با گواردیولا روبه‌رو شد و از همان زمان تلاش کرد تا گام در مسیری بگذارد که او در‌حال طی کردن است. البته پپ آن زمان هنوز مشغول بازی بود و در خط میانی بارسا توپ می‌زد. اتفاقی که میکل آرزو داشت به آن برسد و البته محقق نشد. آرتتا می‌گوید: «یکی از رویاهایم این بود که بتوانم به موفقیت‌هایی که پپ به آن دست یافته برسم. عاشق سبک بازی او بودم و برایم بسیار جذاب بود که او چگونه بازیخوانی کرده و به‌خوبی می‌تواند روند مسابقه را پیش‌بینی کند.» در بارسلونا این کرویف بود که اجازه نداد تا پپ جوان توسط مدیران باشگاه فروخته شود، اما آرتتا چنین پشتیبانی در تیم نداشت و راهش از این باشگاه جدا شد.
یکی دیگر از ستاره‌هایی که همواره مورد تمجید گواردیولا قرار داشت، ژاوی بود که به کمک او به یکی از بهترین هافبک‌های تاریخ تبدیل شد. اگر قرار بود کسی در بارسا جانشین گواردیولا شود او کسی جز ژاوی نبود که سه فصل زیر نظر این مربی بازی کرد و چیزهای زیادی از او آموخت. ژاوی با تمجید از ایده‌های این مربی می‌گوید: «بازی زیر نظر پپ مثل یک دوره آموزشی سطح بالای مربیگری بود. من نکات بسیار زیادی از او آموختم و با‌انگیزه، شور و هیجان و حرارتی که در کنار زمین داشت فوتبال و تاکتیک‌هایش را به شاگردانش می‌آموخت.» البته گواردیولا هم قبلا با تمجید از ژاوی گفته بود که قرار نیست او جانشین کسی شود و خودش می‌تواند یکی از مربیان بزرگ و صاحب سبک دنیای فوتبال شود. اتفاقی که برای این مربی جوان رخ داده و او به‌تازگی نخستین جامش با بارسا در کسوت مربیگری را در سوپرجام اسپانیا و با شکست دادن رئال‌مادرید در ال‌کلاسیکو کسب کرد. البته ایده‌های ژاوی در فوتبال با گواردیولا کمی متفاوت است او بیش از اینکه به بازی مالکانه و سبکی که به تیکی‌تاکا معروف شده اهمیت دهد، بیشتر به‌دنبال بازی سرعتی و انتقال سریع توپ از دفاع به حمله است. در این شیوه وینگرها بالاتر و بازتر بازی می‌کنند و هافبک‌ها هم وظیفه دارند تا پشت سر مهاجمان به‌دنبال توپ‌های برگشتی باشند. البته ژاوی هنوز راه درازی برای تبدیل شدن به یک گواردیولا در بارسا دارد و نیاز دارد تا جام‌های زیادی را فتح کند. اتفاقی که البته پپ با کمک یک لیونل مسی آماده و سرحال موفق به انجام آن شد.
یکی دیگر از نفراتی که گواردیولا نقش مهمی در موفقیت‌هایش داشته، کمپانی است که در سال 2019 پس از سال‌ها بازی برای سیتی از این تیم جدا شد تا در اندرلخت تجربه‌ای جدید را تجربه کند. او می‌دانست که می‌خواهد وارد دنیای مربیگری شود و به همین دلیل از روزهایی که زیر نظر مربی اسپانیایی بازی می‌کرد به‌خوبی برای فراگیری نکات مهم استفاده کرد. سرمربی کنونی برنلی که امیدوار است تیمش را در انتهای فصل به لیگ جزیره برگرداند، می‌گوید: «پپ نقشی بسیار مهم در تغییر نگرش من به فوتبال داشت. او به هر بازیکن وظیفه‌ای خاص محول می‌کند تا با نگرش منحصربه‌فرد از فضاها و موقعیت‌هایی که دارد به بهترین نحو استفاده کند. بدون تردید او یکی از مهم‌ترین نفراتی بود که باعث شد من به‌صورت جدی به مربیگری فکر کنم و توصیه‌هایش نقشی مهم در موفقیت من در فوتبال داشته است.»
البته کمپانی می‌خواهد مسیر خودش را طی کرده و می‌گوید که نمی‌خواهد دنباله‌رو شیوه بازی پپ باشد اما بدون‌تردید در افکار هر سه مربی، ایده‌های پپ نقشی مهم و تاثیرگذار داشته است. این روند به‌خوبی نشان می‌دهد که مربی صاحب‌نام اسپانیایی چه تاثیری در فوتبال دنیا داشته و بدون‌شک در سال‌های آتی از او به‌عنوان یکی از کسانی که مسیر این ورزش را کاملا عوض کرده یاد خواهد شد.
مطالب پیشنهادی
