امیدنظری گوهر، خبرنگار:یوزها شب گذشته در وضعیتی با حاضر شدن برابر آمریکا گام در یکی از بزرگ‌ترین تقابل‌های تاریخ فوتبال ایران گذاشتند که حداقل در نیم‌قرن گذشته با حضور در پیکارهای حساس، لحظات تلخ و شیرین زیادی را چشیده‌اند. بررسی 17 دیدار مهم تاریخ فوتبال ایران حاکی از 11 موفقیت، 1 تساوی و 5 ناکامی است که نشان می‌دهد فوتبال ما در دیدارهای حساس، مهم و سرنوشت‌ساز خود نتایج قابل قبولی کسب کرده است. 

قهرمانی‌های گوارا
فوتبال ملی ایران در طول 14 دوره حضورش در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا گام در دیدارهای بزرگ زیادی گذاشته و لحظات تلخ و شیرین زیادی نیز تجربه کرده است. تیم ملی ایران با قهرمانی در سال‌های 1968، 1972 و 1976 لقب تنها تیمی را یدک می‌کشد که در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا موفق به کسب 3 عنوان قهرمانی متوالی شده است. ملی‌پوشان میهن‌مان در چهارمین دوره این رقابت توانستند با عبور از سد تیم‌هایی همچون هنگ‌کنگ، جمهوری چین، برمه و رژیم‌صهیونیستی اولین قهرمانی خود در آوردگاه اشاره شده را تجربه کنند که برتری برابر برمه باعث شد تا قهرمانی تیم ما قطعی شود. 
در دوره بعدی نیز تیم ما در فینالی حساس با برتری برابر کره‌جنوبی دومین جام قهرمانی آسیا را بالای سر خود ببرند که این موفقیتی مهم برای فوتبال ما محسوب می‌شود. در دوره بعدی نیز ایران با غلبه بر کویت سومین قهرمانی پشت‌سر هم خود را جشن گرفت تا در این مصاف مهم نیز برنده از زمین خارج شود. 

ناموفق در تکرار اقتدار مرحله گروهی 
یوزهای ایرانی در سال‌های اخیر برای کسب موفقیت در جام ملت‌های آسیا گام در تقابل‌های حساس و تعیین‌کننده زیادی گذاشته‌اند که بدون شک یکی از این تقابل‌ها دیدار ایران و عربستان در نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا 1996 است. ایران این تورنمنت را با شکست 2 بر یک روبه‌روی عراق آغاز کرد، اما شاگردان محمد مایلی‌کهن با ایجاد تحول در استراتژی‌هایشان توانستند در ادامه راه تیم‌هایی مثل تایلند و عربستان‌سعودی را در مرحله گروهی با نتیجه 3 بر یک و 3 بر صفر شکست دهند. جواز حضور ایران در نیمه‌نهایی با پیروزی 6 بر 2 مقابل کره‌جنوبی مهر شد. البته ایران موفق نشد این بار برابر عربستان اقتدار و صلابت جدال مرحله گروهی را تکرار کند تا شکست در ضربات پنالتی باعث راه یافتن ایران به دیدار رده‌بندی و در انتها پیروزی تیم تحت هدایت مایلی‌کهن بر کویت و تکیه ایران به جایگاه سوم شود. 

در حسرت حضور در فینال
تیم ملی ایران در جام ملت‌های آسیا 2004، دو بازی حساس و تعیین‌کننده را تجربه کرد. شاگردان برانکو ایوانکوویچ در جمع 8 تیم برگزیده این رویداد با کره‌جنوبی دیدار کردند. تیمی که در جام‌جهانی 2002 عنوان چهارمی را به‌دست آورده بود و در دوره پیشین جام ملت‌های آسیا، تیم ملی فوتبال ایران در مرحله یک‌چهارم‌نهایی حذف کرده بود تا بر همین اساس بتوان تقابل شاگردان ایوانکوویچ و جو بونفرر را در زمره دیدارهای حساس و تعیین‌کننده فوتبال ملی ایران قرار داد. بدون‌شک تقابل یوزها و ببرهای آسیا به‌دلیل پا پس نکشیدن و حملات زهردار دو تیم یکی از جذاب‌ترین تقابل‌های سالیان اخیر فوتبال قاره کهن است که درنهایت این بازی را بردیم و به نیمه‌نهایی رسیدیم. 
دیگر دیدار مهم ایران در مرحله نیمه‌نهایی این تورنمنت مقابل چین برگزار شد. دو تیم در 90 دقیقه یک- یک مساوی شدند اما اخراج ستار زارع و محمد علوی باعث شد ایرانی‌ها نتوانند براساس شایستگی‌هایشان در 120 دقیقه برابر چینی‌ها به پیروزی برسند. تیم ملی در این رقابت نیز همچون اکثر مواقع نتوانست عملکرد خوبی در ضربات پنالتی داشته باشد تا پنالتی‌های گل نشده مبعلی و گل‌محمدی در مقابل ضربه‌ای که توسط ژائو جونژه تبدیل به گل نشد باعث حضور ایران در دیدار رده‌بندی شود. ایران در این رقابت توانست با نتیجه 4 بر 2 بحرین را شکست دهد و به‌عنوان سومی دست یابد. 

شایستگی‌ای که با قهرمانی همراه نشد
نیمه‌نهایی جام ملت‌های سال 2019 نیز یکی از آوردگاه‌های حساس ما در این تورنمنت بود جایی که شاگردان کی‌روش به مصاف ژاپنی‌ها رفتند. عملکرد خوب ما در جام‌جهانی 2018 باعث شده بود اکثر فوتبالدوستان با قطعیت در مورد شانس بالای ایران برای طلسم‌شکنی و قهرمانی صحبت کنند؛ اتفاقی که با پیروزی‌های یوزهای ایرانی یمن، ویتنام، عمان، چین و تساوی هوشمندانه روبه‌روی عراق دور از دسترس به نظر نمی‌رسید، اما شاگردان مرد پرتغالی نتوانستند برابر سامورایی‌ها که پوست‌اندازی کرده بودند و بعد از جام‌جهانی 2018 هاجیمه موریاسو را روی نیمکت خود می‌دیدند موفق ظاهر شوند تا 2 گل یویا اوساکو و تک‌گل گنگی هاراگوچی پرونده ایران را در مرحله نیمه‌نهایی ببندد. 

شاید بزرگ‌ترین پیروزی تاریخ ایران!
فوتبال ملی ایران در رقابت‌های پلی‌آف و مقدماتی ادوار مختلف جام‌جهانی دیدارهای بزرگ و حساسی را برگزار کرده که بدون‌شک تقابل ایران مقابل استرالیا بیش از همه در ذهن فوتبالدوستان حک شده است. تیم ملی ایران بعد از گره خوردن کار صعودش در گروه A مقدماتی جام‌جهانی 1998 در منطقه آسیا ناچار شد برای صعود به شانزدهمین دوره بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان در دیدار پلی‌آف برابر ژاپن به میدان برود تا پیروزی 3 بر 2 شاگردان تاکاشی اوکادا تنها یک راه صعود برای ایران باقی بماند. تیم تحت هدایت والدیر ویرا موفق شد در دیدار رفت که میزبانی آن برعهده ورزشگاه آزادی بود بسیار از زهر استرالیایی‌ها بکاهد و با تساوی یک-یک مستطیل سبز را ترک کند، اما در دیدار برگشت که پر از اتفاقات دور از ذهن و جالب بود تیم ما آن تساوی تاریخی را رقم زد تا بعد از 20 سال راهی جام‌جهانی شود. 

میزبانی به ضرر ایران
بازیکنان ملی‌پوش ایران که در مقدماتی جام‌جهانی 2002 به میدان رفتند را باید طبق شواهد جز بدشانس‌ترین فوتبالیستان تاریخ کشورمان دانست، چون به دلیل میزبانی کره‌جنوبی و ژاپن تنها فیفا 2.5 سهمیه را به قاره کهن اختصاص داده بود تا همگروهی ایران با عربستان و لغزش شاگردان بلاژویچ در منامه برابر بحرین باعث حضور ایران در مرحله پلی‌آف شود. موقعیت‌سوزی برخی بازیکنان و اشتباه رحمان رضایی در دیدار رفت پلی‌آف بین‌قاره‌ای برابر ایرلند جنوبی باعث شد تا تیم ما بازی را با شکست 2 بر صفر به پایان برساند. نتیجه‌ای که در دیدار برگشت نیز جبران نشد و تنها گل دیرهنگام یحیی گل‌محمدی از بار شکست کاست و به حسرت‌ها افزود. 

صعود آسان با تیزهوشی
شاگردان برانکو ایوانکوویچ برای راه یافتن به جام‌جهانی 2006 در مرحله دوم مقدماتی این مسابقات کارشان کمی گره خورد که شاید اگر درخشش وحید هاشمیان به یاری پروفسور کروات نمی‌آمد ایران خیلی زود و تلخ از دور این مسابقات حذف می‌شد، اما شرایط در دور سوم این رویداد اصلا برای ملی‌پوشان تلخ پیش نرفت و آنها بعد از تساوی روبه‌روی بحرین موفق به 2 پیروزی مقابل کره‌شمالی و برد برابر ژاپن شدند و با توشه 10 امتیازی به تقابل بحرین 4 امتیازی رفتند؛ دیداری که اگر با پیروزی جنگجویان دیلمون همراه می‌شد، می‌توانست راه صعود ایران به جام‌جهانی را صعب کند و به تقابل برابر نماینده کونکاکاف بکشاند. البته تیم ملی فوتبال ایران با اشراف به شرایط با گل محمد نصرتی اجازه کشیدن معادلات را به اما و اگر نداد. 

حماسه اولسان 
دیگر دیدار بزرگ ایران در مرحله مقدماتی جام‌جهانی برابر کره‌جنوبی رقم خورد. در بازی برگشت دو تیم در سئول تیم ما نیاز به برد داشت تا بتواند راهی برزیل شود و اگرچه بازی با حملات میزبان پیش می‌رفت اما تیزهوشی و چهارچوب‌شناسی رضا قوچان‌نژاد، سلحشوری رحمان احمدی درون دروازه و استراتژی‌های سرمربی پرتغالی باعث به زانو درآمدن تیم تحت چوی کانگ هی و درج یک پیروزی بسیار شیرین در تاریخچه فوتبال ملی میهن‌مان شد. 

3 نتیجه مختلف در 3 دیدار گوناگون 
تیم ملی فوتبال ایران در 5 حضور پیشینش در جام‌جهانی، حضور در دیدارهای مختلفی را تجربه کرده است که طبق شواهد 3 دیدار بیش از بقیه حائز اهمیت بوده‌اند. بدون شک اعطای لقب بازی قرن به دیدار ایران- آمریکا به‌دلیل اختلافات سیاسی کاملا برازنده بوده است. دیداری که شاگردان جلال طالبی توانستند به پشتوانه گل‌های حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا بر شاگردان استیو سامپسون که تنها توسط برایان مک‌براید یک گل به ثمر رسانده بودند، فائق آیند. 
دیگر دیدار مهم فوتبال ایران در آوردگاه اشاره شده میان ایران و بوسنی‌وهرزگوین در سال 2014 برگزار شد؛ رقابتی که شاگردان کی‌روش برای صعود به مرحله یک‌هشتم نهایی به حمله و به تبع پیروزی نیاز داشتند اما خروج از پیله همیشگی باعث شکست 3 بر یک تیم ما شد. همچنین شاگردان مرد پرتغالی در سال 2018 در پیکاری سرنوشت‌ساز برابر پرتغال به میدان رفتند تا موفق شوند براساس شایستگی‌هایشان گل دقیقه 45 ریکاردو کوارشما را توسط کریم انصاری‌فرد پاسخ دهند و تا مرز پیروزی برابر تیم تحت هدایت فرناندو سانتوس پیش بروند. البته این تساوی باعث صعود ایران به مرحله بعد نشد تا حسرت ایران برای حضور در جمع 16 تیم برگزیده جام‌جهانی ادامه یاید. 

قهرمانی‌های ارزندهدر بازی‌های آسیایی 
تیم ملی فوتبال ایران در بازی‌های آسیایی نیز توانسته است با حضور شاکله اصلی تیم ملی 3 عنوان قهرمانی به‌دست آورد. تیم تحت هدایت فرانک اوفارل در سال 1974 مرحله گروهی را با پیروزی برابر مالزی، کره‌جنوبی و عراق به‌عنوان صدرنشین به اتمام رساند و در فینال با گل به خودی به اولین عنوان قهرمانی‌اش دست یافت. بازی‌های آسیایی 1990 نیز با هدایت علی پروین ابتدا توانست با هت‌تریک پیوس از سد مالزی بگذرد؛ موفقیتی که برابر کره‌شمالی با نتیجه 2 بر یک تکرار شد. ایران در مراحل یک‌چهارم نهایی و نیمه‌نهایی با نتیجه یک بر صفر از سد ژاپن و کره‌جنوبی گذشت و در فینال ایران به پشتوانه پنالتی‌های گل شده سیروس قایقران، محمدحسن انصاری‌فرد، علی افتخاری و مجید نامجومطلق توانست کره‌شمالی را شکست دهد و عنوان قهرمانی را به‌دست آورد. تیم تحت هدایت منصور پورحیدری نیز در سال 1998 در مرحله نیمه‌نهایی و فینال توانست به ترتیب با نتایج یک بر صفر و 2 بر صفر چین و کویت را شکست دهد و به سومین قهرمانی‌اش دست یابد.