دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در دومین دوره توانافزایی بدو خدمت استادان (شهید چمران) که به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران در مجتمع فرهنگی آموزشی ستایش - سیسرا درحال برگزاری است، با اشاره به لزوم شناخت مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «واقعیت این است که اگر ارکان دانشگاه، آن را نشناسند و خود را وقف دانشگاه نکنند، موفقیتی حاصل نخواهد شد؛ چراکه در تحولات و اتفاقات دانشگاه، تکتک اجزای این مجموعه سهم و نقش جدی دارد.»
وی ادامه داد: «دانشگاه آزاد اسلامی مجموعهای دارای کاستیها و موفقیتهایی است که خودمان باید آینده آن را بسازیم. از این رو دورهم جمع شدهایم تا شناخت و فهم خود از دانشگاه آزاد اسلامی را به اشتراک گذاشته و به این نتیجه برسیم که در چه نقطهای قرار داریم و باید به کجا برسیم.»
وی با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی یکی از مراکز مهم تربیت قوه عاقله کشور است، تصریح کرد: «دو نظام تربیت قوه عاقله در کشور وجود دارد؛ یکی نظام آموزش عالی دولتی است که حدود 100سال است بهوجود آمده و با استفاده از بودجه دولت و پول نفت اداره میشود. دوم دانشگاه آزاد اسلامی است که بدون وابستگی به بودجه دولت و با اتکا به شهریه دانشجویان و ظرفیتهای علمی و پژوهشی خود، فعالیت میکند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «تا پیش از ورود موسسات تمدنی به ایران، مفهوم آموزش دولتی جدی نبود؛ چراکه آموزشهای ما یا مردمنهاد بودند یا وقفنهاد و دولت از محل مالیات، فروش نفت و درآمد کشور برای آموزش هزینه نمیکرد. نتیجه این نظام آموزشی، تحصیل 57 هزار دانشجو بهصورت رایگان و حضور 36 هزار استاد در دانشگاههای دولتی است که بهطور متوسط هر دانشجو معادل 61 میلیون تومان برای کشور هزینه دارد. این درحالی است که این رقم در دانشگاه آزاد اسلامی حدود 10 میلیون تومان است. این اعداد تفاوت جدی بین نظام آموزش دولتی و غیردولتی را نشان میدهد.»
وی افزود: «این درحالی است که کل مساحت مراکز آموزش عالی دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی، امکانات، کارگاهها و آزمایشگاهها و حتی هزینه حقوق و دستمزدها برابر است اما در سرانه دانشجویان چنین اختلافی وجود دارد که ناشی از نوع نگاه مدیریت به مساله آموزش عالی است. در دانشگاه آزاد اسلامی، مدیریت مجموعه بهصورت بخشنامهمحور نیست، بلکه مدیران نظرات خود را با اعضای هیاتعلمی، کارکنان و دانشجویان به اشتراک میگذارند؛ چراکه اگر چنین نگاهی وجود نداشته باشد، افراد از مجموعه فاصله گرفته یا جدا میشوند و نمیتوانیم اتفاقات جدی در دانشگاه آزاد اسلامی را رقم بزنیم. به همین دلیل است که موفقیتها و مشکلات را در کنار یکدیگر دیده و از آنها ارزیابی و تحلیل درست داشته باشیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه مفهوم اقبال اجتماعی یک مساله حیاتی در این دانشگاه است، گفت: «امسال 12 درصد از کل شرکتکنندگان در آزمون سراسری، در کنکور ریاضی شرکت کردهاند. برای ما این اعداد مهم است، برای ما مهم است که چه کسی کجا نشسته است. برای ما مهم است که فرد خود را از ما میداند یا نمیداند. وقتی اقبال اجتماعی کم میشود، برای ما مهم است. (حتی یک درصد) اینکه امروزه 38 درصد آموزش عمومی را فنیوحرفهای و کار و دانش و 10 درصد ریاضی تشکیل داده، برای ما مهم است. رفتار مردم برای ما مهم است، زیرا ما با این مردم زندگی میکنیم.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «این ارتباط درونی و بیرونی برای ما از جایگاه مهمی برخوردار است، لذا اگر یک تیم و یک خانواده نباشیم، نمیتوانیم در سرپا نگهداشتن این مجموعه موفق باشیم و شرایط لازم برای حیات را بهوجود آوریم. اساسا دیدن مردم برای ما یک باید است. تحولات در دانشگاه برای افزایش اقبال اجتماعی برای ما یک ضرورت است. درآمد و هزینههای دانشگاه مشخص است؛ اگر ما دانشگاه را بهطور کامل نشناسیم و شناخت خود را با شما به اشتراک نگذاریم، نمیتوانیم پیش برویم.» وی با بیان اینکه اساسا تحول آموزش عالی فقط در ایران نیست، گفت: «مردم نسبت به آموزش عالی سوالات ذهنی و مطالبه جدی دارند و حاضرند برای آن هزینه کنند. امروز پنج میلیون نفر از کشاورزی ارتزاق میکنند؛ 1670 استاد کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی داریم و دوبرابر این عدد در وزارت علوم و 2300 در وزارت کشاورزی داریم اما کل جمعیت دانشجویان کشاورزی ما به هفتهزار نفر نمیرسد. این به این معناست که علم کشاورزی ما بهدرد مردم نمیخورد.» عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه در رشته فلسفه و علوم پایه دانشجو نداریم، درحالیکه کشور به آن نیاز دارد، گفت: «در علوم مهندسی دانشجویان زیادی داریم. در دانشگاه آزاد دو نوع شهریه ثابت و متغیر داریم. در کارشناسی از 300هزار تومان تا 1300 در علوم مختلف داریم. دانشجویان پزشکی در دانشگاه آزاد اسلامی پنجسال درس میخوانند و حدود 450 میلیون هزینه میکنند. حس میکنند وقتی پول دندانپزشکی میدهند، مردم بعد از فارغالتحصیلی به آنها اطمینان و مراجعه میکنند.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «داستان دانشگاه، فیل مولاناست که هرکسی از منظر خود به آن نگاه میکند. اگر در دانشگاه آزاد اسلامی ندانید که دانشگاه چیست، نمیتوانید خودتان را پیدا کنید. برای رقابت ورزشی باید از پیش از مسابقه رقیب را شناخت، برای راهاندازی یک کسبوکار جدید باید از پیش برنامه دقیق برای آن نوشت، برای تاسیس یک شرکت دانشبنیان باید از پیش یک طرح تجاری داشت. دقت کنید در دانشگاه آزاد اسلامی نباید یک بازیکن صرف باشید؛ چراکه شما سیمرغ را تشکیل میدهید. دانشگاه آزاد اسلامی یک مجموعه است که هرکدام از واحدهای آن با توجه به زیستبوم، کارکرد متفاوتی دارد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه حضرت امام(ره) در سال 1358 فرمودهاند دانشگاه مرکز تربیت قوه متفکره است و در سال 1398 مقاممعظمرهبری از آن بهعنوان قوه عاقله تعبیر میکنند، افزود: «سیاست جمهوری اسلامی نسبت به دانشگاه از آن سال تاکنون هیچ تغییری نکرده است. به فرموده مقاممعظمرهبری یکی از مشخصههای قوه عاقله این است که باید زیستبوم را در نظر داشت. استاد دانشگاه کسی را تربیت میکند که باید در زیستبوم رفتار متفاوت و متناسب داشته باشد. مقاممعظمرهبری میفرمایند استاد نقشی حیاتی دارد و پرورش قوه عاقله درگیر شدن با مسائل کشور است؛ مسائل واقعی و حقیقی کشور.»
وی ادامه داد: «دومین مشخصه قوه عاقله به فرموده رهبر معظم انقلاب تربیت فرهنگی، اخلاقی، هویتی و سوم صیرورت دائمی. صیرورت دائمی به معنی این است که شرایط را باید درک کرد تا بتوان در جامعه حضور فعال داشت. همانطور که در جامعه نیز مشاهده میشود، حتی رفتار پوشش و لباس افراد نسبت به شرایط محیط تفاوت دارد.»
دکتر طهرانچی گفت یکی از متخصصان آموزش عالی در غرب معتقد است در آینده نزدیک دانشگاهها بسان موزه خواهند شد. من این را به چشم دیدهام. در مرودشت دانشگاهی را دیدم که امروز تعطیل بود ولی روزی 20 هزار دانشجو داشت. اینجاست که میبینیم صیرورت دائمی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه حقا و انصافا استادی دانشگاه جایگاهی مهم و ارزندهای است، گفت: «مقاممعظمرهبری در گام دوم میفرمایند خودسازی، جامعهپردازی، تمدنسازی. در احادیث داریم که خداوند رحمت کند کسی که خود را بشناسد.»
وی با اشاره به خطاب قرار دادن مقاممعظمرهبری درخصوص دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: «مقاممعظمرهبری سه مطلب را خطاب به این دوره مدیریتی میفرمایند توقع از دانشگاه آزاد اسلامی کجاست؟ «بهترین و معتبرترین دانشگاه جهان». من بهدنبال بزرگترین دانشگاه جهان نیستم، بهدنبال بهترین و معتبرترین هستم.»
دکتر طهرانچی خطاب به اعضای هیاتعلمی حاضر در جلسه گفت: «شما آمدهاید تا بهترین و معتبرترین دانشگاه جهان را بسازید. باید با ما همراه باشید. باید رفتار دانشگاهی داشته باشید. چطور میتوان این مسیر را رفت؟ شما کسانی هستید که ما انتخاب کردهایم و تمام تلاش خود را کردهایم تا افراد قوی و مومن را انتخاب کنیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به آیه شریفه «انّاللَّه لایغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما بأنفسهم» گفت: «در موفقیت هر سازمان، رهبران نقشی جدی دارند و مدیران نیز باید جایگاه خود را به نیکی بدانند اما تا زمانی که اراده سازمان براساس اراده جمع شکل نگیرد، اتفاق خاصی حاصل نخواهد شد.»
وی با بیان اینکه دانشگاه مدیریتپذیر نیست، بلکه نیازمند رهبر است، گفت: «جایگاه رهبران سازمان بسیار مهم است و رئیس دانشگاه نیز باید مانند یک رهبر ارکستر مجموعه را تنظیم کند؛ چراکه هریک از اجزا میداند چه وظیفهای برعهده دارد و رهبر ارکستر باید آواها را به نیکی با یکدیگر درآمیخته و آنها را هدایت کند. این دوره توانافزایی برای این برگزارشده که بدانید عضو خانوادهای شدهاید که آینده آن به ما و شما بستگی دارد و میخواهیم «دانشگاهمان» را بسازیم.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید، تغییر ریل اساسی داشته است، تاکید کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی در گذشته کلاسمحور بود، اما در تغییر ریلی که اتفاق افتاد، این مجموعه شبکهمحور شده و نقاط کلیدی این شبکه را اساتید تشکیل میدهند و مفاهیم جدی در دانشگاه ظهور و بروز پیدا کرده است. از این رو مخاطبان ما در مقوله تحول، اساتید محترم و خدومی که در آستانه بازنشستگی قرار دارند، نیستند، بلکه ما مفاهیم تحول را با اساتید جوان که بهتازگی وارد دانشگاه آزاد اسلامی شدهاند، به اشتراک میگذاریم و انتظار داریم که شما نقطه کلیدی تحولات دانشگاه باشید.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «تحول قانونمند و روشمند نبوده و نیازمند نوآوری است. تحول حرکت در مسیر گذشته نیست و فتح مسیرهای ناآشناست.»
دکتر طهرانچی در ادامه با اشاره به اهمیت جایگاه زن و مرد در اجتماع و خانواده، تصریح کرد: «در این زمینه نکته بسیار مهمی وجود دارد و آن این است که در خلقت الهی زن و مرد زوج هستند و یکسان نبوده و مساوی نیستند. زن و مرد زوج هستند، واقعیت این است که زن و مرد زوجند، انسانها در کرامت، شرافت و در پاسخگویی محضر حضرت باریتعالی یکسان هستند، اما در تواناییها و قابلیتها متفاوتند. زنان تفاوتها و قابلیتهایی دارند که لازم است در چهارچوبگذاری مسائل اجتماعی و خانوادگی، به این تفاوتها و قابلیتها توجه شود. البته این تفاوتها و قابلیتها نشانه ضعف یا برتری نیست.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «حضور زن در اجتماع بسیار لازم است و اسلام برای صیانت از حضور زن تدابیری دارد. در این بین مهم است که توجه داشته باشیم اصل در تساوی حضور زن و مرد در اجتماع نیست. زنان باید برای کمال اجتماع در جامعه حضور یابند و نه صرفا بهعنوان یک عنصر کار.»
وی با بیان اینکه مشاغل و نظام اداری درنهایت کمال نیست و در قوانین استخدامی این موضوع درک نشده است، گفت: «ما در این زمینه گرفتار نظام غرب هستیم، این سیستم اداری که از غرب تحمیل شده، حقوق زن و مرد را مناسب تعریف نکرده است.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه یکی از کارهایی که ما انجام دادیم و از این منظر خوب دیده نشد، گروه الف و ب را مطرح کردیم، خاطرنشان کرد: «قالب ب برای خانمها به اینگونه است که بیمه کامل است ولی سطح درآمد و میزان حضور پایینتر.»
وی افزود: «بر این اساس در نظام اداری، دانشگاه آزاد اسلامی برای اولینبار این موضوع را انجام داد که نقشآفرینی خانمها از لحاظ بیمه در طول یک سال کامل باشد، اما با ساعت حضور کمتر، بهعبارتی دیگر بخشی از وظایف خانمها در خانه را جزء رسالت وظیفه دانشگاهی میدانیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در دورانی این تحول را رقم زدیم که در زمان شرایط سخت اقتصادی قرار داریم، تصریح کرد: «البته باید به این موضوع اشاره کنم دانشگاهی که تحویل گرفتیم در هیچ حسابی، ذخیره سنوات وجود نداشت، علاوه بر آن باید پاداش بازنشستگی هم پرداخت می کردیم و پاداش بازنشستگی پرداختی ما دو برابر دولتی ها است و در این مدت تعمیرات، یک هزار و صد میلیارد پاداش بازنشستگی پرداخت شد.»
وی با اشاره به جلسات بررسی بودجه واحدهای دانشگاه، خاطرنشان کرد: «حدود دوماه برنامهریزی بودجه ما طول میکشد، همه موارد بهصورت ریز دیده میشود، بنابراین مجدد تاکید میکنم ما کیفیت حضور را میخواهیم و شما هم تنوع را بپذیرید، البته ما معتقدیم خانمها در کیفیت هیچکاستی ندارند، ولی باید فضا را بشناسیم.»
وی خطاب به اعضای هیاتعلمی حاضر در جلسه گفت: «برای حضور در کلاس درس، طراحی درس و ارائه مطالب به روز وقت بگذارید، شیوه تدریس را ارتقا دهید.»
دکتر طهرانچی افزود: «از سال 93 تعداد دانشجویان ورودی سالانه150 هزار نفر کاهش داشته است، وقتی دانشگاه را تحویل گرفتم تعداد آنها به کمتر از یک میلیون رسیده بود ولی خوشبختانه الان تعداد ورودیها افزایش یافته و به یکمیلیون و 200 هزار نفر رسیده است.»
وی با تاکید بر اینکه اقبال اجتماعی به دانشگاه آزاد اسلامی افزایش یافته است، گفت: «رتبه دانشگاه آزاد اسلامی در مهندسی متالورژی و عمران بین 50 تا 75 جهانی است و با همین اعتبار در عراق شعبه گرفته است. هیچ دانشگاه ایرانی نتوانست در عراق شعبه بگیرد، درحالیکه دانشگاه آزاد اسلامیتوانست شعبه بگیرد. در سفری که به لبنان و در جلساتی که با رهبر مقاومت داشتیم، مقرر شد دانشگاه آزاد اسلامی عهدهدار مدیریت پیشرفت علمی در منطقه باشد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان تاکید کرد: «آنچه مهندسی الهی مقدر کرده این است که ما خدمتگزار شما در دانشگاه آزاد اسلامی باشیم. با افتخار خدمتگزار نظامی هستم که این نظام میتواند در علم جهانی اثرگذار باشد.»