فاطمه طاریبخش، خبرنگار: جشنواره فارابی با موضوع تقدیر از تحقیقات حوزه علوم انسانی و اسلامی توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هرساله برگزار میشود. این جشنواره در دو بخش جداگانه بزرگسال (بالای 35 سال) و جوان (زیر 35 سال) برگزار میشود که در این دوره 16 اثر در دو بخش بزرگسال و جوان برگزیده شد. کل آثار داخلی به ثبت رسیده در دبیرخانه 3088 اثر بود. از این تعداد 2669 اثر در داوری اول و 207 اثر در داوری دوم به مرحله ارزیابی تفصیلی رسیدند. در بخش بینالملل نیز 84 اثر ارسال شد که درنهایت 65 اثر انتخاب و 10 اثر برگزیده شد.
طبق گفته مهدی عباسزاده، دبیر شورای علمی سیزدهمین جشنواره فارابی در انتخاب این آثار سیاستگذاری برای انتخاب کشورهای مسلمان وجود داشته اما مبنای اولیه داوری علمی بوده است. دو مترجم برتر علوم انسانی در حوزه عربی به فارسی برگزیده شدند. در این دوره یک نظریهپرداز انتخاب شد. با همکاری معاون پژوهشی وزارت علوم نیز یک انجمن علمی و یک نشریه علمی انتخاب شد.
کلانتری، معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در نشست خبری درباره اهمیت علوم انسانی گفت: «این علوم تعاملات مهم و سازندهای با سنتهای مهم فکری در جهان داشته و این تعاملات نیز بعد از اسلام، جلا یافته است. از اینرو فارابی سمبل و نشانه گفتوگوی علمی در جهان اسلام با سایر تمدنهای بشری در دوره خود بوده است.»
وی در ادامه با تاکید بر اینکه هجمههای علوم انسانی مدرن با این تعاملات و تبادلات مغفول را از ریلگذاری خارج کرده است، بیان کرد: «از اینرو با چنین موضوعی مواجه شدیم که علوم انسانی نسبت موثقی با هویت ما نداشته و علیرغم گامهای موثری که در این زمینه برداشته شده، اما این ارتباط برقرار نشد و نتوانسته است تصویری از علم نافع را به مردم ارائه کند و در زندگی مردم اثرگذار باشد.»
کلانتری با بیان اینکه جشنواره فارابی باید در مرجعیت کشور در حوزه علوم انسانی تاثیرگذار باشد، اضافه کرد: «این جشنواره میتواند به تولید علم نافع و حل مسائل کشور کمک کند و باید بتواند محل برونداد سالیانه فکری و نظری در حوزه علوم انسانی باشد.»
معاون فرهنگی وزیر علوم در ادامه تصریح کرد: «این جشنواره در سالهای گذشته در زمینه مذکور گامهایی را برداشته است، ولی تا رسیدن به نقطهمطلوب فاصله دارد. بر این اساس بخشی از این ریلگذاری در این جشنواره صورت گرفته و بخش عمده دیگر این ریلگذاری در سال آینده محقق خواهد شد و امیدواریم این جشنواره بتواند در تقویم رویدادهای مهم جهانی ثبت شود.»
مهدی عباسزاده، دبیر شورای علمی سیزدهمین جشنواره فارابی درباره جشنواره 1401 با تاکید بر اینکه ارزیابی اثرها با دقت بسیار بالایی انجام میشود، گفت: «گاهی 6 داور داشتیم و این مساله که داوران بپذیرند یک اثر 500 - 400 صفحهای را بخوانند و نتیجه را به ما اعلام کنند، زمانبر است. این موارد در دبیرخانه پیگیری شد. درنهایت 16 اثر بهعنوان برگزیده یا شایسته تقدیر در دو بخش جوان و بزرگسال انتخاب شد. در این دوره جشنواره فارابی رتبه اول نداشتیم و رتبه دو نیز انگشتشمار بود و عمدتا رتبه سوم بودند که به وضعیت علوم انسانی در کشور بازمیگردد.»
او در ادامه بیان کرد: «درکنار بخشهای بینالمللی و داخلی، بخشی نیز تحتعنوان بخش ویژه در نظر گرفته شده است که شامل پیشکسوت علوم انسانی ایران، شخصیتهای پیشرو در حوزه علوم انسانی، نظریهپرداز برتر، مترجم برتر و تاثیرگذار در حوزه اهداف جشنواره، انجمن علمی برتر، نشریه علمیوپژوهشی برتر میشود.»
عباسزاده درباره انتخاب شخصیتهای پیشگام و پیشتاز بیان کرد: «شخصیت پیشگام اساتید مرحومی هستند که نظریهپرداز و مرجع بودند، ولی شخصیتهای پیشتاز اساتید در قید حیات هستند. ما با همکاری گروههای علمی حاضر در این جشنواره اقدام به انتخاب این اساتید کردیم که ۲۰ نفر پیشنهاد شدند و درنهایت پنج شخصیت پیشگام و پنج شخصیت پیشتاز برگزیده شدند.»
رضا غلامی، رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم درباره تغییراتی که در جشنواره سیزدهم داشته، بیان کرد: «تغییرات ایجاد شده شامل اضافهشدن شاخه علم دینی، انتخاب مقاله پژوهشی برتر، انجمن و نشریه برتر حوزه علمیه است.»
او در ادامه افزود: «دو جایزه مرجعیت علمی و دیپلماسی علمی از جشنواره چهاردهم فارابی اعطا خواهد شد. همچنین تلاش شده است جوایز این جشنواره همسان جوایز جشنواره خوارزمی باشد که با تایید وزیر علوم جوایز فارابی، سه برابر میشود که مابهالتفاوت آن را این وزارتخانه متقبل خواهد شد.»
غلامی در ادامه تصریح کرد: «در جشنواره چهاردهم قرار است با دانشگاهها و مراکز علمی سایر کشورها ارتباط داشته باشیم و از داوران خارجی در داوری آثار استفاده موثر داشته باشیم. ما ناگزیر به بهرهگیری از داوران خارجی هستیم و در این راستا از اساتید اسلامشناس استفاده میکنیم. مقاممعظمرهبری در دیدار با رئیسجمهوری قزاقستان بر تمرکز بر دانشمندان اسلام و ایجاد کمیته مشترک فارابی تاکید کردند و ما نیز در این زمینه احساس مسئولیت کردیم، ما علاوه بر برگزاری کنگره فارابی، در تشکیل این کمیته مشترک برای انجام تحقیق و پژوهش در زمینه آرای فارابی سهم جدی خواهیم داشت.»