فعالان حوزه دانش‌بنیان در نشست مجلس شورای اسلامی چه گفتند
یگانه عرب، خبرنگار گروه دانشگاه:نخستین نشست هم‌اندیشی فعالان عرصه اقتصاد دانش‌بنیان و زیست‌بوم نوآوری درسالی که به‌نام «سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری شد، در راستای مطالبه‌ها و تاکیدات ویژه مقام‌معظم‌رهبری نسبت به مقوله دانش‌بنیان و بحث تولید ثروت از علم با حضور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی، سیدمحسن دهنوی عضو هیات‌رئیسه و رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس، شرکت‌های دانش‌بنیان و صندوقهای پژوهش و فناوری برتر به میزبانی فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس شورای اسلامی چهارشنبه 24 فروردین در محل نمایشگاه بین‌المللی برگزار شد. البته که اعضای فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس به همراه معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری پیش از این نشست از نمایشگاه دائمی فناوری‌های ایران‌ساخت بازدید کرده و با دستاوردهای دانش‌بنیان صادراتی و منتخب آشنا شدند. در نخستین نشست هم‌اندیشی فعالان عرصه اقتصاد دانش‌بنیان و زیست‌بوم نوآوری با نمایندگان مجلس، برخی شرکت‌های دانش‌بنیان برتر و صندوقهای پژوهش و فناوری به بیان برخی مطالبات و دغدغه‌های پیش‌رو برای فعالیت در این حوزه پرداختند که مهم‌ترین آنها شامل اجرایی‌شدن هرچه سریع قانون جهش تولید دانش‌بنیان، اجرای پیوست فناوری در طرح‌های بزرگ، همراهی سیستم بانکی برای تامین منابع مالی شرکت‌های دانش‌بنیان، حل‌شدن مشکل بیمه شرکت‌های دانش‌بنیان، راه‌اندازی معاونت توسعه کشاورزی در پارک‌های علم و فناوری و... بود. در ادامه به بیان برخی مطالبات شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای بایدها و نبایدهای این حوزه به‌منظور رفع چالش‌های موجود در این مسیر پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
لزوم اجرای پیوست فناوری در طرح‌های ملی کلان
جعفر قیصری، سرپرست شهرک علمی-تحقیقاتی اصفهان با بیان اینکه در سالی که به نام تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین نامگذاری شده، باعث افتخار است که بتوانیم تولید را برمبنای دانش و فناوری روز هدایت کنیم، مطالبه خود را این‌گونه بیان کرد: «باید پروژه‌های اساسی و طرح‌های ملی کلان با استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های فناور هدایت شود. یکی از فرامینی که تصویب و توسط دولت نیز ابلاغ شده است، بحث پیوست فناوری در طرح‌های بزرگ است. طبق فرمایش مقام‌معظم‌رهبری ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد باید در یک دوره سه یا چهار ساله پنج‌برابر افزایش پیدا کند. جایی مثل شهرک علمی-تحقیقاتی اصفهان که سه تا چهار درصد اقتصاد اصفهان را دارد، در تلاش است به سهم 15 تا 20درصدی برسد. این جریان نیز به‌شرطی امکان‌پذیر است که در طرح‌های بزرگ توسعه‌ای و شرکت‌ها بخشی از نیازهایشان را حداقل 10 تا 20 درصد از شرکت‌های فناور استفاده کنند. به‌عنوان مثال در اصفهان حدود 200هزار میلیارد تومان طرح توسعه بزرگ شامل مترو، نیروگاه و کشاورزی وجود دارد که بخشی از نیازشان را از این طریق تامین می‌کنند و جهشی که مدنظر مقام‌معظم‌رهبری است، به‌دست خواهد آمد.»
دریافت معافیت‌های مالیاتی و رسیدگی به چالش‌های فعالیت استارتاپ‌ها
مهدی صداقت، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان خانه نوآوری نیز به‌عنوان یکی‌دیگر از مطالبه‌کنندگان در نشست گفت: «اگر کسب‌وکاری مثل یک استارتاپی روزی بخواهد ایجاد شود، نگاهی که به آن می‌شود، این است که ابتدا باید قانونی شود، بعد اجرا شود. مثلا در عرصه بلاکچین که حوزه فعالیتی رسمی پنج ساله من است، چند سال پیش می‌خواستم رویداد آموزشی در عرصه بلاکچین برگزار کنم، اماکن مجوز نمی‌داد و علت آن را ممنوعیت صحبت در این عرصه می‌دانست؛ چراکه هنوز قانونی نشده است. اینکه ابتدا جریانی باید در کشور قانونی و سپس راه‌اندازی شود، به‌معنای کشتن نوآوری است و بلاکچین یک مصداق آن است. یا استارتاپی ایجاد می‌شود و به آن می‌گویند که ابتدا باید مجوز بگیرد، احرازهویت شود و سپس شروع به کار کند. این نوع نظارت‌های پیچیده خصوصا اینکه هرچه بیشتر به سمت تکنولوژی می‌رویم، شدیدتر می‌شود، کار را سخت می‌کند. نکته دیگر آنکه استارتاپ‌های زیادی در کشور مشغول فعالیت هستند، اما از میان صدتا، یکی دیجی‌کالا یا کافه‌بازار می‌شود؛ مطالبه من این است که به سختی‌های فعالیتی این عرصه پرداخته شود تا گرفتاری‌های فعالیتی استارتاپی کمتر شود.» صداقت همچنین درخصوص سختی‌های دریافت معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان یکی‌دیگر از مطالبات خود در راستای چالش‌های فعالیتی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز اشاره کرد.
مسئولان دولتی به تقویت منابع و توسعه جایگاه نهادی صندوق‌ها کمک کنند
محمدمهدی فریدوند، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تهران یکی‌دیگر از مطالبه‌کنندگان این نشست بود. او با بیان اینکه با اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان، اتفاق مثبتی برای شرکت‌های فناور و خلاق و به‌تبع آن تمامی بازیگران اکوسیستم فناوری و نوآوری ایجاد شده و ظرفیت‌های تازه‌ای در این عرصه به‌وجود می‌آید، توضیح داد: «در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، نقش‌های نهادهای واسط و تخصصی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، مهم است و هرچه بتوانیم نهادهایی چون صندوقهای پژوهش و فناوری و صندق‌های جسورانه بورسی را تقویت کنیم، نتیجه بهتری خواهیم گرفت. نتیجه مالی و اعتباری برای مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای اجرای بهتر پروژه‌هایشان اهمیت دارد؛ اما متاسفانه سیستم بانکی برای تامین مالی حوزه دانش‌بنیان ساخته نشده و فعالیت در این حوزه را باید از طریق صندوقهای پژوهش و فناوری و نهادهای مالی تخصصی تامین کنیم و هرچه بتوانیم این نهادها را از لحاظ نهادی و قانونی و هم از لحاظ منابع تقویت کنیم، می‌توانیم شاهد اثرگذاری بیشتر این نهادها در راستای اجرای بیشتر فعالیت‌های دانش‌بنیان باشیم. امیدوارم مسئولان دولتی بیش از پیش به تقویت منابع و توسعه جایگاه نهادی صندوق‌ها کمک کرده و این حوزه را پشتیبانی کنند تا بتوانیم سهم درصدی اقتصاد دانش‌بنیان را در سال جدید ارتقا بدهیم.»
لزوم ایجاد معاونت توسعه کشاورزی دانش‌بنیان در پارک‌های علم‌وفناوری
عباس یداللهی، مدیر شرکت دانش‌بنیان نهال‌گستر رویان در حوزه کشاورزی به‌عنوان یکی دیگر از مطالبه‌کنندگان در این نشست، درخصوص دغدغه خود بیان کرد: «شرکت نهال‌گستر رویان در 40سال گذشته 4درصد سهم سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور را در کل اقتصاد حوزه کشاورزی داشت. 5درصد بهره‌برداران کشاورزی ما دانشگاهی هستند. از چهارمیلیون بهره‌برداری که زمین‌های کشور دست‌شان است، 5درصد به دانشگاه آمده‌اند که 3درصد تحصیلات کشاورزی داشته و 2درصدشان کشاورزی خوانده‌اند و 95درصد باقی‌مانده که زمین‌های کشاورزی را دراختیار دارند، اصلا دانشگاه نرفته‌اند. 80درصد تحصیلات این بهره‌برداران زمین‌های کشاورزی نیز تا مقطع دوم راهنمایی است. در این صورت که 4درصد سهم سرمایه‌گذاری داریم، نباید توقع داشته باشیم که 40درصد فارغ‌التحصیلان در این جریان حاضر شوند. همچنین مقام‌معظم‌رهبری اشاره داشتند که چرا فارغ‌التحصیلان کشور در این بخش حضور پیدا نکرده و خیل عظیمی از فارغ‌التحصیلان در بخش‌های دیگر فعالیت می‌کنند؟ پاسخ این است که از 10محصول واردات کشور، پنج‌تای آن محصول کشاورزی است، فقط چهارمیلیارد دلار جو به کشور وارد می‌کنیم و اکثرا تمام بذرها وارد می‌شود. شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه کشاورزی تا به‌امروز متولی نداشت و خود جهاد کشاورزی نیز ما را به‌عنوان یک شرکت نمی‌شناخت. مجلس به قوانین حمایتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان نیاز دارد. مطالبه من این است که پارک‌های علم‌وفناوری یک معاونت توسعه کشاورزی دانش‌بنیان داشته باشند. به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان حوزه کشاورزی که محصولاتی با ریسک بالا تولید می‌کنیم، بیمه نداریم و امیدواریم به این موارد رسیدگی شود.»
حرکت صنایع بزرگ کشور به‌سمت دانش‌بنیان شدن در سال 1401
سیدمحسن دهنوی، عضو هیات‌رئیسه و رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران درخصوص سیاستگذاری‌ها و اقدامات فراکسیون در راستای رسیدن به اهداف شعار سال بیان کرد: «ابتدا باید اشاره کنم که نمایشگاه خوب و دائمی از دستاوردهای صادراتی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در سالن IHIT نمایشگاه بین‌المللی آماده شده است که تقاضا دارم مسئولان و دست‌اندرکاران کشور از این نمایشگاه بازدید کنند. به‌تعبیر مقام‌معظم‌رهبری که در جلسه دیدار با کارگزاران نظام فرمودند، یکی از بزرگ‌ترین بازار مصرف شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، خود دولت است که باید به‌عنوان مصرف‌کننده از این شرکت‌ها خرید کند.»
وی افزود: «یکی از مهم‌ترین سیاستگذاری‌هایی که جا دارد در سالی که به‌نام تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین نامگذاری شده است، انجام شود خرید دولت و شرکت‌های دولتی از مجموعه دانش‌بنیان داخلی است که مقام‌معظم‌رهبری نیز بسیار بر آن تاکید کردند. همچنین در حوزه تولید دانش‌بنیان باید به‌سمتی حرکت کنیم که دو اتفاق اصلی در این میان بیفتد، نخست آنکه صنایع بزرگ به‌سمت دانش‌بنیان‌شدن حرکت کنند، یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که صنایع بزرگ معدنی، پتروشیمی و نفت‌وگاز دانش‌بنیان نیستند و فناوری روز کمتر دخالتی در فعالیت آنها ندارد.»
رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس شورای اسلامی اشاره کرد: «امسال باید به این سمت برویم که شرکت‌ها و صنایع بزرگ دانش‌بنیان شوند. اتفاق دوم آنکه، باید به‌سمت افزایش کیفیت و کاهش قیمت حرکت کنیم؛ به این معنا که از تجربه فعالیت صنایع دیگر درس بگیریم و شرکت‌های دانش‌بنیان را به‌سمتی ببریم که کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تری داشته باشند تا میان مردم و بازار جایگاه خودشان را پیدا کنند.»
سورنا ستاری، معاون علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری در جمع خبرنگاران با اشاره به تاکید مقام‌معظم‌رهبری بر واژه نظارت بر فعالیت‌ها و برنامه معاونت علمی در این راستا، بیان کرد: «مدل مناسبی در بحث ضوابط دانش‌بنیانی در این سال‌ها توسعه پیدا کرده و دغدغه‌های رهبری نیز در آن دیده شده است. امیدواریم با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در سال جدید اتفاق خوبی در این حوزه بیفتد. درخصوص جریان ارزیابی‌ها نیز درحال توسعه مدل‌های جدیدی هستیم تا از مسائلی که ممکن است در ارزیابی‌ها پیش بیاید، جلوگیری کرده و خطاها را کاهش دهیم.»
مطالب پیشنهادی
