تحریم سپاه با منافع اقتصادی ایران در برجام مغایرت دارد

نرگس چهرقانی، خبرنگار گروه سیاست: حدود یک ماه است که طرف‌های مذاکره‌کننده در وین، هتل کوبورگ را برای وقفه‌ یا به‌اصطلاح تنفسی در مذاکرات ترک کرده‌اند. این وقفه به پیشنهاد جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا برای گرفتن تصمیم سیاسی از جانب طرف غربی و آمریکایی مطرح شد. چند هفته پس از این وقفه در اوایل فروردین امسال، انریکه مورا به ایران آمد و روی موارد اختلافی صحبت شد و یک‌سری پیشنهادها برای ایران داشتند. درخصوص این پیشنهادها با علیرضا کوهکن، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

رسانه‌های غربی و آمریکایی‌ها مدعی شدند که پیشنهادهایی که مورا در سفر اخیرش به ایران با مذاکره‌کننده ارشدمان مطرح کرده، این است که بدنه سپاه از تحریم خارج بشود و سپاه قدس داخل تحریم‌ها بماند. اگر چنین پیشنهادی مطرح شده باشد، چرا مطرح شده و آمریکا از تفکیک سپاه به‌دنبال چه اهدافی است؟
واقعیت این است که گذاشتن نام سپاه در لیست FTO یا سازمان تروریستی خارجی یک اقدام عجیب بود که در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ توسط مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا انجام شد. همان زمان که پمپئو این کار را کرد، خود در سخنرانی‌ گفت که تابه‌حال کسی در دنیا چنین کاری نکرده و ما این کار (تحریم ارتش رسمی یک کشور) را برای اولین‌بار در جهان انجام می‌دهیم.
اهداف آنها از تحریم سپاه بیشتر برای خوشایند رژیم صهیونیستی بود.
تحریم سپاه، با منافع اقتصادی ایران ذیل برجام مغایرت دارد و دلیل بعضی تحریم‌های دیگر که ضدایران اعمال شده‌، همین وجود نام سپاه پاسداران در لیست FTO است.
آمریکایی‌ها طبق تعهدات برجامی باید این تحریم‌ها را علیه سپاه لغو کنند اما آن‌طوری که وزیرخارجه ما گفته، آمریکا به بهانه برخی شرایط داخلی کشورش، از لغو تحریم‌ها امتناع می‌کند.
پیشنهادهایی مانند اینکه بخشی از سپاه در لیست تحریمی FTO باشد و بخشی از سپاه نباشد، بیشتر در چهارچوب همان رویکرد و هدفی است که آمریکا زیاده‌خواه و بدعهد است.
 چون حتی در مسائلی که باید آمریکا در حوزه تحریم‌ها ذیل برجام اقداماتی انجام بدهد، تقریبا هیچ‌‌وقت حاضر نشده آن اقدامات را به‌طور کامل انجام دهد و همیشه تعهد آمریکا درخصوص اقداماتش با چالش‌های بسیاری همراه بوده ‌
است.
به نظر می‌رسد این درخواست آمریکا هم در همین چهارچوب باشد. درواقع موضعی که آمریکایی‌ها می‌گیرند برخلاف تعهدات برجامی‌شان است و طبیعتا جمهوری اسلامی ایران هم نمی‌تواند این پیشنهادهای آنها را بپذیرد.

پس از این سفر، مورا این پیام را به آمریکا منتقل کرده که ایران از خطوط قرمز خود (لغو همه تحریم‌ها) عقب‌نشینی نمی‌کند. رسانه‌های آمریکا هم گفتند که آمریکا هنوز تصمیم و پیشنهاد جدیدی برای ارائه به ایران ندارد. بااین‌حال، مقامات آمریکا با جوسازی، ادعاهایی را مطرح می‌کنند. هدف از این‌گونه ادعاها مانند اصطلاحی که بورل به‌کار برده، این‌که ایران تضمین بدهد به آمریکا چه معنی‌ای می‌تواند داشته‌ باشد؟
منظورشان را که به‌صورت واضح بیان نکردند اما در صحبت‌هایی که به‌صورت پراکنده در رسانه‌های مختلف داشتند، اقداماتی در حوزه مسائل منطقه‌‌ای و همین‌طور اقداماتی درباره منافع راهبردی ایران مطرح شده‌است.
درواقع به‌صورت خلاصه، ما با آمریکایی‌ها در بعضی مسائل اختلاف‌نظر داریم، علتش هم منافع‌ ملی‌مان است. آمریکایی‌ها از ما انتظار دارند منافع ملی خود را پیگیری نکنیم و برخی از این پیگیری‌ها توسط سپاه انجام می‌شود.
کمااینکه امنیت ایران را در جهان و منطقه تهدید می‌کنند یا فرماندهان ایران را به شهادت می‌رسانند، پیگیری‌اش با سپاه پاسداران است. درحالی‌که آنها انتظار دارند ایران تهدیدهای امنیتی را پیگیری نکند. مثلا یکی از درخواست‌های آنها این است که ایران مجازات این جنایتکاران را پیگیری نکند. اینها چیزهایی نیست که قابل مذاکره باشد، چون هیچ کشوری در منافع قطعی ملت خود مذاکره نمی‌کند.

برخی دلالان مذاکرات مانند گروه بین‌المللی بحران پیشنهادهایی به آمریکا ارائه می‌کنند. به‌تازگی همین دلالان مذاکرات در رسانه‌ها پیشنهادهای دیگری هم مطرح کردند مانند اینکه تنها بخشی از سپاه را از لیست تحریم‌ها خارج کنند و درعوض ایران سنتکام را از تحریم بردارد. این پیشنهادها منافع ملی ایران را تامین نمی‌کند و بیشتر جنبه ظاهرسازی دارد، چون سنتکام وابسته به تحریم سازمان‌ها و نهادهای ایران است. ارزیابی‌تان از این مساله چیست؟
 این پیشنهادی که در فضای رسانه‌ای مطرح شده، جنبه ظاهری دارد، چون ایران امکان این را دارد که سنتکام را بردارد. اختلاف سر سنتکام نیست و آمریکایی‌ها هم دنبال برداشتن آن نیستند، چون در قانونی که مجلس شورای اسلامی برای سنتکام تصویب کرد، آمده است که سنتکام در مقابل سپاه. یعنی چون آنها سپاه را تحریم کرده‌اند، ایران هم سنتکام را تحریم کرده ‌
است.
 براساس همین، وقتی سپاه در لیست تحریمی آمریکا نباشد، تحریم سنتکام هم موضوعیت پیدا نمی‌کند. این مساله پیچیده‌ای نیست. آمریکایی‌ها واکنش‌های منطقه‌ای می‌خواهند، یعنی جمهوری اسلامی تعهد بدهد که منافع آمریکا در منطقه مانند سربازان و اماکن آمریکایی در امان خواهد بود. اما این آمریکایی‌ها هستند که در منطقه کارشکنی می‌کنند.
تا زمانی‌که آمریکا کاری با امنیت جمهوری اسلامی نداشته‌باشد، جمهوری اسلامی هم کاری با او ندارد. طبیعتا وقتی ما در امان نباشیم آنها هم در امان نیستند.