با پوشش های نانویی می توان مانع از افت جریان برق شد

ندا اظهری، خبرنگارگروه دانشگاه:  انرژی برق در دنیای امروز آنقدر جایگاه ویژه‌ای دارد که دنیای بدون برق را لحظه‌ای نمی‌توان متصور شد. شبکه انتقال قدرت از مهم‌ترین صنایع استراتژیک در هر کشوری به‌شمار می‌رود. یکی از اجزای حیاتی که در صنعت انتقال جریان برق مورد استفاده قرار می‌گیرد، «مقره‌های الکتریکی» هستند که خطوط انتقال قدرت از آن عبور می‌کنند. این مقره‌ها، هادی جریان برق نیستند ولی سطح مقره‌ها با قرار گرفتن در معرض آلودگی‌ها ازجمله گردوغبار، هادی جریان الکتریکی می‌شود که احتمال حریق و خرابی این سیستم را افزایش می‌دهد. بخش اعظمی از خاموشی‌ها در دنیا به‌دلیل خرابی مقره‌ها رخ می‌دهد و حتی در داخل کشور همچنین رخدادهایی را شاهد هستیم. شرکت استارتاپی «بسپار سیلیکون ژیکان» با تولید پوشش‌های تقویت‌شده با نانو، توانسته‌اند مقره‌ها را دربرابر آلودگی‌ها ایمن کنند تا از خرابی آنها جلوگیری کنند. فرشید چینی، دانشیار دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران و موسس و سرپرست موسسه آزمایشگاه نانو مهندسی «سطح» در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «این شرکت که جزء شرکت‌های این موسسه است، تنها تولیدکننده این پوشش‌های RTV در داخل کشور است. RTV پوششی برای مقره‌های برق است که مانع از آلوده‌شدن مقره‌ها و در نتیجه نشت و افت جریان برق می‌شود. تنها دو تا سه شرکت در دنیا هستند که چنین پوشش‌هایی را تولید می‌کنند و در ایران تولیدکننده‌ای نداریم. این پوشش‌ها مصرف بالایی در داخل کشور و دنیا دارند و تنها حدود 30 تا 100 تن در سال مصرف توانیر است. ما چندسالی روی تولید این پوشش‌ها کار کردیم و تست‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشته‌ایم. امروز موفق شدیم برای اولین‌بار، قرارداد تولید 10تن پوشش RTV را با شرکت توانیر (شرکت برق منطقه‌ای هرمزگان) منعقد کردیم.» به گفته او، این پوشش‌ها علاوه‌بر توانیر، در صنایع فولاد، سیمان و صنایع مختلف هم کاربرد دارد. عدم وجود این پوشش‌های نانویی، باعث می‌شود که مدام مقره‌ها را تمیز کنند که بسیار هزینه‌بر است اما اگر تمیز نشوند، باعث قطعی جریان برق می‌شود.  او اشاره می‌کند: «به‌طورکلی، حدود 7 تا 8شرکت در دنیا پوشش‌های RTV تولید می‌کنند که در این میان، سه شرکت آلمانی، آمریکایی و کانادایی جزء شرکت‌هایی هستند که استانداردهای مدنظر توانیر را پاس می‌کنند اما به‌دلیل گران‌شدن پوشش‌های وارداتی و سختی‌هایی که در واردات از این شرکت‌ها در سال‌های اخیر ایجادشده، ایران به واردات این پوشش از شرکت‌های چینی روی آوردند که آنها هم استانداردهای لازم را پاس نمی‌کنند. اما پوشش‌های تولیدشده در این شرکت، تمام استانداردهای لازم را پاس کرده و می‌توانند نیاز داخل را رفع کنند و قابل رقابت با پوشش‌های خارجی هستند. به گفته چینی، واردات حدود یک کیلو پوشش‌های RTV چینی حدود 35دلار و پوشش آلمانی حدود 65دلار و نوع آمریکایی هم بسیار بالاتر است و واردات دشواری دارد. اما پوشش‌های RTV ایرانی ساخت داخل در قرارداد اول حدود 27دلار بوده است. نمونه اولیه تولیدشده و قرار است به‌زودی وارد تولید انبوه شود. به عبارتی، نمونه داخلی با حدود 50درصد کمتر از نمونه خارجی عرضه می‌شود. نهایتا واردات این پوشش در داخل کشور حدود 30میلیون یورو بوده است که با تولید آن در داخل کشور، می‌توان تا حد زیادی مانع از ارزبری محصول شد.