قهر مخاطب با سینما

کیانا تصدیق مقدم، خبرنگار: امیر قادری، منتقد و روزنامه‌نگار درباره وضعیت سینمای ایران از دهه 60 به بعد گفت: «سینمای ایران با توجه به مسیر اشتباهی که از دهه 60 آغاز کرد و در همین حال‌وهوا کارش را ادامه داد، ارتباط مناسبی با مردم برقرار نکرد، یکی از دلایل آن ارتباطی بود که از ابتدا با دولت برای آن تعریف شد، یعنی انگار سینما بخشی از بودجه سالانه نهادهای وابسته به اقتصاد مرکزی شد. یکی دیگر از دلایل آن صدور مجوزهای مختلفی بود که سینما را به نهادی تبدیل کرد که بین گروه‌های وابسته به بودجه و اقتصاد دولتی دست‌به‌دست می‌شود و این نهاد را به گروه‌های خاص منحصر کرد.»  وی در ادامه تصریح کرد: «از همه اینها می‌توان نتیجه گرفت که در این سال‌ها از مردم فاصله گرفت و تلاشی برای جذب مخاطب نکرد اما سینما یک امتیازی به‌دست آورد که کمتر به آن اشاره می‌شود و آن این است که قشر معدودی که توجه به سینما داشتند گروه موثری بودند. درواقع اگر تعدادشان کم بود اما دانشجو بودند یا می‌توانستند گروه‌های اجتماعی را تحت‌تاثیر قرار دهند. درنهایت سینمای ایران همیشه مخاطب معدود اما موثری داشته اما سه‌سالی است که همان مخاطب‌های اندک را هم از دست داده است.»

 تابلویی برای جذب بودجه

این منتقد در پاسخ به اینکه آیا افزایش قیمت بلیت سینما با کم شدن تعداد مخاطب آن رابطه مستقیم دارد یا خیر، گفت: «سینما حساب خودش را از تماشاگرانش جدا کرده است و به مردم کشور کاری ندارد و روی تعداد معدودی حساب کرده که به هر شکلی به سینما خواهند آمد. گاهی مخاطب به دلایل مختلفی مثل سرد یا گرم بودن هوا و وقت گذراندن به سینما می‌روند و چشم مسئولان به همین بهانه‌ها برای بالا نگه داشتن تابلوهاست. تحلیل من این است که سینمادارها با خود فکر می‌کنند که از این مخاطب معدود و اجباری پول بیشتری بگیریم.»

وی در ادامه درباره تفکری که سینمادارها دارند، گفت: «آنها با خودشان می‌گویند ما که قرار نیست برای مردم فیلم بسازیم، پس با بالا بردن قیمت بلیت حداقل پول بیشتری از این جامعه محدود می‌توان دریافت کرد. سینما برای من عزیزترین هنر است و با قید این حرف می‌توان گفت در تاریخ خودش هنر ارزان مردمی بوده و این مسیری که امروز سینما در ایران می‌رود کاملا متفاوت با ماهیت بنیادین این هنر است. سینما در ایران تبدیل به پدیده‌ای شده که حساب خودش را بیشتر از گذشته از مردم جدا می‌کند. بعضی‌ها می‌گویند با این تصمیم پای مردم از سینما بیشتر قطع می‌شود. اصلا قرار نیست سینما در ایران چنین دادوستدی داشته باشد و قرار است تابلویی برای جذب بودجه باشد.»

گرانی به‌دلیل شرایط رانتی در ایران

قادری در پاسخ به اینکه چه عواملی باعث می‌شود شورای صنفی تصمیمی مبنی‌بر افزایش 50 درصدی قیمت بلیت سینما بگیرد، گفت: «سینمای ایران می‌داند مخاطب گسترده و عام و مردمی ندارد و با این تصمیم‌ها می‌خواهد حساب خودش را از مردمی که از سینما، انتظار یک تجربه خوب در زندگی‌شان را دارند، جدا کند و هم اینکه از معدود مخاطبانش که به هر دلیلی به سینما می‌روند پول بیشتری بگیرد. خیلی از هنرها به‌دلیل ماهیت وجودی که دارند نمی‌توانند مخاطب گسترده‌ای داشته باشند، درنتیجه روی مخاطب معدودی حساب می‌کنند که حاضرند هزینه‌ای را بپردازند. درمورد سینمای ایران هم همین اتفاق می‌افتد فقط فرقش این است که در گذشته ماهیتش این نبوده و یک هنر جمعی و مردمی و ارزان بوده است. گرانی ماهیت وجودی سینما نیست اما به‌دلیل شرایط رانتی و انحصاری که در ایران وجود دارد تبدیل به هنری گران شده است.»