حامد فروزان، مدیرکل امور بین‌الملل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: تصور اولیه این است که امور بین‌الملل چه از جنبه اقتصادی و سیاسی صرفا در حیطه اختیار و عمل وزارت امور خارجه و دستگاه‌هایی همچون گمرک و سازمان توسعه تجارت و... قرار دارد؛ اما اگر به قوانین و اسناد بالادستی نگاهی بیندازیم، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز درکنار این دستگاه‌ها نقش و جایگاه بسیار اثرگذاری در عرصه‌های بین‌المللی دارد. توسعه روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها، زمینه‌سازی اشتغال و فعالیت برای نیروی کار کشور در عرصه بین‌المللی، انتقال فناوری، همکاری در حوزه بیمه‌های بازنشستگی و صندوق‌ها و... تنها بخشی از این وظایف است که در ادامه به‌صورت تفصیلی به آنها اشاره می‌شود.
جایگاه وزارت کار در اعزام نیروی کار به خارج
یکی از وظایف دفتر امور بین‌الملل، بررسی زمینههای همکاری با کشورهای هدف و مقایسه نقاط‌قوت و ضعف آنها به‌منظور بسط و گسترش همکاری‌ها در حوزههای مختلف ازجمله روابط کار، توسعه کارآفرینی، ایجاد کسب‌وکار، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، تعاون، تامین‌اجتماعی و حمایت‌های اجتماعی با کشورها است و با بهره‌گیری از تجربیات موفق و دانش روز در بخشهای IT و ICT می‌توان درجهت توسعه کارآفرینی و اشتغالزایی مثمرثمر واقع شد. موضوع آینده کار یکی از مباحث مهم روز و سازمان بین‌المللی کار است و اهمیت آن با همه‌گیری ویروس کرونا بیش از پیش مشخص شد، لذا به‌روز شدن و آشنایی با فناوری‌های نوین و دیجیتالی‌شدن از اهمیت زیادی برخوردار است و باید آموزش‌های رایگان مجازی و مبتنی‌بر تکنولوژی‌های دیجیتال برای مشاغل غیررسمی و خرد و خانگی (که به‌علت هزینه‌های بالا) به نیروی کار داده شود. دولت موظف است این آموزش‌ها را دراختیار همگان قرار دهد و از این‌گونه کسب‌وکارها حمایت کند و با انتقال این فناوری‌ها به کشورهایی که به‌نوعی درحال توسعه هستند، زمینه ایجاد اشتغال را برای ایرانیان خارج از کشور فراهم کند.
همکاری درقالب صندوق‌های بیمه و بازنشستگی
از دیگر وظایف دفتر امور بین‌الملل، اعلام زمینههای همکاری وزارتخانه با کشورهای موردنظر درقالب کمیسیون مشترک‌های اقتصادی یا همفکری‌های دوجانبه است و باید آمادگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای انجام روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری درقالب صندوق‌های بیمه و بازنشستگی کشور مورد هدف در زمینههای گردشگری، صنعت حمل‌ونقل هوایی و دریایی، خطوط انتقال انرژی، صنایع، معادن، بازرگانی، کشاورزی، خدمات فنی و تخصصی، صنعت ساختمان و راه‌سازی، ساختمان، شهرسازی و ساخت هتل، تشکیل زنجیره‌های همکاری اقتصادی درقالب شرکت‌های فراملیتی، اجرای پروژه‌های عمرانی زیربنایی از قبیل ساخت سد، نیروگاه، راه، راه‌آهن، پل و تونل اعلام شود. این همکاری‌ها می‌تواند از طریق شرکت‌های شستا انجام شود.
همچنین وجود و توسعه تفاهمنامه‌ها و توافقنامه‌های دوجانبه وزارت کار ایران در کشورهای هدف، اعزام مربی در زمینههای مختلف فنی و آموزش در آن کشورها و وجود قراردادهای بیمه کارگری در حمایت از کارگزاران شاغلان کشورهایی مانند عراق، اقلیم کردستان عراق و... از دیگر موارد است.
وزارت کار و صادرات دانش مهندسی
با ظرفیت مهندسی‌ای که در ایران وجود دارد، کشورمان می‌تواند به مرکز آموزش‌های فنی در منطقه تبدیل شود. این ظرفیت در حوزههای IT، تعمیر و تجهیز بخشهای مختلف و حوزههای فنی و مهندسی وجود دارد.
با توجه به اینکه مرکز تربیت‌مربی کرج، اولین‌بار توسط سازمان بین‌المللی کار مطابق استانداردهای جهانی راه‌‌اندازی شده، لذا از قابلیت و ظرفیت‌سازی بالایی در منطقه برخوردار است و گواهی‌نامه آموزشی سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای از نظر بین‌المللی مورد تایید است و تاکنون دوره‌هایی را برای اتباع کشور افغانستان برگزار کرده است. پیشنهاد می‌شود در تعامل با مرکز آموزش بین‌المللی تورین سازمان بین‌المللی کار، چهارچوب همکاری تدوین و درقالب همکاری‌های جنوب–جنوب از ظرفیت‌های ILO برای آموزش مربیان و کارآموزان کشورهای درحال توسعه استفاده کرد یا با اعزام مربی به کشورهای مورد هدف به آموزش کارآموزان پرداخت، در ضمن از آموزش‌های به‌روز مربیان و اساتید متخصص سازمان نیز برخوردار شد. لازم به ذکر است سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای در برخی کشورها همچون سوریه، کنیا، تانزانیا، زنگبار، الجزایر و... همکاری‌های آموزشی و اعزام مربی داشته است. به‌منظور برخورداری از آموزش‌های به‌روز و تعامل با کشورهای زیر پیشنهاد می‌شود:
با کشورهای صنعتی و اروپایی و اقتصادهای پیشرفته
انتقال تجارب و برخورداری از امکانات و تجارب آنها و آموزش فناوری‌های جدید و آشنایی با نظام‌های نوین در مراکز، آشنایی با متدهای جدید و پداگوژی‌های نوین، استفاده از مربیان و کارشناسان اروپایی در آموزش مربیان در داخل و خارج از کشور.
در تعامل با کشورهای همجوار
•انتقال تجارب و کارشناس به‌صورت چندجانبه
•استفاده از امکانات سازمان‌های بین‌المللی و سازمان همکاری اسلامی، آژانس‌های بین‌المللی همچون کویکا-جیتکو-اکو در آموزش اتباع ایرانی و نیز اتباع کشورهای همجوار همانند ایران و عراق و لبنان و سوریه ، تاجیکستان، گرجستان و...
•آموزش اتباع افغانستانی و تاجیکی فارسی‌زبان در مراکز تربیت‌مربی کرج با برخورداری از بودجه‌های بین‌المللی
•اجرای پروژه‌های مشترک در تعامل با کشورهای آفریقایی
•انتقال تجارب و کارشناسان
•استفاده از امکانات سازمان‌های بین‌المللی همچون سازمان بین‌المللی کار، اجرای پروژه جنوب–جنوب با تخصیص بودجه مربوطه سازمان
•استفاده از طرح‌های اتحادیه آفریقا در اجرای برنامه‌های آموزشی برای کشورهای عضو
•ایجاد و تجهیز مراکز فنی‌وحرفه‌ای در کشورهای آفریقایی با استفاده از کمک‌های توسعه‌ای مصوب وزارت امور خارجه
وزارت کار و صادرات خدمات فنی و مهندسی
همچنین ازجمله صادرات دارای ارزش افزوده بالا، صادرات خدمات فنی و مهندسی شرکت‌هاست. دفتر امور بین‌الملل به‌عنوان پل ارتباطی در ایجاد روابط و گسترش زمینههای همکاری دوجانبه و چندجانبه به ایفای نقش می‌پردازد و این مهم از طریق انعکاس ظرفیت‌ها از طریق وزارت امور خارجه به کشورهای هدف، دعوت از مقامات و مسئولان کشورهای موردنظر برای آشنایی با امکانات، مذاکره برای تعامل بیشتر، تنظیم قرارداد همکاری و یادداشت تفاهم‌های مشترک کشورها امکان‌پذیر است.
توسعه روابط با 15 کشور همسایه
از ظرفیت‌های مهم اقتصادی ایران، 15کشور همسایه است که با دارا بودن 560میلیون نفر جمعیت و با ۲۵کشور منطقه فاصله نزدیکی دارد. بین این کشورها، کشورهایی همچون چین، هند و روسیه قرار دارند و بالقوه بازار بزرگی را برای مبادلات درون‌منطقه‌ای تجاری به خود اختصاص داده‌اند. ظرفیت‌های موجود در وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی اقدام جهت توسعه اقتصادی کشور را با تسهیل و حسن اجرای آن شامل (صنعت پتروشیمی، فولاد، خدمات اجتماعی، بخشهای کشاورزی و مواد غذایی، دارویی، نساجی، گردشگری) صادراتی و رفع موانع اجرایی، حمایت از حقوق صادرکنندگان در کشورهای مقصد و نظارت بر آن در مجامع بین‌المللی، استفاده از شیوه‌های نوین بازاریابی فعال با همکاری بنگاه‌های اقتصادی وزارتخانه و جذب سرمایه‌های خارجی جهت مشارکت در پروژه‌های فناوری و نوآوری و تسهیل تامین کالاهای سرمایه‌ای موثر در تولید که می‌تواند زمینه مناسبی را برای افزایش درآمدهای ارزی کشور فراهم کند و همچنین به شکوفایی اقتصادی برساند.
در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مجموعه‌‌‌های اقتصادی بزرگی داریم که بخشهای مهم اقتصادی کشور را مدیریت می‌کنند. ازجمله وجود 9هلدینگ بزرگ با بیش از 150شرکت در حوزههای پتروشیمی، دارو، ساخت‌وساز و غیره. علاوه‌بر موضوعات اقتصادی، در حوزههای تامین اجتماعی، تعاون، اشتغال، کارآفرینی و مهارت‌آموزی و... نیز حضور جدی وجود دارد. اما امروز مشخصا به موضوعات اقتصادی می‌‌‌پردازیم و مایل به رشد و ارتقای روابط در زمینههای اقتصادی هستیم.
راهکارهایی جهت افزایش صادرات
1) ایجاد نمایشگاه‌های بین‌المللی تجاری مشترک در کشورهای هدف با استفاده از محصولات شرکت‌های زیرمجموعه وزارت ازجمله شرکت‌های تعاونی صادرات‌گرا
2) صادرات کالاها و خدمات دانش فنی شرکت‌ها و موسسات تحت پوشش وزارت متبوع کشورهای هدف
3) سرمایه‌گذاری مشترک با عنایت به مزیت‌های نسبی کالاها و خدمات تولیدی شرکت‌ها و موسسات تحت پوشش در کشورهای هدف
4) ایجاد امکان ترانزیت کالا و خدمات و ارزش فنی شرکت‌ها و موسسات تحت پوشش وزارت متبوع از کشورهایی که دارای تفاهمنامه همکاری با کشورهای هدف هستند
5) ایجاد کریدورها و موسسات تجاری و اقتصادی جهت انجام فعالیت‌های اجرایی موفق
6) ایجاد نمایندگی و کارگزاری کالاها و خدمات و بورس از کشورهای دارای تفاهم همکاری اقتصادی، توسط شرکت‌ها و موسسات تحت پوشش وزارت متبوع جهت انتقال کالا و خدمات به سایر کشورها.
مطالب پیشنهادی
