گفت‌وگوی «فرهیختگان» با محسن زنگنه، نماینده مجلس درباره چرخش آرای نمایندگان در جلسه روز گذشته
محسن زنگنه، نماینده مردم تربت‌حیدریه در مجلس یازدهم و رئیس کارگروه اصلاح ساختار بودجه معتقد است اینکه روز گذشته لغو بررسی طرح صیانت از فضای مجازی طبق اصل 85 در جلسه غیرعلنی رای آورد و در جلسه علنی رای نیاورد، به دو دلیل «فقدان فراکسیون قدرتمند در مجلس» و «تیرهای روزنامه‌ها پیرامون عقب‌نشینی مجلس» بوده است. با او در این زمینه گفت‌وگو کرده‌ایم.
یکی از نقدهای جدی به مجلس یازدهم، اولویت نشناسی نسبت به مسائل روز کشور است. به‌عنوان مثال درست در زمانی که در پیک پنجم کرونا هستیم و روزانه بیش از 500 نفر از هموطنان‌مان جان خود را از دست می‌دهند، مجلس برای دومین بار در یک ماه اخیر، طرح صیانت از فضای مجازی را در جلسه غیرعلنی بررسی کرد. دلیل این شکل از تصمیم‌گیری چیست؟
درمجموع سخن شما درست است. این انتظار می‌رود تا مجلس همزمان با مسائل و مشکلات روز کشور حرکت کند اما در زمینه کرونا و مشکلات برق و آب، مجلس دو شأن قانون‌گذاری و نظارت دارد. در شأن قانون‌گذاری مشکلی تاکنون وجود نداشته است. یعنی یک زمانی در زمینه کرونا مثلا مشکل تامین بودجه دارید و نیاز است یک میلیارد یا دو میلیارد تومان یا مبلغی از جایی به حوزه بهداشت تزریق کنیم یا مانع قانونی وجود دارد که نیاز است شورایی را تاسیس کنیم و کاری انجام دهیم. در این زمینه مجلس آمادگی کمک دارد ولی واقعیت امر این است که الان مشکل کرونا مشکل قانون‌گذاری و بحث قانون نیست. در حوزه نظارت هم رئیس مجلس چند روز گذشته دستور دادند تا کمیسیون بهداشت به صورت مرتب قضایا را رصد کند و خیلی روزها مسئولان مربوطه از وزارت بهداشت و جاهای دیگر و از نیروهای نظامی که درگیر با خدمات‌دهی به بیماران کرونایی شدند، در مجلس حضور دارند. نمایندگان در کمیسیون‌ها و شوراها حضور دارند لذا بحثی نیست که در مجلس بتوان غیر از این دو کار، اقدام دیگری انجام داد. درمورد سایر مسائل هم به این ترتیب است. یعنی آنجا که نیازمند قانون و قانون‌گذاری است مربوط به مجلس است. به‌عنوان مثال یکی از مشکلات جدی امروز ما در حوزه کشاورزی بحث نهاده‌های دامی و مشکلات برای دامداران است. قانون امنیت غذایی را که مطرح می‌کنیم به جهت رفع همین موانع است. موانعی که وجود دارد و امروز باعث شده ما این اختلال را داشته باشیم. یا قانون جهش تولید مسکن که مراحل رفع ایرادات شورای نگهبان را می‌گذراند در همین چارچوب قرار دارد، لذا فرمایش شما درست است اما از سوی دیگر هم اگر بخواهیم واقعی به این امر نگاه کنیم مجلس شأن اجرا ندارد یعنی الان بیشتر می‌تواند از دولت مطالبه کند که به وظایف خود عمل کند و این کار را عملا در صحن نمایندگان تذکر می‌دهند و در کمیسیون‌ها رئیس مجلس تکلیف کرده و پیگیری می‌کند. درباره فضای مجازی اتفاقا جمعی از نمایندگان که امضا کردیم این از ماده 85 برگردد به این جهت بود که احساس می‌کردیم فضای جامعه الان آمادگی درگیر شدن با این مساله را فعلا ندارد و این هم مساله‌ای است که همه آحاد جامعه با آن درگیر هستند یا حداقل الان با این فضای رسانه‌ای درگیر شده‌اند.
به نظر شما مطرح شدن بدموقع طرح صیانت از فضای مجازی در شرایطی که کشور با بحران پاندمی کرونا و انواع و اقسام مشکلات اقتصادی روبه‌رو است به ضرر این طرح ختم نشد؟
من نظر خود را قبلا بیان کرده‌ام. بالاخره در هر کار درست و هر طرح و بحث درستی قطعا هم شیوه بیان کردن و هم زمان درست برای انجام دادن، آن مطرح است. منتها نمایندگانی که پیشنهاد اصل 85 شدن طرح صیانت را دادند، معتقد بودند به جهت اینکه این طرح وقت صحن علنی را می‌گیرد بهتر است طرح اصل هشتادوپنجی شود و صحن را به مسائل مهم‌تر اختصاص دهیم. من فکر می‌کنم فضاهایی که ساخته می‌شود واقعا بخشی به جهت عدم پیوست‌های رسانه‌ای مجلس است. یعنی برخلاف آن چیزی که در جامعه تبیین می‌شود و عموم جامعه نسبت به آن، این برداشت را از مجلس دارند واقعا مجلس الان درگیر مسائل روز کشور است.
لغو بررسی طرح صیانت از فضای مجازی طبق اصل 85 در جلسه غیرعلنی و به صورت استمزاجی رای آورد اما در جلسه مجلس علنی رای نیاورد. 4 نفر از نمایندگان با وجود حضور در صحن پارلمان حاضر نشدند رای بدهند، اتفاقات این جلسه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رای گرفتن و رای دادن امری است که به شاخص‌های متعددی بستگی دارد. اتفاقی که امروز افتاد در رای استمزاجی فضای خیلی خوبی پیش آمد، دو سه نفر موافق، دو سه نفر مخالف صحبت کردند و درنهایت 144 نفر به بازگشت طرح به روال عادی رای دادند. در صحن علنی، فکر می‌کنم دو چیز باعث تغییر نظر تعدادی از نمایندگان شد؛ یک اینکه طراحان طرح که تقاضای ماده167 کرده بودند، وقتی پشت تریبون رفتند و صحبت کردند، قدری مباحث حاشیه‌ای را مطرح کرده و به محتوای طرح ورود داشتند، همین مساله باعث شد تعدادی از نمایندگان که در رای‌گیری استمزاجی موافق بودند، رای منفی دهند. من صحبت دوستان را خیلی موثر می‌دانم و آنها ورود به محتوا کردند با اینکه اصلا امروز بحث محتوا نبود و بحث این بود که این را در صحن علنی مطرح کنیم یا در کمیسیون ویژه مطرح شود. علت دوم هم بعد از رای استمزاجی چون خبرش بیرون رفته بود، برخی از سایت‌ها این خبر را با تیترهایی همچون عقب‌نشینی مجلس و... مطرح کردند و قدری این فضای رسانه‌ای، تاثیر در آرای عده قلیلی از نماینده‌ها داشت و چون آرا نزدیک بود یعنی صبح 144 رای در مقابل 114 رای بود، در صحن علنی نتوانست 51 درصد آرا را کسب کند.
مدیریت قالیباف را در جریان اتفاقات روز گذشته مجلس مثبت چطور ارزیابی می‌کنید؟
من فکر می‌کنم در این زمینه مشکل ما خلأ فراکسیون‌های قدرتمند در مجلس است. در این مجلس جناح اصلاح‌طلب جناح اقلیت هستند و اکثریت مجلس را اصولگرایان تشکیل می‌دهند. احساس من این است که نه اصلاح‌طلبان و نه اصولگرایان بحث فراکسیون‌ها را جدی نمی‌گیرند. معمولا در مجالس مخصوصا در طرح‌هایی همچون طرح صیانت که یک بازتاب بسیار گسترده‌ای در سطح جامعه دارد، نتیجه را صرفا نمی‌توان به کف صحن واگذار کرد زیرا در صحن گاهی یک نطق یا یک صحبت یا یک خبر می‌تواند نظر چند نماینده را تغییر دهد. این‌طور زمان‌ها باید فراکسیون‌ها نقش خود را ایفا کنند. متاسفانه یکی از ایرادات مجلس یازدهم عدم وجود فراکسیون‌های قوی و موثر است چون اکثر مجلس را اصولگراها تشکیل می‌دهند لذا اصولگراها خیلی انگیزه ندارند برای اینکه کار فراکسیونی قوی کنند و از سوی دیگر اصلاح‌طلبان چون تعداد آنها خیلی اندک است و اصولا نظر خود را موثر نمی‌دانند، آنها هم به یک معنا خیلی منسجم و فراکسیونی عمل نمی‌کنند. در مجلس چند طرح داریم که واقعا تاثیر جدی در جامعه می‌گذارد. مثلا طرح تفکیک وزارت شهرسازی از وزارت راه و شهرسازی است که امر بسیار حائز اهمیتی است. این طرح نیاز دارد قبل از اینکه وارد صحن شود در جلسات فراکسیونی مورد بررسی قرار گیرد و بعد وارد صحن شود. در مورد رای به وزرایی که قرار است دولت معرفی کند، فضای صحن را نمی‌توانید پیش‌بینی کنید. گاهی اوقات نوشته، خبر، پیامک، نطق خوب و... نظر جمعی را تغییر می‌دهد و به راحتی 40 درصد آرا را به 51 درصد و 60 درصد می‌رساند و عملا طرحی که انتظار می‌رود رد شود تایید می‌شود و طرحی که انتظار می‌رود تایید شود، رد می‌شود. لذا ضعف اصلی را در آنجا می‌بینم. در همه مجالس دنیا این چنین است. در کف صحن نمی‌توان خیلی از مسائل را بررسی کرد. البته ایرادهایی در آیین‌نامه مجلس وجود دارد که به نظر من آیین‌نامه داخلی هم می‌تواند به نحوی اصلاح شود تا این مسائل را کمتر در محیط مجلس داشته باشیم.
مطالب پیشنهادی
