«میدان» میدان‌داری می‌کند

تغییرات میدانی در یمن چیزی نیست که از چشم‌های بینا پنهان باشد؛ با این حال توضیح وقایع پشت‌سر گذاشته‌شده طی چند دهه می‌تواند ابعاد این تغییر را بهتر در اذهان بنشاند. پایه‌گذاری نیروهای مقاومت یمن به زمانی بازمی‌گردد که رهبر اولیه آنها «سیدحسین بدرالدین‌الحوثی» پس از انقلاب اسلامی به ایران آمد و تحصیلاتش را در حوزه علمیه قم پی گرفت و بلافاصله پس از بازگشت به کشورش دست به حرکات فرهنگی زد. او اقداماتش را از سال1986 به شکل فرهنگی پی گرفت و تا تابستان سال2004 آن را ادامه داد. «شباب‌المومنین» هسته اصلی حرکت‌های فرهنگی‌ای بود که سعی می‌کرد با برگزاری کلاس‌های فرهنگی، دینی و تربیتی، جوانان و شیعیان زیدی یمن را توانمند سازد. به‌عنوان مثال برخی دوره‌های آموزشی این گروه در تابستان پس از تعطیلی مدارس آغاز می‌شد و در آن دانش‌آموزان انواع کلاس‌ها مانند تماشای فیلم‌های سینمایی را می‌گذراندند. تحول مهمی که در این زمان اتفاق افتاد اشغال افغانستان در سال2001 و به‌خصوص اشغال عراق در سال2003 توسط آمریکا بود.

جوانان تربیت‌شده در شباب‌المومنین به‌همراه دیگر شیعیان زیدی اعتراضاتی را علیه اقدامات آمریکا آغاز کرده و با برگزاری تظاهرات‌های ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی بر دفاع از سرزمین‌های اسلامی تاکید کردند. حکومت وقت یمن براساس مصالح خود و واشنگتن این حرکت را سرکوب کرد و در سال2004 با حمله به صعده، صدها طرفدار سیدحسین بدرالدین‌الحوثی را به‌همراه خود وی به شهادت رساند. از این پس بود که درگیری‌های مسلحانه آغاز شد. اندازه این درگیری‌ها بسیار کوچک بودند به‌گونه‌ای که نیروهای مقاومت یمن در بهار سال2006 طی حمله به یک پایگاه دولت با کشتن 6تن از نیروهای دولت وقت موفق شدند این پایگاه را به کنترل خود درآورند. پس از آن رفته‌رفته بر قدرت نیروهای مقاومت یمن افزوده شد تا جایی که 6جنگ پی‌درپی به آنها تحمیل شد.

آخرین جنگ پیش از تحولات جهان عرب در سال2011، ششمین جنگ صعده موسوم به عملیات زمین سوخته بود که در سال2009 آغاز شد و در سال2010 نیز به پایان رسید. این درگیری‌ها تقریبا به استان صعده در شمال یمن محدود می‌شد، گرچه به‌دلیل دخالت عربستان در جنگ نیروهای مقاومت یمن درگیری‌ها را به خاک سعودی کشیدند. حملات سال2004 و به شهادت رساندن آسان سیدحسین بدرالدین‌الحوثی با بمباران هوایی پس از گذر از فتح یک پایگاه نظامی کوچک در سال2006 به دراختیار گرفتن استان صعده توسط نیروهای مقاومت یمن پس از سال2010 منجر شد.تحولات عربی که از سال2011 آغاز شدند با درهم کوبیدن قدرت دولت یمن و در میانه اغتشاش در ریاض موجب شد در سال2014 نیروهای مقاومت یمن با در دست گرفتن جریان اعتراضات وارد صنعا پایتخت شده و کنترل نهادهای دولتی را در دست بگیرند.

کمتر از یک‌سال بعد و با فرار عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن از صنعا، سعودی‌ها با این ایده که می‌توانند 3هفته‌ای وارد صنعا شوند، جنگ یمن را در سال2015 آغاز کردند. مشتعل شدن این جنگ باعث شد نیروهای مقاومت یمن به‌سرعت استان‌هایی مانند الحدیده، زمار و المحویت را دراختیار گرفته و حتی در مقاطع ابتدایی جنگ بتوانند وارد عدن، پایتخت رئیس‌جمهوری مستعفی یمن شوند. با این حال جبهه‌های جنگ پس از مدتی تثبیت شدند و استان‌های شمالی و تا حدی استان‌های مرکزی یمن در دستان مقاومت یمن قرار گرفتند. با وجود گذشت 7سال از آغاز جنگ توسط سعودی‌ها، مقاومت یمن در سال2021 ضمن دراختیار گرفتن تمامی استان‌های مرکزی یمن درحال پاکسازی استان مهم مأرب است. با سقوط این استان، تقریبا از لحاظ نظامی بسیاری دیگر از مناطق یمن نیز سقوط‌کرده به حساب خواهند آمد و استان‌های شرقی و جنوبی یمن به‌سمت نیروهای مقاومت گشوده خواهد شد. پاکسازی این استان باعث می‌شود مرکز اصلی طرفداران دولت مستعفی منصورهادی از دست او خارج شده و مسیر مواصلاتی شمال به جنوب یمن برای تدارکات‌رسانی به شورشیان جنوب قطع شود. همچنین نیروهای مقاومت یمن از طریق آزادسازی مأرب راهی به‌سوی سواحل گسترده یمن در جنوب این کشور خواهند گشود که در مجاورت اقیانوس هند قرار دارد. با این اقدام تقریبا محاصره یمن نیز عملا شکسته خواهد شد.

با تصرف مأرب، عملا شیرازه کار از دست سعودی‌ها خارج خواهد شد و آنها ناچار خواهند شد از موضع ضعف در مذاکرات حاضر شوند. بر همین اساس شامگاه سه‌شنبه ائتلاف سعودی، استان‌های مأرب و الجوف را در یمن هدف حملات جنگنده‌های خود قرار داد. به گزارش المسیره، مناطق مختلف شهرستان صرواح در استان مارب در 17نوبت بمباران شد. در استان الجوف نیز منطقه اقشع در استان الحزم در یک نوبت و منطقه مررازیق در شهرستان الخب و الشعف در یک نوبت بمباران شدند.

با این حال این حملات و همچنین اعزام تروریست‌های القاعده و داعش به منطقه به‌نظر نمی‌رسد بتواند در میدان اثرگذاری خاصی داشته باشد. اگر انصارالله بتواند کنترل مأرب را به دست بگیرد، در هر مذاکره‌ای دست برتر را در برابر طرف سعودی خواهد داشت. شاید سرنوشت آینده یمن را همین چند کیلومتر باقی‌مانده به مأرب بتواند تغییر دهد.