به گزارش «فرهیختگان»، هفته گذشته در باب کتابخوانی برای کودکان مختصری صحبت کردیم. در ادامه بحثی که هفته گذشته مطرح شد، این هفته توصیه‌هایی از یک استاد دانشگاه را در این خصوص می‌خوانیم.

به نقل از لس‌آنجلس‌تایمز، در میان والدینی که کودکان دبستانی دارند این ترس همیشه وجود دارد که ممکن است فرزندان‌شان از دیگر هم‌سن‌وسالان خود در مطالعه کتاب عقب بمانند و همیشه این نگرانی وجود دارد که مطالعه کتاب تا چه اندازه استاندارد محسوب می‌شود. به‌عبارتی، هنوز هیچ شاخصی برای آموزش کودکان در مطالعه کتاب وجود ندارد و اینکه آیا اصولی برای آموزش مطالعه به کودکان وجود دارد. طبق مطالعه دانشمندان بسیاری از کودکان دبستانی درصورتی که به مطالعه علاقه‌مند نشوند در سنین بعدی و مقاطع بالاتر تحصیلی نیز گرایش چندانی به مطالعه پیدا نخواهند کرد و به‌خاطر همین بیشتر والدین هنوز این نگرانی را همراه خود دارند که چگونه می‌شود کودکان را از همان سنین پایین به مطالعه کتاب علاقه‌مند کرد.

جف مک‌کیلان، استاد دانشگاه و محقق مرکز توسعه آموزشی دانشگاه لس‌آنجلس در مطلبی که برای روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز ارسال کرده، نکاتی را درباره آموزش به کودکان و علاقه‌مند کردن آنها به مطالعه کتاب متذکر شده است. وی نویسنده چند کتاب درباره همین موضوع است. وی اعتقاد دارد بسیاری از کودکان درصورتی که در سنین پایین به کتاب علاقه‌مند شوند در سنین بالاتر نیز همین علاقه‌مندی ادامه پیدا می‌کند.

نکات زیر توسط این استاد دانشگاه درباره علاقه‌مند شدن کودکان به مطالعه کتاب توسط روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز منتشر شده است:

1. وقتی کودکان در سنین پایین هستند در خانه به‌جای روشن کردن تلویزیون و هر وسیله صوتی و تصویری دیگر از کتاب‌خواندن برای پرکردن اوقات تفریح افراد داخل خانه استفاده کنید. در این صورت کودکان به‌طور حتم به خواندن کتاب علاقه‌مند می‌شوند. دقت داشته باشید کتاب‌خواندن باید با صدای بلند انجام شود. مطمئن باشید نوزادان از همان سنین پایین کتاب‌خواندن را درک می‌کنند.

2. وقتی کودکان در سنین بالاتر یاد گرفتند کتاب بخوانند روش قبلی را برای آنها ادامه دهید. همراه کودکان کتاب‌های مناسب سن آنها را بخوانید و حتی به کتاب‌خواندن کودکان گوش دهید. مخاطب جدی برای کتاب‌خواندن با صدای بلند کودکان باشید تا آنها برای ادامه این کار انگیزه لازم را داشته باشند.

3. از این مساله نترسید که کودکان نتوانند کتاب مناسب سن خود را پیدا کنند. بعضی والدین خودشان با سلیقه و فکر خود برای کودکان کتاب می‌خرند ولی اجازه دهید خودشان انتخاب کنند. کودکان را به کتابخانه یا کتابفروشی‌های بزرگ ببرید و آنها را با دنیای کتاب‌ها آشنا کنید.

4. گاهی اوقات انتخاب کتاب‌ها توسط کودکان و والدین آنها ممکن است زمان زیادی بخواهد. در هر مرحله از انتخاب کتاب‌ها توسط کودکان صبور باشید و سعی نکنید نظر خود را به کودکان تحمیل کنید. علاقه‌مندی به کتاب از جذابیت ظاهری کتاب‌ها شروع می‌شود و به‌تدریج به محتوا ختم می‌شود.

5. عبارتی میان روان‌شناسان وجود دارد که به والدین توصیه می‌شود برای انجام کار خوب به کودکان رشوه ندهید. درمورد کتاب‌خواندن نیز سعی نکنید به کودکان رشوه دهید و با جوایز رنگارنگ سعی نکنید آنها را به‌اجبار به کتاب‌خواندن علاقه‌مند کنید. زمینه و زمان لازم را فراهم کنید تا کودکان به‌درستی با کتاب‌ها مانوس شوند.

عطف /به‌مناسبت هفته دفاع مقدس

گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس با انتخاب و توضیح مرحوم سیدحسن حسینی سال 1381 توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد. مرحوم سید در مقدمه این کتاب به تعریف و تقسیم‌بندی شعر جنگ و دفاع مقدس می‌پردازد.
متن کتاب حدود 100 شعر در موضوع جنگ و دفاع مقدس از شاعرانی چون قیصر امین‌پور، سلمان هراتی، علی معلم، نصرالله مردانی، محمدرضا عبدالملکیان، وحید امیری، علیرضا قزوه، ساعد باقری، محمدحسین جعفریان، یوسفعلی میرشکاک، تیمور ترنج، زکریا اخلاقی، مرتضی امیری‌اسفندقه، حسین اسرافیلی و... است. مرحوم سید بعد از بسیاری از شعرها توضیح و نقدی رندانه و اکثرا «پرشرر» بر آن شعر و شاعر نوشته‌اند.
زنده‌یاد حسینی در گزیده‌ای که از شعر جنگ انتخاب کرده به مباحثی چون تعریف شعر جنگ، تعریف شعر دفاع مقدس، تقسیم‌بندی‌های شعر جنگ و تفاوت‌های شعر جنگ و دفاع مقدس نیز پرداخته است.

گلچین / نادر از زبان ایرج

کتاب حاضر شرح زندگی و بیان عملکرد فرهنگی مردان و زنانی است که در قرن اخیر، هریک به‌گونه‌ای به گسترش فرهنگ و تمدن ایرانی پرداخته و با نشر آثار خود گوشه‌های تاریک این تمدن کهنسال را روشن کرده‌اند.
از این بابت هریک از آنان سرگذشتی دلپذیر دارند که می‌تواند برای جوانان امروز و آیندگان نمونه و سرمشق باشد. دانشمندانی که با عشق و علاقه به سرزمین خود، بدون کمترین چشم‌داشتی در شناساندن فرهنگ گذشته این دیار و تقویت حس ایران‌دوستی در نسل‌های کنونی و آینده کوشا و کارآمد بوده‌اند.
آنچه نوشته‌های افشار را از دیگران متمایز می‌کند به سبب یک ویژگی مهم است که در دیگران نیست و آن این است که نویسنده با اکثر آنان دوست، رفیق، همکار، همقدم، همراه، همسفر، همکلاس و... و به‌نحوی آشنا بوده است و با برخی دیگر نیز به سبب استاد و شاگردی پیوندی دیرینه داشته و با گروهی نیز رفیق و همدم و همسفر کوه و بیابان و جنگل بوده و خلاصه به سبب نزدیک به 60 سال کار مطبوعاتی اعم از سردبیری و صاحب‌امتیازی، اکثر اشخاص را از راه کار فرهنگی شناخته و گاهی نیز به جهت نامه‌ای و مقاله‌ای از آنان با آنها آشنایی به‌هم زده و دوستی پایدار میان‌شان برقرار شده است.

قصه‌خوانی/ از زبان کاهنان

داستان سه کاهن به یک روز از زندگی «پیامبراکرم(ص)» در سن 40 سالگی بازمی‌گردد. کودکی که قبل از تولدش بزرگان مسیحیت و یهود آمدنش را مژده داده بودند.
داستانی تاریخی که از زبان حلیمه، دایه پیامبر روایت می‌شود. حلیمه در تلاش است از جان «نبی‌اسلام(ص)» دربرابر گزند کاهنانی که براساس نشانه‌های ظاهری پیامبر به‌دنبال یافتن و از بین بردن ایشان هستند، محافظت کند. در این داستان محبت حلیمه به این کودک یتیم، آن‌قدر عمیق و واقعی‌ است که در همه‌ داستان شما را عاشق طفلی می‌کند که هیچ‌وقت ندیده‌اید. مجید قیصری داستان این کتاب خود را با عبارات جدا و جمله‌های کوتاه و جذاب شروع می‌کند و پیش می‌برد. بر همین اساس بخش عمده‌ای از این داستان نیز با سخنان حلیمه و اطرافیان او جلو می‌رود. اما نویسنده با شگردی قابل‌توجه هیچ‌کدام از این دیالوگ‌ها را از زبان پیامبراکرم(ص) روایت نمی‌کند. او درحقیقت در تلاش است پیامبر را از زبان اطرافیانش توصیف کند.
کتاب سه کاهن در سال ۲۰۱۸ برنده جایزه اوراسیا نیز شده است، کتاب در ۱۸۸صفحه و با قیمت 30 هزار تومان روانه بازار نشر شده است.

گلاب و گل/ این هم از سلیمانی

این کتاب شعرهای سال‌های 1395 تا 1397 امیرعلی سلیمانی درقالب غزل است که در آن مفاهیمی چون مرگ، عشق و اجتماع مورد توجه بوده است. در معرفی این کتاب ازسوی نشر چشمه می‌خوانیم: «این‌هم از این غزل‌هایی ساده با زبانی ساده و کلمه‌هایی که قرار نیست نشانی از پیچیدگی در آنها باشد. همه‌چیز به ساده‌ترین و روان‌ترین شکل ممکن پیش می‌رود؛ مثل همه‌ غزل‌هایی که زیرمجموعه‌ غزل نو جای می‌گیرند. اولین عرضه‌ این کتاب در روزهای نمایشگاه کتاب تهران بود و بناست به‌زودی جشن رونمایی این مجموعه برگزار شود.» پیش از این در حوزه شعر مجموعه‌های «باد موافق»، «نزدیک‌تر» و «دورتر» از امیرعلی سلیمانی منتشر شده بود و البته دو کتاب ترجمه نیز در کارنامه امیرعلی سلیمانی به چشم می‌خورد. مجموعه شعر «این‌هم از این»، اثر امیرعلی سلیمانی در 82 صفحه و به‌بهای 15 هزار تومان ازسوی نشر چشمه منتشر شده است.
در شعر دو از این کتاب می‌خوانیم:
در قفس تنها بمان وقتی هوایی نیستی / با اسارت زنده‌ای، مرد رهایی نیستی
 من که می‌بینم اتاق کوچکت دنیای توست / بیش از این دلبسته‌ی کشورگشایی نیستی
پادشاهی غمزده با رعیتی ماتم‌زده / مثل سابق تشنه‌ی فرمانروایی نیستی
چون سراب دلپذیری در کویری گمشده / هستی اما درحقیقت هیچ‌جایی نیستی
طبق تعریف جدید عاشقان از عاشقی / بی‌وفایی چون که اهل بی‌وفایی نیستی
در جواب چشم تو آیینه می‌گوید: سلام / شادی غمگین مردانه! کجایی؟ نیستی

معرفت /  از دو که حرف می‌زنم...

«دویدن تا مردی که جلوتر است» را باید یکی از شجاعانه‌ترین آثار درباره وقایع غدیر و اتفاقات پیش‌وپس از رحلت جانسوز پیامبر دانست. سیدمحمد سادات‌اخوی در رمان خود، بی‌آنکه بخواهد مساله وحدت را پایمال اهداف داستانی خود کند، با اتکا به منابع تاریخی دست‌اول و همین‌طور چیرگی و تسلطش بر نوشتن، داستانی خلق کرده است تا از اتفاقات آن روزها بگوید.
این‌گونه نوشتن ویژگی کوچکی نیست. در فضای امروز که پر از فتنه‌های فراوان است سخن حق را گفتن ولو آنکه به مذاق برخی خوش نیاید کار راحتی نیست. این را هم باید اضافه کرد که نویسنده صرفا به توصیف و روایت یک واقعه تاریخی نپرداخته است، بلکه به مرحله‌ای فراتر رفته است. همان‌گونه که ارسطو درباره هنر و مفهوم پالایش سخن گفته است، «دویدن تا مردی که جلوتر است» در پی پالودن روح و ذهن مخاطب از تیرگی‌ها و غبار آن روزهاست. این میسر نمی‌شود مگر با ماجرایی قصه‌محور تا مخاطب به‌خوبی درگیر آن شود.
روی دیگر شجاعت رمان «دویدن تا مردی که جلوتر است» در بیان شجاعت‌های مردی است که جهان ویژگی‌های او را به‌سختی باور می‌کند. این ناباوری نه‌تنها به‌صورت مفهومی در داستان خلق‌شده بلکه به‌خوبی در فرم ماجرا نیز درهم‌تنیده شده است. آنجاکه سلما، معشوق تیهان، با بهت و حیرت فراوان، هنگام شنیدن فضایل امام‌علی(ع) علی‌رغم شناختی که از پسرعموی پیامبر دارد، بازهم در پی توجیه این سخنان است و آن را تعریف یک پسرعمو از پسرعموی دیگرش می‌داند.

 از هر دری/ با استاد

این کتاب حاصل بندزدن یادداشت‌های پال کرونین است. مصاحبه‌ها و نوشته‌های پراکنده‌ای که در طول سالیان برخی در تهران و برخی در حاشیه کارگاه‌ها در شهرهای مختلف لندن، مراکش، پتنزا، اوسلو، نیویورک و سیراکوز از او جمع‌آوری شده است.
این کتاب یک مصاحبه درازدامن یا یک دستورالعمل برای فیلمسازی نیست. یک کتاب پژوهشی درمورد سینمای ایران یا نگاهی دیگر به فیلم‌های عباس کیارستمی هم نیست، بلکه چکیده‌ای است از روش کارگردان و تلاشی برای درک اساسی تجربه‌ای غالبا رازآلود. این کتاب درحقیقت برداشت‌ها و گزیده‌های به دقت غربال‌شده نگارنده است از «روش‌شناسی» کیارستمی، ادای دینی است به رویکرد هنری و نگرش فلسفی او به هستی و ارتباط حسی او با محیط پیرامونش. تیزبینی و شفافیت ذهنی کیارستمی را از خلال گفته‌های منعکس‌شده در این کتاب می‌توان دریافت. به‌عبارت دیگر، این کتاب نگاهی است شاعرانه به زیبایی‌شناسی کیارستمی و تلاش او برای آفرینش معنا از راه سینما. همچنین مجموعه‌ای از راهنمایی‌های عملی که حول اصول کلی سازماندهی شده است.

* نویسنده: پیمان طالبی، روزنامه‌نگار