«فرهیختگان» از نقش دانشگاه‌ها در بهبود و تقویت وضعیت اقتصادی شهرها و کشورها گزارش می‌دهد 
به گزارش «فرهیختگان»، وقتی صحبت از این می‌شود که چگونه می‌توان مناطقی را که از نظر اقتصادی ضعیف هستند، احیا کرد، اهمیت دانشگاه معمولا در اولویت قرار می‌گیرد. درواقع، دانشگاه‌های تحقیقاتی با کیفت بالا در ایجاد شاخه‌های فناوری در شهرها و کشورها نقش بسزایی دارند، اما حتی کالج‌های کوچک هم در مناطق روستایی، مزیت‌های زیادی برای مناطق تحت‌پوشش خود دارند و به‌اندازه خود می‌توانند باعث پیشبرد منطقه شوند. درواقع، دانشگاه‌ها جزء بزرگ‌ترین مراکز استخدامی در دنیا به‌شمار می‌روند و از این رو تاثیر زیادی روی اقتصاد شهرها و کشورها دارند و معمولا به دانشگاه‌ها به چشم ابزارهایی برای توسعه اقتصادی شهرها و کشورها نگاه می‌شود، بنابراین به‌دقت باید به راه‌های مختلفی توجه کرد که دانشگاه‌ها در مسیر رشد اقتصادی در منطقه استفاده می‌کنند.
فارغ‌التحصیلان، ذخیره ارزشمند دانشگاه‌ها
بسیاری، دانشگاه‌ها را به‌عنوان موسسه‌های آموزشی درنظر می‌گیرند. اقتصاددان‌ها بر سر این موضوع بحث دارند که آیا آموزش می‌تواند مهارت‌های افراد را تقویت کند یا تنها فرمی فانتزی از مدرکی است که وقت زیادی صرف گرفتن آن شده و ارزشی دربر ندارد. اما به‌نظر می‌رسد بیشتر مردم بر این باورند که آموزش‌عالی اهمیت بالایی داشته و بسیار کاربردی عمل می‌کند که به‌طور طبیعی ذهنیت افراد را به این سمت‌وسو سوق می‌دهد که دانشگاه‌ها مکان‌هایی هستند که مسئولیت آموزش را برعهده دارند. در نگاه اول، شواهد به‌دست‌آمده این واقعیت را اثبات می‌کند. انریکو مورتی، اقتصاددان می‌گوید: «افزایش ذخیره فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در یک منطقه میزان دستمزد کارگران با تمام سطوح تحصیلی را افزایش می‌دهد. مطالعات دیگر هم نشان می‌دهد هرچه تعداد افراد تحصیلکرده و دانشگاهی در یک منطقه بالاتر باشد، بازدهی آن منطقه بالاتر است. افرادی که در دانشگاهی محلی تحصیل کرده و فارغ‌التحصیل می‌شوند، معمولا بعد از اتمام تحصیل در آن منطقه نمی‌مانند، درحالی‌که برخی شهرها هم هستند که 70درصد یا بیشتر فارغ‌التحصیلان آنها در دانشگاه‌های محلی تحصیل کرده‌اند، این درحالی است که در برخی دانشگاه‌های محلی نیز این تعداد به کمتر از 50 درصد می‌رسد که ازنظر ایالتی مشکل محسوب می‌شود.»
به گزارش بلومبرگ، بعضی مطالعات حکایت از آن دارد که برخی ایالت‌های آمریکا بیش از نیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی خود را از دست می‌دهند، این درحالی است که فارغ‌التحصیلان تمایل دارند حتی بعد از فارغ‌التحصیلی هم در ایالت‌هایی چون تگزاس، کالیفرنیا و ایلینویز ماندگار شوند که شهرهای بزرگ آمریکا محسوب می‌شوند و کارفرمایان زیادی هم دارند. جیسون آبل و ریچارد دتز، دو اقتصاددانی هستند که تأکید کرده‌اند ارتباط میان تعداد مدارکی که دانشگاه‌ها به فارغ‌التحصیلان اعطا می‌کنند و تعداد افراد تحصیلکرده‌ای که در این مناطق زندگی و کار می‌کنند، بسیار ضعیف است. آموزش و تحصیل افراد محلی، به‌طور طبیعی آمار افراد تحصیلکرده را هم افزایش می‌دهد، اما معمولا حرکت مؤثری برای تقویت این سیستم انجام نمی‌شود. اگر دانشگاه‌ها برای آموزش نسل آینده کارگران در شهرها و ایالت‌های دورافتاده هزینه می‌کنند، برخی ممکن است تصور کنند دلیلی وجود ندارد که یک شهر یا ایالت بخواهد روی دانشگاه‌های محلی سرمایه‌گذاری کند. از طرفی، دلیل قانع‌کننده‌ای هم وجود دارد و آن اینکه حتی اگر دانشگاه‌های محلی، فارغ‌التحصیلان خود را از دست بدهند، آنها قادر خواهند بود افراد باهوش و تحصیلکرده دیگر را هم جذب کنند.
اهمیت بخش خصوصی در توسعه فناوری
اقتصاددان‌ها دریافته‌اند که هزینه‌های تحقیقات دانشگاهی تاثیر شگرفی روی تعداد تحصیلکرده‌های دانشگاهی در منطقه دارد و به‌عبارتی، این مساله چهاربرابر قدرتمندتر از تاثیر ارائه مدرک است. درواقع، کارگران با مهارت بالا و باتجربه که تحصیلات دانشگاهی دارند، قادرند تحقیقات خوبی را در دل دانشگاه‌ها انجام دهند و این مهم، صرفا با کسب مدرک تحصیلی انجام‌پذیر نیست، بلکه بنیه علمی قوی نیاز دارد. اما بخش بیشتر تاثیر دانشگاه‌ها روی اقتصاد، ناشی‌از تحقیقات دانشگاهی در بخش خصوصی است. زمانی که دانشگاه هزینه‌های هنگفتی را صرف تحقیق، ایده و فناوری می‌کند، ماحصل آن را می‌توان در پیشرفت مشاغل مرتبط با آنها دانست. دانشگاه‌ها طبق قراردادی، تولید فناوری‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرده و دانشگاهیان هم برای کسب‌وکارهای منطقه‌ای و محلی حکم مشاور را ایفا می‌کنند و در ادامه، دانشجویان فارغ‌التحصیل، پژوهشگران و استادان باتوجه مهارتی که در رشته‌های تحصیلی خود دارند، کسب‌وکارهای شخصی خود را راه‌اندازی کرده و در آنها مشغول فعالیت می‌شوند. کمپانی‌ها اقدام به تأسیس مراکز تحقیقاتی کرده و افراد باهوش و کاربلد را برای پروژه‌های دکتری یا شغل‌های دانشگاهی استخدام می‌کنند. برخی دانشگاه‌ها فرمولی را برای کارآفرینان، مخترعان و دانشگاهیان محلی ارائه می‌دهند تا به این واسطه، با یکدیگر ملاقات داشته و به تبادل ایده بپردازند و با استخدام نیرو، کار خود را توسعه دهند. بنابراین کسب‌وکارهای فناورانه پربازده و با بهره‌وری بالا تمایل زیادی به استفاده از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی دارند تا از جریان غنی ایده‌ها و کارگران ماهر و تحصیلکرده استفاده کنند. برای این کار، اقدام به جذب افراد تحصیلکرده باهوش از مناطق دیگر می‌کنند که این کار باعث بازدهی بالاتر در کار و نیز افزایش دستمزدها حتی در مناطقی می‌شود که شمار تحصیلکرده‌های آن پایین است. درواقع، پیامدهای سیاسی این امر واضح است. دانشگاه‌ها برای تقویت و بهبود اقتصادهای محلی باید از تک‌بعدی بودن خارج شوند؛ به این معنا که دانشگاه‌ها را نباید تنها به چشم مکانی برای آموزش دانشجویان نگاه کرد، بلکه آنها پلتفرم‌هایی هستند که می‌توانند اقتصاد یک منطقه را به حرکت درآورده و از رکود خارج کنند.
برخی محققان دانشگاه ایالتی کلیولند مدل‌هایی را با عنوان «دانشگاه مصرف‌کننده» و سپس مدل «دانشگاه تولیدکننده» ارائه کرده‌اند. آنها از این تمایز برای تفکیک عملکرد دو دانشگاه کلیولند و پیتزبورگ استفاده می‌کنند. به گفته آنها، دانشگاه کلیولند همچنان روی آموزش دانشجویان محلی تمرکز دارد، درحالی‌که دانشگاه پیتزبورگ نقش فعالی در تقویت صنعت فناوری این شهر ایفا می‌کند. البته این مساله به این معنا نیست که دانشگاه‌ها تنها با خلق فناوری‌های جدید می‌توانند برای شهر و کشور خود مفید واقع شوند، بلکه به این معناست که یک دانشگاه تقریبا متوسط در شهری کوچک می‌تواند محیطی ایجاد کند که ازطریق آن، دانشجویان را از مناطق روستایی اطراف به خود جذب کرده، هزینه‌های دولتی را به یک منطقه هدایت کرده و آموزش نیروی کار محلی را هم افزایش دهد. اما برای دانشگاه‌های تحقیقاتی برتر در مناطق ضعیف، هدف اصلی باید اصلاح جامعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان محلی باشد؛ به این معنا که دانشگاه‌ها باید تمرکز خود را علاوه‌بر تدریس و آموزش، روی تحقیقاتی با کیفیت بالا و پربازده افزایش دهند.
ارتباط مستقیم دانشگاه‌ها با تولید شغل
اتحادیه دانشگاه‌ها و کالج‌های انگلیس، در ماه‌های اخیر و به‌دنبال شیوع گسترده ویروس کرونا در جهان و تاثیر آن بر عملکرد دانشگاه‌ها، هشدار داده‌اند که بحران کرونا حتی دانشگاه‌های انگلیس را هم تحت‌تاثیر قرار داده و ادامه این روند می‌تواند فروپاشی برخی دانشگاه‌های این کشور را به همراه داشته باشد. این هشدار، درواقع فراخوانی برای دولت انگلیس به شمار می‌رود تا با حمایت فوری خود از دانشگاه‌ها، کاهش درآمد آنها را به دلیل شیوع کرونا پوشش دهد و جبران کند. در مطالعاتی که محققان انجام داده‌اند، حدود 74 دانشگاه و موسسه تحقیقاتی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این پژوهش‌ها، محققان به مطالعه تعداد مشاغلی پرداختند که با حمایت دانشگاه‌ها و سنجش سهم آنها در اقتصاد ارزیابی می‌شد. تجزیه و تحلیل محققان حاکی از آن است که 19 دانشگاه انگلیسی به‌طور مستقیم بیش از پنج‌هزار نفر را به استخدام خود درآورده‌اند. در این میان، تنها 10 دانشگاه به‌طور جداگانه حداقل پنج‌درصد کل مشاغل موجود در حوزه محلی را به خود اختصاص داده‌اند. بررسی‌ها در ابعاد گسترده‌تر برآورد می‌کنند که 22هزار شغل در منچستر، 150هزار شغل در لندن، 18هزار شغل در بیرهنگام، 22هزار شغل در گلاسگو، 29هزار شغل در ادینبورگ و 15هزار شغل در کاردیف به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم وابسته به دانشگاه‌ها هستند.
به گزارش تایم، دانشگاه‌ها علاوه‌بر اینکه امکان استخدام و دسترسی افراد مهارت‌دیده را به مشاغلی چون ساخت‌وساز و مهندسی فراهم می‌کنند، دستمزدهای نسبتا بالایی را هم به این حوزه‌ها اختصاص می‌دهند. در شمال‌شرقی انگلیس، بیشتر افراد حدود 20هزار نفر به‌طور مستقیم در آموزش عالی استخدام و مشغول کار شده‌اند که این تعداد بیشتر از تعداد شاغلان در بخش تولید خودروست که شمار آنها تنها به 9هزار نفر می‌رسد. متوسط حقوق شاغلان در دانشگاه ساندرلند بیش از یک‌سوم متوسط تمام مشاغل این شهر است. به گفته دبیرکل اتحادیه دانشگاه‌ها و کالج‌های انگلیس، این آمارها حکایت از آن دارد که دانشگاه‌ها عامل بسیار مهمی در بسیاری از اقتصادهای محلی به شمار می‌روند. بنابراین، اگر اجازه دهیم دانشگاه‌ها به هر دلیلی، هرچند بحران سلامت و بحران کرونا، ورشکسته شده و دچار وضعیت وخیم مالی شوند، به این معناست که اقتصاد بسیاری از شهرها و مناطق ورشکسته شده و از بین می‌رود. دانشگاه‌ها نقشی حیاتی در ارائه فرصت‌های آموزشی دارند اما در کنار این مأموریت، می‌توانند تاثیر شگرفی را در ایجاد فرصت‌های شغلی محلی، حمایت از مشاغل و کسب‌وکارهای محلی و جذب مشاغل جدید به منطقه ایفا کنند. با توجه به اینکه هر شغل دانشگاهی می‌تواند منجر به شکل‌گیری یک شغل جدید محلی شود، بهتر است به‌عنوان اقدامی حیاتی، به جای حرف زدن از دانشگاه‌ها و انجام هر کار دیگری، از دولت بخواهیم که از دانشگاه‌ها حمایت کند. دولت ولز، یکی از دولت‌های انگلیس است که طرح حمایت از دانشگاه‌ها را پذیرفته و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، قرار است بسته حمایت مالی جامعی را برای جلوگیری از ورشکستگی دانشگاه‌ها ارائه کند. یافته‌ها بیانگر آن است که آن دسته از مناطقی که از نظر اقتصادی عقب مانده و ضعیف هستند، برای بهبود این وضعیت به دانشگاه‌های محلی خود وابسته هستند و از فارغ‌التحصیلان و افراد تحصیلکرده برای بهبود مشاغل خود استفاده می‌کنند. دولت انگلیس یک طرح بازسازی را برای دانشگاه‌های در معرض ورشکستگی در دوران بحران کرونا ارائه داده است اما بازپرداخت وام‌هایی که در این طرح داده می‌شود، شرایط متنوعی را شامل می‌شود و اولویت استفاده از این وام‌ها برای مناطق خاصی تعیین شده است.
منچستر، قدرت اقتصادی انگلیس
درحالی‌که منچستر یکی از قدرتمندترین شهرهای انگلیس از نظر اقتصادی است، اما بازدهی آن از سطح ملی نیز پایین‌تر است. اما در این میان، بیشترین رشد را از نظر تعداد مشاغل و جمعیت نسبت به دیگر شهرهای انگلیس طی دو دهه اخیر دارد. کارشناسان براین باورند که دانشگاه‌های واقع در منچستر نقش غیرقابل‌انکاری در این میان داشته‌اند. گسترش آموزش عالی باعث افزایش تعداد دانشجویان شده که همین مساله، جمعیت شهر منچستر را هم بالاتر برده و رشد این جمعیت، افزایش متخصصان جوان را هم در این شهر به همراه داشته است. این متخصصان که بخش زیادی از آنها در دانشگاه‌های شهری تحصیل می‌کردند، انعکاسی از سیاست پایداری است که از سوی سیاستگذاران و به‌منظور بهبود این شهر از دهه 1980 گذاشته شد. طرح توسعه شهر منچستر، آنجا را به منطقه‌ای جذاب برای مشاغل مختلف تبدیل کرد. نتیجه این طرح، رشد مشاغل در سال‌های اخیر بوده است که باعث ورود متخصصان زیادی به آنجا برای زندگی شده است. به‌عبارتی، نوآوری‌هایی که در دانشگاه‌های انگلیس خلق می‌شوند، به‌طور خودکار منجر به شکل‌گیری مشاغل جدید در اقتصاد می‌شود که این حوزه را متحول می‌کند.
* مترجم: ندا اظهری
مطالب پیشنهادی
