۱۳۹۹-۰۵-۲۱ - ۰۱:۴۱
۰
به گزارش «فرهیختگان»، صحبت از تحصیل دانشگاهی و رفتن به دانشگاه که می‌شود، ناخودآگاه دو مسیر در ذهن شکل می‌گیرد؛ دانشگاه آزاد و دانشگاه دولتی. هرچند این روزها انواع مختلفی از دانشگاه‌های غیردولتی، غیرانتفاعی و پردیس‌ها و... در کشور حضور دارند، اما آنچه در این میان مهم است، فارغ از کیفیت آموزش، بحث هزینه تحصیل دانشجویان است. دانشجویانی که این روزها علاوه‌بر درگیرشدن در بحث کرونا و مشکلات اقتصادی حالا باید به فکر تامین شهریه تحصیل خود نیز باشند. سوالی که این روزها ذهن بسیاری را درگیر کرده این است که تکلیف کسانی که باید برای تحصیل در این شرایط دشوار شهریه پرداخت کنند، چیست؟ از آنجاکه عده بی‌شماری از دانشجویان در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دارای شغل و درآمد ثابت نیستند، چگونه باید در این شرایط عجیب کرونایی و اقتصادی شهریه تحصیل دانشگاهی خود را پرداخت کنند؟ دانشجویانی که شهریه دانشگاه آنها از جانب خانواده‌شان تامین می‌شده و در این اوضاع و احوال بیماری کرونا ویروس ۲۰۱۹، خانواده نیز توانایی تامین این هزینه‌های کمرشکن را ندارد، تکلیف‌شان چیست؟ قطعا در این برهه زمانی بیشتر از هر زمان دیگری لازم است تا مسئولان دانشگاه‌ها به‌اصطلاح هوای دانشجویان‌شان را داشته و تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کنند که تامین‌کننده نیازهای مالی و رافع مشکلات آنها شود. دانشگاه آزاد اسلامی که این روزها به‌عنوان یک دانشگاه با مسئولیت اجتماعی شناخته می‌شود، بیشتر از سایر دانشگاه‌ها به فکر دانشجویان خود است. چه آن زمانی که تمام امکانات خود را برای آموزش مجازی بسیج کرد و چه حالا که درصدد است شهریه دانشجویانش را واقعی کند.
مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهند تا جایی‌که ممکن است، پرداخت شهریه را برای دانشجویان خود «آسان» کنند تا هرچه بیشتر به بحث عدالت آموزشی نزدیک شوند.
تقسیم‌بندی سه‌گانه واحدها ازلحاظ جغرافیایی
قرار است واحدهای دانشگاه آزاد در اخذ شهریه به سه‌سطح طبقه‌بندی شوند و براساس این سه‌طبقه شهریه‌ها نیز دریافت شوند. پیش از این رویه به این شکل بوده که مثلا شهریه دانشجویی که در یک شهر دورافتاده زندگی می‌کرد، با شهریه دانشجویی که در یک کلانشهر زندگی می‌کرد، برابر بود؛ موضوعی که به‌اعتقاد مسئولان دانشگاه از عدالت به دور است، چراکه دانشجویی که در یک شهر دورافتاده زندگی می‌کند، ازنظر وضعیت اقتصادی ضعیف‌تر از دانشجویی است که در شهر تهران زندگی می‌کند. حالا قرار است این شهریه‌ها اصلاح و واقعی شوند.
دو فاکتور اصلی برای تعیین شهریه درنظر گرفته شده است؛ اولی عرضه و تقاضا و فاکتور بعدی هم موقعیت واحد دانشگاهی ازلحاظ جغرافیایی. اینها دو فاکتور عمده و اصلی در تعیین شهریه‌ها خواهند بود. به‌نظر می‌رسد دانشگاه آزاد اسلامی باتوجه ارزنده و ویژه به برپایی و حفظ عدالت آموزشی در شرایط کنونی و تاکید بر اجرای این عدالت آموزشی، به‌دنبال این است که هیچ‌گونه حقی از قشر دانشجو تضییع نشود.
شهریه پایه دانشجویان در سرجمع کاهش می‌یابد
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد در نشستی که به‌مناسبت روز خبرنگار در خبرگزاری مهر برگزار شد، فرصت را مناسب دید تا جزئیات محاسبه شهریه دانشجویان در ترم تحصیلی آینده را تشریح کند. به گفته او، در مدل جدیدی که طراحی شده، شهریه پایه دانشجویان در سرجمع کاهش می‌یابد.
دکتر طهرانچی گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی در ترم آینده، اتفاقاتی جدی را در بخش شهریه دانشجویان رقم خواهد زد. شهریه دانشگاه‌های غیردولتی کشور اصولا براساس حوزه تخصصی بسته می‌شود؛ به‌طور مثال شهریه در گروه علوم‌انسانی ۵۵۰ هزارتومان، گروه علوم‌پایه ۹۸۰ هزارتومان و یا گروه کشاورزی یک میلیون و ۲۰۰ درنظر گرفته می‌شود، ولی ما اساسا در تلاش هستیم این نگاه و شیوه را از ترم آینده تغییر دهیم.»
شهریه رشته‌های علوم‌پایه کمتر می‌شود
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: «با ایجاد این تغییر، به‌‌نوعی شهریه پایه در سرجمع، کاهش یافته و ضمن مجزا شدن شهریه پایه پزشکی در حوزه دکتری حرفه‌ای و پیراپزشکی، شهریه سایر رشته‌ها نیز در سه‌سطح بسته به واحد محل تحصیل دانشجو، تعیین خواهد شد.»
او با بیان اینکه با اجرای این طرح، مثلا شهریه یک رشته در دانشگاه آزاد تهران- مرکزی بالاتر از شهریه همان رشته در واحد حاشیه تهران (مثلا شهرقدس) خواهد بود، ادامه داد: «تاکنون رویه به این شکل بوده که مثلا شهریه دانشجویی که در ورامین و شهرقدس که ازلحاظ اقتصادی ضعیف‌تر است، زندگی و تحصیل می‌کند، برابر با فردی است که در خود شهر تهران زندگی و تحصیل می‌کند، اما اکنون ما به‌دنبال اصلاح آن هستیم.»
آن‌طور که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی وعده داده است، واحدهای دانشگاه آزاد در اخذ شهریه به سه‌سطح طبقه‌بندی خواهند شد. به‌عنوان مثال توصیه شده که به علوم‌پایه در کشور بیشتر اهمیت داده شود، بنابراین از آنجاکه در این حوزه ظرفیت دانشگاه خالی است، تصمیم گرفته شده شهریه علوم‌پایه که تا پیش از این تقریبا دوبرابر رشته‌های علوم‌انسانی بوده است، کاهش داده شود.
نزدیک شدن حداکثری به عدالت هدف از اجرای اصلاحات در شیوه دریافت شهریه
اما هدف از اجرای این طرح چیست؟ دانشگاه آزاد اسلامی مانند همیشه به‌دنبال اجرای عدالت آموزشی است. عدالتی که قطعا با کاهش و سطح‌بندی واحدها محقق خواهد شد. دکتر طهرانچی گفته است هدف از اجرای اصلاحات در شیوه دریافت شهریه، نزدیک شدن حداکثری به عدالت است. در این راستا دو فاکتور اصلی برای تعیین شهریه درنظر گرفته شده است؛ اولی عرضه و تقاضا و دیگری هم موقعیت واحد دانشگاهی ازلحاظ جغرافیایی و وضعیت اقتصادی -اجتماعی منطقه.
وی در این‌باره توضیح داده است: «مثلا رشته‌های پرمتقاضی در مراکز استان‌ها، نسبت‌به رشته‌ای که در واحدهای حاشیه‌ای وجود دارد، گران‌تر خواهد بود و یا اینکه شهریه رشته حقوق در واحد تهران مرکزی، در مقایسه با رشته حقوق در واحد شهرقدس، متفاوت خواهد شد. البته برای شهریه‌ها کف و سقف تعیین شده و اعداد و ارقام آن طی چند روز آینده نهایی خواهد شد.»
شهریه دروس عملی و آزمایشگاهی تغییری نخواهد داشت
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اعلام اینکه شهریه دروس عملی و آزمایشگاهی در ترم تحصیلی آینده حتی اگر به‌صورت مجازی هم برگزار شود، کاهش نخواهد داشت، اظهار کرد: «اکنون درحال بررسی شهریه دروس نظری و محاسبه در این خصوص هستیم؛ بحث دانشجویان در این رابطه این است که اگر قیمت تمام‌شده برای دروس نظری که به‌صورت مجازی پایین بود، این مورد لحاظ شود، وگرنه شهریه پایه و دروس عملی و آزمایشگاهی فرقی نمی‌کند.»
نکته دیگری که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به آن اشاره کرده، بحث حقوق و دستمزد اساتید دانشگاه آزاد اسلامی است. بعد از شیوع کرونا و بحث آموزش مجازی بسیاری این سوال را داشتند که تکلیف حقوق و دستمزد اساتید چه می‌شود و آیا دستمزد آنها در آموزش حضوری و مجازی تفاوت دارد؟ دکتر طهرانچی می‌گوید دستمزدها تفاوتی با یکدیگر ندارد. علت آن هم مشخص است، چراکه دانشگاه آزاد اسلامی در بحث آموزش مجازی نیز همان کیفیتی را که در آموزش حضوری است دنبال می‌کند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه پرداخت حقوق و دستمزد اساتید دانشگاه آزاد در آموزش مجازی و آموزش حضوری، تفاوتی با یکدیگر ندارد، گفت: «درحال حاضر کارگروهی بر روی این موضوع کار می‌کند که قیمت تمام‌شده شهریه متغیر دروس نظری را که به‌صورت مجازی ارائه می‌شود، محاسبه می‌کند.»
قیمت‌ها را در ترم آینده واقعی می‌کنیم
دکتر طهرانچی در ادامه افزود: «ما باید در دو حالت آموزش حضوری و غیرحضوری، قیمت تمام‌شده را محاسبه کنیم؛ واقعیت این است که ما ترم گذشته غافلگیر شدیم و اکنون می‌پذیریم این دو شیوه (آموزش حضوری و غیرحضوری) با یکدیگر متفاوت هستند. ولی باید کارشناسان به ما بگویند قیمت تمام‌شده دروس نظری به‌صورت مجازی و حضوری چقدر و تفاوتش چه میزان است؟» او بیان کرد: «اگر قیمت تمام‌شده در «دروس متغیر نظری» پایین بیاید، در کاهش قیمت شهریه تجدیدنظر خواهیم کرد و این قول را به دانشجویان می‌دهیم که ان‌شاءالله قیمت‌ها را در ترم آینده واقعی کنیم.»
سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی:
اخذ شهریه یکسان در تمام واحدهای دانشگاه منطقی نیست
محمدمهدی فداکار، سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از واقعی شدن شهریه دانشجویان این دانشگاه گفت.
فداکار توضیح داد: «واحدهای قوی‌تر مثل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌وتحقیقات، واحد نجف‌آباد و سایر واحدهایی که در هر استان به‌عنوان واحد درجه‌یک شناخته می‌شوند، سطح‌بندی شده‌اند. البته این واحدها کامل نشده‌اند و قرار است در جلسه هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی تقسیم‌بندی آنها تکمیل شود.»
سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در جلسات هیات‌امنای استانی سطح‌بندی واحدها کامل خواهد شد، اضافه کرد: «بعد از سطح‌بندی، شهریه واحدهایی که کیفیت بهتری دارند و به‌عنوان واحدهای درجه‌یک هر استان شناخته می‌شوند، بالاتر خواهد رفت و شهریه واحدهایی که ضعیف‌تر بوده و ازنظر اقتصادی در شهرهای محروم‌تر قرار دارند، کاهش پیدا می‌کند.»
کاهش شهریه‌ها در رشته‌های کم‌متقاضی
او درباره رشته‌ها نیز صحبت به میان آورد و گفت: «برخی رشته‌ها در دانشگاه‌ها نیز جزء رشته‌هایی هستند که متقاضی زیادی برای آنها وجود ندارد. این رشته‌ها مثل رشته‌های علوم‌پایه باوجود اینکه متقاضی برای آنها وجود ندارد، اما به‌عنوان رشته‌های باکیفیت و مهم دانشگاه شناخته می‌شوند، بنابراین به‌دنبال این هستیم تا شهریه این رشته‌ها را نیز کاهش دهیم.»
فداکار با تاکید بر اینکه کاهش شهریه‌ها در رشته‌های کم‌متقاضی مثل رشته‌های علوم‌پایه را در دستورکار داریم، اضافه کرد: «برخی رشته‌های علوم انسانی نیز با کاهش متقاضی روبه‌رو است، بنابراین باید کاهش شهریه این رشته‌ها را دنبال کنیم. اما برخی رشته‌ها به‌عنوان رشته‌های پرمتقاضی شناخته می‌شوند و بازار بهتری نیز از نظر اشتغال دارند که برای این رشته‌ها برنامه دیگری درنظر داشته و به احتمال زیاد شهریه این رشته‌ها افزایش پیدا خواهد کرد.»
واحدها و رشته‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند
سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه واحدها به سه سطح و رشته‌ها به رشته‌های کم‌متقاضی و پرمتقاضی تقسیم‌بندی خواهد شد، توضیح داد: «از این تقسیم‌بندی عددی حاصل می‌شود که شهریه‌ها براساس آن تعریف خواهد شد.»
او در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص هدف از اجرای این طرح و به‌دنبال آن واقعی کردن شهریه دانشجویان گفت: «برخی از مناطق کشور جزء مناطق محروم از نظر جغرافیایی محسوب می‌شوند. پیش از این شهریه ثابتی برای دانشجویانی که به‌طور مثال در واحد تهران مرکزی مشغول تحصیل هستند با دانشجویان شهرهای دورافتاده درنظر گرفته بودیم.»
به عدالت آموزشی نزدیک‌تر می‌شویم
فداکار با تاکید بر اینکه ثابت بودن شهریه در مناطق محروم و کلانشهرها منطقی نیست، اظهار کرد: «دانشجویان در واحدهای درجه‌یک قطعا از خدمات آموزشی بهتری بهره‌مند خواهند بود، بنابراین به‌دنبال این هستیم تا شهریه‌ها را واقعی‌تر کرده و به عدالت آموزشی نزدیک‌تر شویم.»
سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه هزینه تمام‌شده تحصیل در تمام واحدها یکسان نیست، تصریح کرد: «به‌طور مثال ساختمان و امکاناتی که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی وجود دارد، با امکاناتی که در واحد ایلام وجود دارد یکی نیست، بنابراین شهریه‌ها نیز نباید یکسان باشد.»
توزیع منطقی‌تر دانشجو در رشته‌ها
او تاکید کرد: «بخش دیگر واقعی کردن شهریه مربوط به توزیع منطقی‌تر دانشجو در رشته‌ها و ایجاد انگیزه برای تحصیل در رشته‌های کم‌متقاضی مثل علوم‌پایه است. کاهش شهریه‌ها باعث می‌شود بسیاری از متقاضیان در این رشته‌ها نیز ورود کنند.»
فداکار با تاکید بر اینکه قیمت تمام‌شده شهریه متغیر دروس نظری که به‌صورت مجازی ارائه می‌شود، محاسبه خواهد شد، اضافه کرد: «دروس نظری در رشته‌های عملی با رشته‌های دیگر تفاوتی ندارد؛ به‌طور مثال فارسی عمومی رشته شیمی با فارسی عمومی رشته علوم‌اجتماعی تفاوتی با یکدیگر ندارند، این درحالی است که این دو رشته با یکدیگر متفاوت است، بنابراین قرار است شهریه دروس نظری هم محاسبه شود، چراکه قابلیت مانور دادن دارد.»
سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این سوال که این طرح یعنی واقعی کردن شهریه‌ها چقدر قابلیت اجرایی شدن دارد، توضیح داد: «بخشی از اجرای این طرح به شرایط جامعه و کشور ازجمله کرونا برمی‌گردد؛ اما فعلا این تقسیم‌بندی‌ها طراحی شده، چراکه تعداد واحدها و تعداد رشته‌ها مشخص است و ان‌شاءالله از ترم آینده اجرایی خواهد شد. اگر آنچه برنامه‌ریزی کردیم اتفاق بیفتد، گام دیگری به عدالت اجتماعی نزدیک خواهیم شد.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه‌نگار
نظرات کاربران
نظرسنجی
آخرین اخبار