به گزارش «فرهیختگان»، در ماه‌های گذشته و از ابتدای شیوع گسترده کرونا، دانشمندان با همکاری یکدیگر به تحقیق و مطالعه پیرامون ویروس جدید کرونا پرداختند تا ازطریق شناخت بهتر ویروس بتوانند راهکاری برای رفع این بحران جهانی بیابند. در این میان، مطالعات علمی و تحقیقات دانشگاهی یکی از ارکان اصلی مقابله با این ویروس به‌شمار می‌‌رود که تاکنون منجربه پروژه‌های متعددی در زمینه تولید دارو و واکسن شده است. برخی از این پروژه‌ها با موفقیت پیش می‌‌روند و امید می‌‌رود تا ماه‌های آینده شاهد عرضه نخستین واکسن مؤثر کرونا در دنیا باشیم. در این میان، محققان دانشگاه آکسفورد در دنیا به یکی از برترین و معروف‌ترین محققان دانشگاه‌های تحقیقاتی دنیا معروف هستند و بسیاری از دانشمندان بااستعداد جهان در این دانشگاه تحصیل کرده‌اند. این نام‌آوران تاکنون خدمات زیادی را به میلیون‌ها نفر ارائه داده‌اند و با مشارکتی که با یکدیگر دارند، مشکلات بسیاری را در دنیا حل کرده‌اند. این دانشگاه یکی از پیشگامان در عرصه تحقیق پیرامون کووید- 19 محسوب می‌‌شود و آنها تاکنون پژوهش‌های زیادی در این‌باره ارائه کرده‌اند.

  تست‌های سریع‌تر برای تشخیص به‌موقع

تشخیص بیماری کرونا و شناسایی مبتلایان به این ویروس یکی از راه‌های پیشگیری از شیوع گسترده آن در دنیاست. دانشمندان برای این منظور، از همان ابتدا به‌دنبال شیوه‌هایی سریع‌تر و دم‌دستی برای شناسایی ویروس بودند. تست‌هایی که در حالت معمول انجام می‌‌شوند، معمولا بسیار زمان‌بر بوده و بیماران باید چند روزی را در انتظار نتیجه تست باشند که البته این زمان طولانی، علاوه‌بر اینکه می‌‌تواند احتمال انتقال ویروس را از فرد مشکوک یا مبتلا به افراد سالم افزایش دهد، می‌‌تواند فرآیند درمان را هم به تأخیر بیندازد.

از همان روزهای نخست، تحقیقاتی روی ابداع کیت‌های تشخیصی پرسرعت و دقیق انجام شد و نمونه‌هایی هم به دنیا عرضه شدند که درحال حاضر هم مورداستفاده قرار می‌‌گیرند؛ تست‌هایی که به‌رغم سرعت بالای تشخیص در عرض چند ساعت، یا حتی کمتر از1.5 ساعت، دقت بالایی هم دارند و احتمال خطا در آنها بسیار پایین است. پلتفرم ارزیابی و تحقیقاتی تشخیص ملی کووید-19(CONDOR)، نوعی راهکار ملی در انگلیس است که چگونگی انجام تست‌های تشخیصی جدید را در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و مراقبت‌های خانگی ارزیابی می‌‌کند. این برنامه تحقیقاتی 1.3 میلیون پوندی متخصصان و محققان باتجربه و کارآزموده در زمینه ارزیابی تست‌های تشخیصی را گردهم آورده و آنها از نتایج به‌دست‌آمده در بهبود کیفیت نظام خدمات درمانی انگلیس استفاده می‌‌کنند. پروفسور گیل هیوارد، استاد و پژوهشگر دانشگاه آکسفورد می‌‌گوید: «درحال حاضر، شکافی اساسی در مسیر تست روش‌های تشخیص جدید کووید-19 ایجاد شده است.

با ارزیابی دقیق این روش‌های تشخیصی، در مراکز بهداشتی و درمانی، برنامه CONDOR به دولت‌ها و پزشکان در درک واقعیت این تست‌ها در بیماران مبتلا به علائم کرونا در نظام خدمات درمانی انگلیس کمک می‌‌کند. این پلتفرم درواقع، برنامه‌ای مشترک میان دانشگاه آکسفورد و منچستر است که ماحصل آن ابداع تست‌های مختلف در صنعت علوم پزشکی است که هم به تشخیص عفونت‌های فعلی کروناویروس و حتی به شناسایی افرادی که پیش از این مبتلا بوده‌اند، کمک می‌‌کند.»

این استاد و پروفسور دانشگاهی در ادامه می‌‌گوید: «درحالی‌که یک تست تشخیصی جدید ممکن است تحت شرایط کنترل‌شده خیلی خوب کار کند، اما زمانی که این تست‌ها را در خارج از شرایط آزمایشگاهی و در دنیای واقعی انجام می‌‌دهید، عوامل مختلفی هم وجود دارند که ممکن است دقت این تست‌ها را زیر سوال ببرد. این عوامل طیف وسیعی از شیوه‌های بروز کووید-19 را شامل می‌‌شوند؛ ازجمله ناقلان بدون علامت تا افرادی که بعد از بروز علائم بهبودی خود را به‌دست می‌‌آورند و نیز شماری از بیمارانی که مبتلا به این ویروس بوده و چالش‌های انجام تست را در محیط‌های بالینی شلوغ پشت‌سر گذاشته‌اند. این مطالعات، تست‌های متفاوت تشخیصی را در یک زمان ارزیابی کرده‌اند.

درحال حاضر، اصلی‌ترین تستی که برای تشخیص عفونت کروناویروس مورد استفاده قرار می‌‌گیرد، همان تست PCR است که تا پاسخ‌دهی آن حدود 72 ساعت به‌طول می‌‌انجامد. اما محققان دانشگاه آکسفورد با بررسی پروژه تحقیقاتی 1.3میلیون پوندی به ارزیابی و بررسی تاثیر پلتفرم جدید تست‌های تشخیصی در بخش‌های مراقبت اجتماعی و بهداشتی می‌‌پردازند، بنابراین از این طریق می‌‌توان میزان عفونت و ایمنی را در سطح ملی کنترل و ازطرفی از سلامت مردم محافظت کرد.»

  تست 20 پوندی کرونا

در ادامه ابداع تست‌های سریع تشخیص بیماری کووید-19، محققان گروه علوم و مرکز تحقیقات پیشرفته Suzhou  دانشگاه آکسفورد نوعی تست سریع ابداع کرده‌اند که وجود ویروس را شناسایی می‌‌کند و در محیط‌های مختلفی چون مراکز مراقبتی، مدارس، دانشگاه‌ها، فرودگاه‌ها و حتی منازل هم قابل‌استفاده است.

شرکت تجاری‌سازی تحقیقاتی دانشگاه آکسفورد موسوم به مرکز نوآوری دانشگاه آکسفورد با کمک یک سرمایه‌گذار اجتماعی در امر تجارت و توزیع فناوری در این دانشگاه به تجاری‌سازی این شیوه تست پرداخته است که با سرعت بالایی می‌‌تواند ویروس کووید-19 را شناسایی کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که این تست به‌زودی تاییدیه‌های لازم را کسب کرده و در مدتی کوتاه تحت‌عنوان تست Oxsed RaViD Direct  به مرحله تجاری رسیده و روانه بازار خواهد شد. قیمت این تست بیشتر از 20 پوند نیست که در مقایسه با روش‌های تست کرونای موجود در بازار که ازسوی مراکز درمانی عرضه می‌‌شوند، بسیار ارزان‌تر است.

گروه محققان دانشگاه آکسفورد این تست را به‌طور اختصاصی برای شناسایی و تایید وجود ویروس کرونا در افراد مبتلا به این عفونت طراحی کرده‌اند. درواقع، این تست را می‌‌توان نوع ساده‌شده یکی از نمونه‌های تست RNA ویروسی است و در این زمینه می‌‌توان بدون تجهیزات تخصصی یا آموزش خاص از آن استفاده کرد. نتیجه رنگ‌سنج ساده با چشم یا نور فلورسنت قابل‌مشاهده است؛ به این معنا که نیازی به استفاده از ابزارهای اضافی برای تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست‌آمده در تست وجود ندارد. ابزار تشخیص فلورسنتی به‌گونه‌ای طراحی شده است که می‌‌تواند ازطریق بلوتوث نتایج تست را به سیستم اطلاعات آزمایشگاهی انتقال دهد و به این شیوه می‌‌توان نتایج تست را تحت‌کنترل قرار داد. در سراسر دنیا، کشورهای مختلف درحالی با چالش‌های مختلفی در کنترل گسترش ویروس SARS-CoV-2 روبه‌رو هستند که تلاش می‌‌کنند نیروی کار خود را برای تولید اقتصادی حفظ کنند. تستی که درحال حاضر در دانشگاه آکسفورد ابداع و تولید شده، به تست‌های آزمایشگاهی پیچیده متکی است که برای تامین تقاضای مردم وارد زنجیره تامین شده است. کشورهای درحال توسعه نیز از پس کمبود آزمایشگاه‌های تست کرونا و تامین مالی هزینه این تست برنمی‌آیند. هنوز استراتژی‌های مؤثر تست برای رها شدن کشورها از قرنطینه در محیطی ایمن و به روشی پایدار اهمیت اساسی دارد.

نتیجه این تست بین 35 تا 40 دقیقه به‌دست می‌‌آید و با استفاده از ترشحات بینی و حلق، ویروس SARS-CoV-2 را با حساسیت و دقت بالایی شناسایی می‌‌کند.

تست‌های بالینی با تست‌های آزمایشگاهی قابل‌مقایسه بوده و از اعتبار بالایی برخوردارند که در مدت‌زمانی کوتاه آماده و باعث می‌‌شود افراد مبتلا سریع‌تر به کار و تحصیل در مدارس، دانشگاه و شرکت برگردند و از حالت قرنطینه خارج شوند. استفاده از چنین تستی برای بهبود شرایط اقتصادی جهان حیاتی است. دکتر جِین جین، مدیر ارشد صدور مجوز و سرمایه‌گذاری در مرکز نوآوری‌های دانشگاه آکسفورد معتقد است سرعت پاسخ در همه‌گیری فعلی بسیار حائز اهمیت است و محققان دانشگاه آکسفورد در ماه‌های گذشته در فرآیند تجاری‌سازی این تست حمایت‌های لازم را داشته‌اند. یکی از طراحان این تست می‌‌گوید: «با طراحی خاص این تست و کنترل واکنش‌های زیست شیمیایی، می‌‌توانیم واکنش‌های غیراختصاصی را حذف کنیم که باعث مثبت شدن کاذب تست می‌‌شود. تست سریع دانشگاه آکسفورد قابل‌انتقال بوده و بدون نیاز به زنجیره سرما که انتقال و توزیع آن را راحت‌تر می‌‌کند، در دمای محیط قابل‌نگهداری است.»

دکتر مونیک اندرسون، مشاور ویروس‌شناس و مدیر میکروبیولوژی دانشگاه آکسفورد که مسئولیت صدور تاییدیه بالینی این تست را برعهده دارد، می‌‌گوید: «یکی از مزایای استفاده از فناوری LAMP در این تست، این است که در آن از معرف‌های مختلفی برای تست PCR استفاده می‌‌شود. تکمیل این تست برای غربالگری، فشار وارد بر زنجیره تأمین معرف PCR را کاهش می‌‌دهد.»

  تاثیر ماسک قطعی است

با شیوع ویروس کرونا در جهان، در بسیاری از کشورهای تحت‌تاثیر این ویروس بحران ماسک به‌وجود آمد، به‌طوری‌که ماسک‌های تولیدشده به اتمام رسید و میزان تولیدشده با مقدار نیاز جامعه هماهنگی نداشت. آنجا بود که بسیاری از افراد دست‌به کار شدند تا خودشان ماسک‌های پارچه‌ای بدوزند و استفاده کنند. از مزیت ماسک‌های پارچه‌ای این است که بارها قابل شست‌وشو است و با یک‌بار هزینه، بارها می‌‌توان از آن استفاده کرد.

در ابتدا مجامع بین‌المللی مانند سازمان بهداشت جهانی نسبت‌به استفاده از ماسک‌های پارچه‌ای واکنش نشان دادند و تنها استفاده از ماسک‌های جراحی را برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا تایید کردند. اما کمبود ماسک در جهان و بروز بحران در این زمینه و استفاده نکردن افراد از ماسک، باعث شد تا سازمان بهداشت جهانی حتی استفاده از ماسک‌های پارچه‌ای را هم مجاز اعلام کند.

 این ماسک‌ها درصورتی‌که از مواد مناسب تهیه شده باشند، در کاهش روند شیوع ویروس کرونا مؤثرند. مطالعات جامعی که به‌تازگی ازسوی محققان دانشگاه آکسفورد انجام شده، نشان می‌‌دهد انواع مختلف ماسک‌های صورت و پوشش‌ها در قیاس با سیاست‌های بین‌المللی و عوامل رفتاری توصیه می‌‌شود. محققان این دانشگاه انگلیسی بر این باورند شواهد به‌دست‌آمده حکایت از آن دارد که مردم باید برای کاهش انتقال ویروس کووید–19 و محافظت از خود دربرابر این ویروس حتما از ماسک استفاده کنند. به‌دلیل توصیه‌هایی که ازسوی مجامع جهانی اعلام شده، بسیاری از کشورهای جهان نسبت‌به لزوم استفاده از ماسک به‌ویژه در مجامع عمومی هشدار داده‌اند.

بلافاصله بعد از اعلام شیوع گسترده کرونا در جهان ازسوی سازمان بهداشت جهانی، حدود 70 کشور توصیه‌هایی را نسبت‌به استفاده از ماسک منتشر کردند، اما درحال حاضر لزوم استفاده از ماسک در 120 کشور جهان وجود دارد. کشورهای آسیایی پیش از این سابقه شیوع ویروس سارس و لزوم استفاده از ماسک را داشته‌اند. اما پروفسور میلز، از استادان دانشگاه آکسفورد می‌‌گوید: «بسیاری از کشورها رفتار معکوسی از خود نشان داده‌اند.

فرضیه‌ای کلی وجود دارد که کشورهایی چون انگلیس که تاکنون سابقه و فرهنگ استفاده از ماسک را نداشته‌اند، به‌سرعت به این کار عادت نمی‌کنند. اواخر ماه آوریل، استفاده از ماسک در ایتالیا به حدود 84 درصد، در آمریکا به 66 درصد و در اسپانیا هم به 64 درصد رسید که به‌نظر می‌‌رسد با توصیه‌هایی که در این مورد مطرح شده، استفاده از ماسک در این کشورها رشد خوبی داشته است. عوامل رفتاری شامل شناخت مردم از ویروس و درک آنها از خطر و نیز اعتماد به متخصصان و دولت‌ها می‌‌تواند تاثیر مثبتی روی استفاده از ماسک بگذارد.

درواقع، نیاز به استفاده از ماسک در قالب بخشی از بسته‌های سیاستمدارانه به‌همراه اقداماتی چون فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت بهداشت دست‌ها ارائه می‌‌شود. در ابتدا حتی بسیاری از محققان اعلام کرده بودند نیازی به استفاده از ماسک نیست، اما حالا با گذر زمان و شناخت بیشتر ویروس، لزوم استفاده از ماسک مطرح می‌‌شود و برخی افراد هنوز دچار سردرگمی هستند، اما با همه این اوصاف، استفاده از ماسک، فاصله‌گذاری اجتماعی و بهداشت دست‌ها به‌عنوان مؤثرترین مداخلات غیردارویی برای کاهش خطر عفونت تنفسی کرونا به‌شمار می‌‌روند.

 *  مترجم: ندا اظهری