نگاهی به فعالیت‌های انتشارات سوره مهر 
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، با آن ساختمان‌های قدیمی رنگارنگ که چشم‌ها را با عبور از پل حافظ مبهوت خود می‌کند، نهادی زیرمجموعه سازمان تبلیغات اسلامی و هدف اصلی‌اش حمایت از فعالیت‌های هنری و فرهنگی بوده است.
نام‌های زیادی از بدو تاسیس این نهاد، در حوزه هنری گرد هم آمدند. از آن ابتدا کسانی مثل مرتضی آوینی و قیصر امین‌پور بودند و بعد از آن سیدحسن حسینی، رسول ملاقلی‌پور، فرج‌الله سلحشور، فریدون عموزاده خلیلی، امیرحسین فردی، طاهره صفارزاده، ابوالفضل عالی، سیدعلی میرفتاح، حسین خسروجردی، احمد عزیزی، مهرداد اوستا، سپیده کاشانی، سلمان هراتی، علیرضا قزوه، محمدرضا آقاسی و محمدعلی محمدی ازجمله کسانی بودند که در حوزه هنری فعالیت می‌کردند. این نام‌های آشنا گاهی از فعالیت در حوزه پشیمان شدند و با دعوا و قهر رفتند مثل سیدحسن حسینی و قیصر امین‌پور که به قول خودشان فعالیت ادبی‌شان را از خانه خودشان یعنی همین حوزه هنری شروع کرده بودند.
شاید روایت دوستان قیصر از رفتنش از حوزه هنری، هنوز برای خیلی‌ها جذاب باشد؛ مثل روایتی که اسماعیل امینی از رفتن او نقل می‌کند و میگوید: «به‌اصطلاح طوری شد که کم‌کمک داشتند در اینکه چه کاری ساخته بشود یا چه کاری ساخته نشود، چه شعری گفته شود، چه شعری گفته نشود، این داستان چرا چاپ شد، این فیلم چرا این‌طور بود و... دخالت می‌کردند و همین باعث اصطکاک‌هایی شد که در سال 66 ما که حدودا 13 نفر بودیم از آنجا انشعاب کردیم. بیانیه‌هایی در روزنامه‌ها در دفاع از ما نوشتند، ولی خب به جایی نرسید و در واقع ما 13 نفر را اخراج کردند و بعد گروهی از ما رفتیم مجله سروش نوجوان را راه انداختیم.»
حوزه هنری بخش‌های مختلفی دارد، از جمله کتاب و ادبیات، سینما و انیمیشن، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، موسیقی، آموزش و پژوهش. در هرکدام از این بخش‌ها، اتفاقات خوبی رقم خورده است، اما شاید بخش کتاب در حوزه هنری با برند انتشارات «سوره مهر» اتفاقات مهمی را در عرصه کتاب‌های حوزه دفاع مقدس رقم زده باشد و خیلی از اولین‌ها با این برند اتفاق افتاد. شرکت انتشارات سوره مهر به‌عنوان متولی انتشارات حوزه هنری و به‌عنوان محل بروز آثار تولیدی حوزه هنری عهده‌دار کلیه امور مربوط به برنامه‌ریزی، طراحی محتوا، تولید فنی، انتشار و توزیع کتاب و نشریات و سایر محصولات فرهنگی ـ هنری این حوزه است. علاوه‌بر این، سیاستگذاری و کنترل و هدایت فعالیت‌های فرهنگی و هنری کشور به‌واسطه تولید آثار باکیفیت و تاثیرگذار همواره موردتوجه این انتشارات بوده است.
خودشان می‌گویند، این انتشارات قرار است پاسخگوی نیازهای کشور در این موارد باشد: آشنایی با گفتمان انقلاب اسلامی ازطریق تاکید بر ارزش‌های فرهنگیِ انقلابی و اسلامی، دسترسی آسان به محصولات باکیفیت و باارزش فرهنگی، نیاز خانواده‌ها به محصولات فرهنگی پاک، حمایت از تولید آثار ارزشی و معرفی چهره‌های جدید و متعهد، جریان‌سازی و نوآوری در تولید و بهبود روندهای بازار نشر. کتاب‌های حوزه خاطرات دفاع مقدس و مهم‌تر از همه کتاب‌هایی که در حوزه خاطرات زنان از دوران جنگ منتشر شد، جزء اولین‌ها در این حوزه بود که توسط این انتشارات و با مدیریت مرتضی سرهنگی انجام گرفت و مخاطبان زیادی داشت. از جمله کتاب‌های «دا» و «فرنگیس» که توانست مخاطبان زیادی پیدا کند.
مرتضی سرهنگی کسی بود که سال‌ها در اتاق کوچکش در حوزه فقط برای کتاب‌های جنگ تلاش می‌کرد و هربار سوالی از او پرسیده می‌شد، می‌گفت: «هنوز راه زیادی برای این کتاب‌ها مانده است. هیچ‌وقت نمی‌توان گفت کارمان تمام شده است.» در سند ماموریت انتشارات سوره مهر آمده است: باید هدفش اولویت‌دهی به تولید کیفی، نوآورانه و جریان‌سازی فرهنگی باشد. در کنار این موضوع اولویت‌دهی به صداقت، رفتار حرفه‌ای و پایبندی به اخلاق اسلامی، اولویت‌دهی به تولید براساس نیازهای مخاطبان و جامعه و اعتمادسازی و جذب، نگهداشت و بهسازی منابع انسانی براساس تخصص و تعهد به ارزش‌های انقلابی و اسلامی باشد. اما در کنار همه تعریف‌هایی که درمورد این انتشارات شده، انتقادهای زیادی هم به آن وارد است. انتقادهایی از جنس کسانی مثل شهرام شکیبا که میگوید: «دوستان در این انتشارات ساده‌ترین و مطمئن‌ترین کتابی را که بنده داشتم، چاپ نکردند و باید بگویم با دید بسته‌ای به کتاب نگاه می‌کنند. همان اثری را که این دوستان چاپ نکردند، سیدمهدی شجاعی در انتشاراتش چاپ کرد. ایرادی که به کتاب بنده گرفتند ایراد اخلاقی بود و گفتند که شما در کتاب‌تان عبارتی را آورده‌اید که از اخلاق به‌دور است، درحالی‌که آن عبارت، نام یک فیلم بود.»
از این دست انتقادات به عملکرد انتشارات سوره مهر کم نیست. این درست است که در عرصه دفاع مقدس و کتاب‌های جنگ، موفق عمل کرده، اما چشم خود را به‌عنوان یک انتشارات برند، روی بسیاری از کتاب‌های مهم بسته است؛ کتاب‌هایی که می‌‌تواند در زمره همان اهدافی که در بالا به آن اشاره شد و از ابتدا برای خود متصور بودند جای گیرد. کم نداریم نویسندگانی که کتاب‌های خوبی دارند، اما در این انتشارات کتاب‌های خود را منتشر نمی‌کنند یا اگر کتاب در این انتشارات منتشر می‌شد، بعد از چندبار تجدیدچاپ ترجیح دادند کتاب را به ناشر دیگری بسپرند.»
مصطفی رحماندوست با اشاره به همین مساله گفته است: «من تا چند سال پیش اصلا کتابی به سوره مهر برای چاپ نمی‌دادم تا اینکه یکی از دوستانم آمد و از من خواست آثارم را برای چاپ به سوره بدهم و من هم این کتاب‌ها را تحویل سوره مهر دادم، اما متاسفانه به‌دلیل سوءمدیریت چاپ این کتاب‌ها پنج سال طول کشید. این مساله سبب می‌شود نه‌تنها من بلکه دیگر نویسندگان هم تمایلی به چاپ آثارشان در سوره مهر نداشته باشند.»
مطمئنا وقتی یک انتشارات اهداف خود را برای تولید آثار کیفی و نوآورانه می‌گذارد، باید قدمی هم در این حوزه بردارد که فقط همه‌چیز در حرف نباشد. روز دوشنبه دوم تیرماه، خبر رسید که محسن مومنی شریف بعد از گذشت 10 سال مدیریت در حوزه هنری، با دادن نامه بازنشستگی خود به رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، صندلی خود را به یک مدیر جوان واگذار کرده است. محمدمهدی دادمان جایگزین مومنی شد و باید دید سمت‌وسوی حوزه هنری به کدام طرف خواهد چرخید.
* نویسنده: عاطفه جعفری، روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
