به گزارش «فرهیختگان آنلاین»،  جهان همچنان با ویروس کرونا درگیر است و دانشمندان و محققان هنوز هم در آزمایشگاه‌ها مشغول کار روی این ویروس هستند تا بتوانند موثرترین راه را برای مقابله با آن بیابند. در این بحبوحه‌ هم هر روز شاهد ظهور تحقیق و مطالعه جدیدی هستیم که امید پژوهشگران را به کشف درمان جدید بالاتر می‌برد. بسیاری از این تحقیقات در رسانه‌های معتبر، مجلات و سایت‌های جهانی منتشر می‌شوند تا همه مردم در جریان روند تحقیقاتی دانشمندان قرار گیرند. مجله Nature به‌عنوان یکی از معتبرترین پایگاه‌ها و مجلات علمی دنیا، مرجعی برای انتشار جدیدترین و ناب‌ترین دستاوردها و تحقیقات علمی در جهان به‌شمار می‌رود. این مجله در دوران کرونا هم با انتشار تازه‌های کرونایی به اطلاع‌رسانی در این حوزه کمک زیادی کرده است.

آزمایش روی موش‌های تغییریافته

محققان آمریکایی با استفاده از ویروسی بی‌خطر، سلول‌های موش‌های آزمایشگاهی را در معرض عفونت قرار دادند و از این طریق، میانبُری را برای ابتلای موش‌ها به کووید-19 اجرا کردند. ویروس SARS-CoV-2 با اتصال به گیرنده‌هایی موسوم به ACE2 به سلول انسان حمله می‌کند. موش‌ها نسخه متفاوتی از این گیرنده را دارند که آنها را نسبت‌به عفونت SARS-CoV-2 غیرقابل نفوذ می‌کند. محققان بر این باورند موش‌هایی که به‌لحاظ ژنتیکی تغییریافته‌ و حامل نسخه انسانی گیرنده ACE2 هستند، مستعد ابتلا به عفونت هستند. پژوهشگران دانشگاه واشنگتن برای اینکه موش‌های آزمایشگاهی را مبتلا به کرونا کنند، از روش ژن‌درمانی برای تزریق ژن ACE2 انسانی به سلول‌های ریه موش‌ها استفاده کردند. این موش‌ها بعد از قرارگرفتن درمعرض ویروس SARS-CoV-2 دچار کاهش وزن شدند و علائم ذات‌الریه در آنها ظاهر شد. محققان با موفقیت توانستند این موش‌های بیمار و مبتلا به ویروس را با آنتی‌بادی‌های درمانی معالجه کنند. گروه تحقیقاتی از این موش‌‌های آزمایشگاهی برای تست واکسن آزمایشی و درمان‌های مختلف کووید-19 استفاده کردند.

دانشمندان آمریکای لاتین در رقابت تولید واکسن

از زمان شیوع ویروس کرونا در دنیا، کشورهای مختلفی دست‌به کار شدند تا بتوانند واکسن این بیماری را تولید و روانه بازار کنند. تاکنون برخی پروژه‌های تولید واکسن به مرحله تست انسانی هم رسیده‌اند و دانشمندان منتظر نتایج نهایی آن هستند تا بتوانند موفقیت واکسن کرونا را در تولید آنتی‌بادی‌های لازم برای ایجاد ایمنی در بدن، جهانی کرده و از این طریق ایمنی را در بدن افراد ایجاد کنند. اما به‌تازگی خبرهایی از پیوستن دانشمندان آمریکای لاتین منتشر شده که نشان می‌دهد آنها هم وارد رقابت با شرکت‌های تولیدکننده واکسن در دنیا شده‌اند. درحال حاضر، برزیل دومین آمار بالای مبتلایان به کووید-19 در جهان را دارد و همین امر، دانشمندان را برآن داشت تا خودشان دست‌به کار شوند و چشم‌انتظار موفقیت تحقیقات کشورهای دیگر نباشند. به عقیده آنها، هیچ‌کسی به داد ما نمی‌رسد و ما خودمان باید برای نجات مردم کشورمان قدم برداریم. آمریکای لاتین مقصد جدید شیوع کرونا در جهان است و باتوجه به اینکه سابقه تاریخی نشان می‌دهد که کشورهای ثروتمند و متمول همواره دسترسی بهتری به واکسن بیماری‌ها داشته‌اند، این گروه از دانشمندان به‌دنبال آن هستند که همپای دیگر کشورها بتوانند در عرصه تولید واکسن این ویروس فعالیت کنند.

یک میکروب‌شناس اهل هندوراس که در کالج علوم‌پزشکی «بیلر» هاستون تگزاس فعالیت می‌کند، مشغول تولید واکسن کووید-19 است و در این کار با مراکز محلی تولید واکسن مانند مکزیک، برزیل و آرژانتین مشارکت می‌کند. این محقق دانشگاهی در نوامبر 2019 بعد از پنج سال دانش‌آموختن در اروپا درباره فناوری‌های جدید تولید واکسن، به برزیل برگشت. زمانی که ویروس کرونا به‌طور جهانی شیوع پیدا کرد، او روی تولید واکسن‌هایی علیه باکتری استرپتوکوک پیوژنز و ویروس دیگری موسوم به چیکونگونیا کار می‌کرد که هر دو عامل مهم بیماری‌زا در برزیل به‌شمار می‌روند. محققان، ذرات توخالی، بی‌خطر و مشابه ویروس را در شرایط آزمایشگاهی تولید و سطوح این ذرات را با گروهی از تکه‌های پروتئینی پر می‌کردند که کروناویروس با استفاده از آنها وارد سلول می‌شود. آنها این ایده را با حربه فریب دادن سیستم ایمنی برای تولید آنتی‌بادی‌هایی و درنتیجه مسدود کردن کروناویروس در زمان بروز عفونت اجرا می‌کنند. از آنجاکه این ذرات در داخل بدن انسان قادر به تکثیر نیستند، به‌نظر می‌رسد واکسن‌های آنها بی‌خطرتر از واکسن‌های ساخته‌شده با ویروس‌های ضعیف‌شده هستند. پیش از این، از این فناوری برای تولید تجاری واکسن‌های هپاتیت B و ویروس پاپیلومای انسانی استفاده شده است.

 گروه محققان آمریکای لاتین تحقیقات خود را برای تولید واکسن آغاز کرده‌اند و درحال حاضر در مرحله تست حیوانی هستند و کنار آن، داوطلبانی را نیز برای تست انسانی انتخاب کرده‌اند که درصورت مثبت شدن نتایج روی نمونه‌های حیوانی، بتوانند تحقیقات را وارد فاز تست انسان کنند. محققان آمریکای لاتین بر این باورند که برزیل می‌تواند در آینده‌ای نزدیک واکسنی بی‌خطر و موثر در ابعادی وسیع تولید کرده و آن را به کشورهای همسایه هم صادر کند. این کشور یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان واکسن در آمریکای لاتین است و طی چند دهه گذشته، با ارتقای فناوری‌های به‌کارگرفته و استفاده از پتانسیل غنی دانشمندان ماهر و پیشگام، توانسته متنوع‌ترین نمونه تولیدات واکسن را در منطقه به نام خود ثبت کند و حتی تولیدات خود را به کشورهای همسایه و منطقه نیز بفروشد و صادر کند. یکی از ویروس‌شناسان موسسه Butantan واقع در سائوپائولو معتقد است نوآوری کلید رفع مشکلات در دنیاست و اگر واکسن‌های منتخبی که با رویکردهای معمول تولید شده‌اند، موفقیت‌آمیز نباشند، دنیا به جایگزینی برای آنها نیاز دارد.

کودکان کرونای شدید نمی‌گیرند

مطالعات صورت‌گرفته نشان می‌دهد سلامت عروق خونی در کودکان عامل اصلی در ایمنی آنها در برابر ابتلا به عوارض شدید کووید-19 مانند بروز سکته محسوب می‌شود. از روزهای ابتدای شیوع کرونا در دنیا، محققان اعلام کردند کودکان هرگز مبتلا به نوع شدید کرونا نمی‌شوند و علائم حادی هم از خود بروز نمی‌دهند و این باعث شد محققان به‌دنبال دلیل آن باشند که چرا کودکان تجربه بروز علائم شدید از این بیماری ویروسی را ندارند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد دلیل آن در سلامت عروق خونی آنها نهفته است. محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آتلانتا، جورجیا دریافتند که کودکان زیر 17سال که 22 درصد جمعیت آمریکا را شامل می‌شوند تنها دو درصد از موارد تاییدشده ابتلا به عفونت کووید-19 را به خود اختصاص داده‌اند و بررسی‌ دو هزار و 572 کودک در این بازه سنی نشان می‌دهد تنها 5.7 درصد از آنها در بیمارستان بستری و فقط سه مورد مرگ‌ومیر در آنها گزارش شده است.

بسیاری از بیمارانی که تجربه علائم شدید کرونا را داشته‌اند، لخته‌های زیادی در عروق خونی آنها مشاهده شده که درنهایت منجر به بروز حمله یا سکته‌های قلبی شده است. به‌نظر می‌رسد این لخته‌های خونی با نقص عملکرد بافت پوششی عروق خونی موسوم به «اندوتلیوم» در ارتباط است. در حالت عادی، لخته‌های خونی برای توقف خونریزی در جراحت‌ها ایجاد می‌شود، اما درصورت بروز آسیب‌دیدگی پوشش عروق خونی، احتمال ایجاد لخته‌های خونی هم وجود دارد. محققان بر این باورند که ویروس SARS-CoV-2 می‌تواند سلول‌های پوشش عروق خونی را هم آلوده کند که باعث بروز التهاب و علائم لخته می‌شود. این یافته‌ها به‌خوبی می‌تواند نشان دهد که چرا بیماران مبتلا به دیابت و فشار خون بالا که پوشش عروق خونی آنها درگیر می‌شود، بیشتر از دیگر افراد جامعه در معرض ابتلا به ویروس کرونا هستند. وضعیت سلامت اندوتلیوم معمولا در کودکان بسیار بهتر از افراد بالغ است. این پوشش عروقی با بالا رفتن سن به مرور وضعیت نامناسبی پیدا می‌کند.

محققان معتقدند عروق خونی در کودکان بیشتر از افراد بالغ می‌تواند در برابر حملات ویروسی مقاومت کند و اثبات آن هم، آمار پایین کودکان مبتلا به آسیب عروقی و لخته‌های خونی است. به گفته آنها، زمانی که ویروس وارد سلول‌های اندوتلیال می‌شود، ارتباط میان سلول‌ها، پلاکت‌ها و پلاسما را که در شکل‌گیری لخته‌های خونی دخیل هستند، از بین می‌برد و این امر موجب افزایش فرآیند لخته خونی در عروق می‌شود.

محققان امیدوارند که مطالعه نمونه‌های گرفته شده از کودکان بتواند نقص ایجاد شده در افراد بالغ را نشان دهد تا بتوانند دلیل ابتلا به کرونا را در این گروه بهتر بررسی کنند. آنها همچنین قرار است پلاسمای گرفته شده از کودکان و افراد بالغ مبتلا به کووید - 19 را تجزیه و تحلیل کنند تا اطلاعات بیشتر به دست آورند. این پلاسما حاوی پروتئین‌هایی است که توسط سلول‌‌های اندوتلیال آسیب‌دیده آزاد می‌شود که می‌تواند به شناسایی علائم احتمالی بیماری کرونا کمک کند.

سطوح آلوده نقش کمی دارند

از همان روزهای نخست شیوع ویروس کرونا، محققان به تاثیر سطوح آلوده در گسترش ویروس تاکید کردند و همین امر باعث شد افراد برای تمیز کردن سطوح مختلف اهمیت زیادی قائل شوند. اما تحقیقات جدیدی که در دانشگاه Bonn آلمان انجام شده، نشان می‌دهد سطوح آلوده نقش کمی در انتقال کووید-19 بین افراد ایفا می‌کند. محققان با مطالعه ویروس SARS-CoV-2 روی حدود 21 خانواده که هرکدام از آنها حداقل یک بیمار مبتلا به کرونا داشتند، دریافتند RNA ویروسی تنها در سه‌درصد از نمونه‌های گرفته‌شده از اشیای لمس‌شده مانند دستگیره در و 15 درصد از نمونه‌های گرفته‌شده از حمام و توالت را شامل می‌شدند. این گروه تحقیقاتی ویروس عفونی را از هیچ نمونه دیگری به‌دست نیاوردند. باتوجه به یافته‌های جدیدی که در تحقیقات به‌دست آمده و پایین بودن احتمال انتقال ویروس کرونا را از سطوح آلوده نشان می‌دهد، باز هم محققان بر این باورند که باید با احتیاط نسبت‌به این مساله رفتار کرد. آنها مهم‌ترین عامل شیوع و انتقال ویروس کووید-19 را از طریق تماس با قطرات ذرات تنفسی یا سرفه و عطسه فرد آلوده می‌دانند. انتقال ویروس از طریق فاضلاب هم یکی از راه‌های احتمالی انتقال عفونت به‌شمار می‌رود.

کشف دومین پروتئین انسانی برای ورود ویروس به بدن

محققان دانشگاه بریستول انگلیس در تحقیقات خود به پروتئین دیگری رسیده‌اند که ویروس SARS-CoV-2 از آن برای ورود به سلول‌های انسانی استفاده می‌کند. آنها معتقدند از این پروتئین می‌توان به‌عنوان هدف جدید داروها و واکسن کرونا استفاده کرد. محققان بر این باورند همان‌طور که پروتئین ویروس SARS-CoV-2 موسوم به Spike برای ورود به سلول‌ها باید به پروتئین انسانی ACE2 متصل شود، پروتئین جدید انسانی  neuropilin-1 (NRP1) هم به حملات ویروسی کمک می‌کند. آنها نشان دادند که بخشی از پروتئین Spike می‌تواند به NRP1 متصل شود. پژوهشگران بر این باورند که آنتی‌بادی متصل به NRP1 قادر است عفونت سلول‌های انسانی رشدیافته در آزمایشگاه را مسدود کند. NRP1 به ورود ذراتی با ابعاد ویروس به سیستم عصبی مرکزی کمک می‌کند. تحقیقات حاکی از آن است که مسدود کردن تعامل بین ویروس و NRP1 می‌تواند راه موثری برای مبارزه با عفونت کرونا باشد.

*   نویسنده :مترجم:  ندا اظهری