محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیسجمهور در حاشیه بازدید هفته گذشته از خبرگزاری جمهوری اسلامی در گفتوگوی اختصاصی با ایرنا درخصوص تحقق شعار وفاق ملی رئیس جمهور،گفت: «۱۰۰ روز اول دولت چهاردهم با مدیریت خوب، صریح و صادقانه دکتر پزشکیان دستاوردهای خوبی به ویژه در زمینه «وفاق» داشته است.»
معاون راهبردی رئیس جمهور با تاکید بر اینکه دکتر پزشکیان از صمیم قلب به «وفاق و همدلی» معتقد است، افزود: «رئیسجمهور بر این باور است که کشور برای رسیدن به اهداف والای خود کمبود و کاستی ندارد، تنها باید برای تحقق آرمانها، اسناد بالا دستی و قانون اساسی با همدلی، همکاری کنیم. البته این بدان معنا نیست که همه دیدگاهها یکسان شود، جامعه تک صدا و جامعهای که تنها یک دیدگاه حاکم باشد، جامعه زنده و بالنده نیست بلکه تفاوت دیدگاههاست که به بالندگی کمک میکند.»
وی ادامه داد: «وفاق به این معنی است که ما نظرات یکدیگر را بشنویم، استفاده کنیم و بر پایه جمع نظرات کار را جلو ببریم، لذا وفاق الزاماً به معنی همرنگ و یکسان شدن نیست بلکه به معنی همدلی است. این کار در سطح حاکمیت به صورت خوبی توسط دولت پزشکیان در انتخاب استاندارها و وزیران به پیش رفته است.»
ظریف با بیان این که در زمان چینش کابینه و انتخاب مدیران دولت، به عنوان مسئول شورای راهبری، پیشنهادهایی را در این زمینه به رئیس جمهور ارائه کردم، گفت: «بر این نگاه ثابت قدم بودیم که باید مشیهای مختلف در دولت حضور داشته باشند، اما معنایش این نیست که دولتِ وفاق، شرکت سهامی و یا دولت ائتلافی است.»
معاون راهبردی رئیس جمهور افزود: «رئیسجمهور گفتمان خاص خود را دارد که یکی از نکات محوری آن وفاق است؛ دولتِ توسعهگرا، تعاملگرا با جهان و عدالتگرا از دیگر ویژگیهای دولتِ مدنظر دکتر پزشکیان است.»
وی ادامه داد: «وفاق بخش مهمی دارد که اگرچه توانستیم تا حدی به آن بپردازیم اما تازه در ابتدای راه هستیم و آن «وفاق میان حاکمیت و مردم» است. واقعیت این است که ۵۰ درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند و نیاز است که با این ۵۰ درصد گفتوگو کنیم. گفتوگو به معنی صحبت کردن و موعظه کردن نیست، به قول دکتر پزشکیان گفتوگو به معنای «شنیدن صدای بیصدایان» است، حتی به این معنا که باید صدای بیصدایان را پخش و منتشر کنیم.»
ظریف تمرینِ هنر شنیدن را یکی از اقدامات مهم برای تحقق شعار وفاق دانست و تاکید کرد: «همایش ملی وفاق به سبک جدید و با محوریت گفتوگو تا ماه آینده برگزار میشود. در این نشست به جای سخنرانی یا ارائه مقاله، پیش جلساتی در استانها و تهران خواهیم داشت تا تمرینی باشد برای اینکه ببینیم چگونه میتوان در مسیر وفاق حرکت کرد.»
معاون راهبردی رئیس جمهور با بیان این که گامهای خوبی در جهت تحقق وفاق برداشته شده است افزود: «باید این گامها گسترش یابد و فراگیر شود. امیدوارم وفاق رئیسجمهور از سوی جریانهای فکری مقابل مورد پذیرش قرار گیرد و آنها نیز براساس وفاق عمل کنند. نیاز نیست که خط مشی و دیدگاههای خود را کنار بگذارند چرا که داشتن دیدگاههای متفاوت و بهرهمندی از نقد سازنده، حتما یکی از روشهای رسیدن به کمال مطلوب است.»
وی با تاکید بر اینکه روش تقابلی کمکی به پیشرفت کشور نمیکند، گفت: «دکتر پزشکیان معتقد است که همه در یک کشتی نشستهایم و باید چه درون حاکمیت و چه در برخورد با مردم با یکدیگر همکاری کنیم.»
ظریف درباره چگونگی مواجهه دولت چهاردهم با حضور دوباره ترامپ در کاخ سفید، گفت: «دولت از نخستین روز فعالیت با چالشهای گوناگونی مواجه شد و البته برخی از چالشها را نیز از قبل به ارث برده است؛ شرایطی که امروز با اروپا داریم و وضعیت پرونده هستهای از قبل وجود داشته و مربوط به دولت چهاردهم نیست.»
معاون راهبردی رئیسجمهور افزود: «با کوششهای برادر و همکار شهیدم دکتر امیرعبداللهیان و همچنین رئیسجمهور شهید، تلاشهایی صورت گرفت و اما همچنان پروندههای مفتوحی وجود دارد که به دولت چهاردهم رسیده است.»
وی با یادآوری اقدام جنایتکارانه رژیم صهیونیستی در ترور شهید اسماعیل هنیه درست در روز برگزاری مراسم تحلیف دکتر پزشکیان، تصریح کرد: «صهیونیستها در طول حداقل ۳۰ سال گذشته از بعد جنگ عراق علیه کویت، هر زمانی که ایران فرصتی برای تعامل با جامعه بینالملل داشته سعی در از بین بردن این فرصتها داشتند که نشان دهنده این واقعیت است که صهیونیستها برای ادامه حیات خود به تخاصم و تنش نیاز دارند.»
ظریف گفت: «پس از ترور شهید هنیه، هنگامی که دکتر پزشکیان در نیویورک پیام همکاری و گفتوگوی بینالمللی را مطرح میکرد، صهیونیستها اقدامات گسترده جنایتکارانهای را در لبنان علیه شهروندان ایران و بزرگان مقاومت از جمله شهید سید حسن نصرالله انجام دادند. همه اینها نشان میدهد که صهیونیستها نیاز به جنگافروزی و دشمنی دارند و اصولاً بدون دشمن خارجی امکان حیات ندارند و همیشه بر همین اساس زندگی کردهاند.»
معاون راهبردی رئیس جمهور افزود: «دکتر عراقچی و شخص رئیس جمهور توانستند با دیپلماسی قوی و فعال منطقهای، اقدامات صهیونیستها را با محکومیت گسترده منطقهای روبرو کنند که این تحول بسیار مهمی است. در گذشته منطقه در برابر اقدامات صهیونیستها یا سکوت میکرد و حتی در بعضی موارد همراهی میکرد، اما این بار دیدیم که منطقه به صورت یکپارچه اقدامات صهیونیستها را محکوم کرد که این توفیقها به راحتی به دست نمیآید، نخست نیازمند باور به مواضع ملی است و دوم، باور به توانمندیهای دیپلماسی کشور است.»
وی با بیان این که انتخاب ترامپ وضعیت جدیدی را در برابر جهان ایجاد کرده است گفت: «این انتخاب هم فرصتها و هم چالش هایی برای کشور به همراه دارد، اما موضوع مهمتر این است که بدانیم ایران به کنشگری مهم در سطح جهان تبدیل شده است، ما موضوع کنش نیستیم بلکه میتوانیم تاثیرگذار باشیم.»
ظریف افزود: «برخورد ما تا حد زیادی به آینده ارتباط دارد که تصمیم بگیریم چگونه کنشگری کنیم. البته میتوانیم تا حد زیادی چالشها را مدیریت کنیم و از آنها برای منافع ملی خود فرصت بسازیم.»
معاون راهبردی رئیس جمهور ادامه داد: «نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که بعد از ۲۰۰ سال یا بیشتر برای اولین بار این جمهوری اسلامی است که توانسته از ایران دفاع کند، ما از ابتدای قاجار تحقیر شدیم، بعد از فتوحات آقا محمد خان در قفقاز، یکسره سرزمین از دست دادیم و در جنگها شکست خوردیم، در جنگ اول ایران و روسیه، قرارداد گلستان، جنگ دوم قرارداد ترکمانچای، از دست دادن هرات و بخشهایی از خاک ایران در خلیج فارس حتی در دوران رضا خان، از دست دادن آرارات، فیروزه، شط العرب که جزو تاریخ ما است، در دوران محمدرضا هم بخشهای از ایران در خلیج فارس از ایران جدا شد اما در طول ۴۵ سال حیات جمهوری اسلامی یک وجب از خاک ایران از دست نرفت و توانستیم در برابر قدرتهای بزرگ بایستیم.»
وی بیان این که شاه در پایان راه خود با استفاده از دکترین نیکسون توانست کمی از تحقیر تاریخی را به عنوان مثال در پیروزی ظفار یا در توافق ۱۹۷۵ الجزایر جبران کند، گفت: «آن پیروزیها، پیروزی وابسته به خارج بود. بعد از انقلاب ما با ایستادن روی پای خودمان و بیش از هر چیز با پشتوانه مردم توانستیم به جایی برسیم که امروز آمریکا و اسرائیل میدانند که ایران میتواند از خود دفاع کند که البته این موضوع مرهون مقاومت مردم، توان نیروهای مسلح و رهبری امام راحل و رهبر معظم انقلاب است.»
ظریف تاکید کرد: «برای اولین بار در ۲۲۰ سال گذشته ایران به جایی رسیده که دیگر دنیا برایش تهدید نیست، اگرچه چشمش به خطرات و تهدیدها باز است، اما میتواند دنیا را با دیده فرصت نگاه کند چرا که مطمئن است میتواند از خود دفاع کند و دنیا هم به این اطمینان رسیده که ایران میتواند بدون وابستگی به خارج از خود دفاع کند و روی پای خود بایستد که این دستاورد کمی نیست، خون هزاران شهید برای به رشد و شکوفایی این درخت خودباوری هزینه شده و ما این را مرهون آنها هستیم.»
معاون راهبردی رئیس جمهور گفت: «در این شرایط ما میتوانیم یک گام به جلو برداریم و آن نگاه کردن به منطقه و جهان بر اساس فرصت است به جای تهدید. در صحبتهای انتخاباتی دکتر پزشکیان هم نگاه فرصت محور به همسایگان و امکانات داخلی آمده است.»
وی افزود: «مردم برای ما فرصتاند نه تهدید، ایرانیان خارج از کشور برای ما فرصتاند نه تهدید، این نگاه فرصت محور که ناشی از خودباوری است که بعد از دویست و اندی سال امروز ما به آن رسیدیم که این را دولت دکتر پزشکیان میتواند به خوبی مدیریت کند و کار را به جلو ببرد.»
ظریف درباره لایحه دولت درخصوص استفاده از ظرفیت نخبگان و متخصصان ایرانی خارج از کشور و برخورد مجلس با لایحه اصلاح قانون منع بکارگیری افراد در مشاغل حساس، گفت: «ترجیح میدهم درباره خودم صحبت نکنم. دکتر پزشکیان پس از مشورت به بنده دستور دادند که به فعالیت خود در دولت ادامه دهم، وظیفهام را انجام میدهم و ذهن خود را مشغول این مسائل نمیکنم.»
معاون راهبردی رئیسجمهور افزود: «تمام روز در حال گفتوگو با نخبگان و مساله پژوهی هستیم. وظیفه معاونت راهبردی رئیسجمهور مسالهیابی، فهم و یافتن راهکارهای ریشهای برای حل مسائل با نگاه فرصت محور است.»
وی با تاکید بر اینکه اصلاح این قانون کمترین ارتباط را با بنده داشت، ادامه داد: «هدف، بکارگیری نخبگان و شایستگان در جایگاه هیات علمی و مدیریت دانشگاهها و همچنین مشاغلی است که به دلیل نگاه تهدیدمحور به ایرانیان خارج از کشور امکان بهرهبرداری از آنان فراهم نشده است و امیدواریم در تعامل سازنده بین دولت و مجلس این مشکل حل شود.»
ظریف با اشاره به سمتهای حساسی که در ۴۰ سال گذشته بر عهده داشته است، گفت: «از محبتها و بیانات بزرگوارانه رهبر انقلاب در ۴۰ سال گذشته بهرهمند شدهام و مرهون الطاف ایشان بوده و هستم، اما مهمتر جمع گستردهای از نخبگان ایرانی هستند. ایرانیان خارج از کشور فرصت و سرمایه برای ایران هستند. آنها معرف فرهنگ ایران و نماد گفتوگو هستند، اگر بخواهیم گفتوگوی تمدنها را دنبال کنیم آنها بهترین نمایندگانی هستند که میتوانند با باور به فرهنگ ایران و شناخت نسبت به فرهنگ کشور میزبان، پل برقراری ارتباط، تفاهم و درک مشترک بین ایران و جهان باشند.»
وی افزود: «ایرانیان خارج از کشور فرهیختگان و کارآفرینانی موفق هستند که هر کشوری از آنها به عنوان سرمایه و فرصت استفاده میکند، مطمئنم که نظر بزرگان کشور این است که آنها را با این دید نگاه کنیم، امیدوارم که همین دید حاکم شود و در تصمیمگیریها با این نگاه به این بخش قابل توجه از سرمایههای ملی نگاه کنیم.»
معاون راهبردی رئیس جمهور ادامه داد: «هنگامی که منافع ملی و تمامیت ارضی مطرح باشد، هنگامی که مقابله با جنگ و تحریمها مدنظر باشد، هر ایرانی در هر جای جهان، دلش برای ایران میتپد و در برابر فشارها، برای ایران میجنگد، گفتوگو و روشنگری میکند و لذا نباید از این فرصت بینظیری که در دنیا داریم تهدید بسازیم چرا که آنها واقعا تهدید نیستند.»
ظریف در پایان یادآور شد: «در طول سالیان گذشته مواردی داشتیم که با مخالفان جمهوری اسلامی همکاری کردند، جاسوسی کردند، منافع ملی را در نظر نگرفتند اما باید در نظر داشته باشیم که چه تعداد از آنها از خارج آمدند یا ایرانیان مقیم خارج بودند و چه تعداد به دلایل دیگری از سایر قشرها بودند. لذا بیجهت جمع بزرگی از ایرانیان را که همیشه برای ما فرصت بودند تبدیل به تهدید نکنیم، کسی را تبدیل به تهدید نکنیم مگر اینکه از کسی خلافی سر بزند. بیجهت با نگاه کردن و تمرکز روی اهداف غیر واقعی، موارد واقعی نفوذ، تهدید و جاسوسی را از نظر دور نکنیم.»