کتاب آذر نفیسی که قرار بود اصطلاحا روزگاری تبدیل شود به صدای خاموش زنان در ایران، چندان در میان مردم این سرزمین نچرخید و حالا به چشم اسرائیلیها خوش آمده و کارگردان اسرائیلی فیلمی با اقتباس از این کتاب ساخته است. اثری که بازیگران اصلی آن را ایرانیهای مهاجرتکرده ایفا میکنند!
وقتی نام گلشیفته فراهانی، زر امیرابراهیمی، مینا کاوانی و سینا پروانه در کنار اثر اران ریکلیس آمد در نگاه اول مخاطب مبهوت ماند که چطور میشود تو با کسانی که بمباران بیمارستان برایشان هیچ اهمیتی ندارد، در یک اثر هنری مشترک کار کنی؟ چطور میشود بازیگری که حداقل تباری ایرانی دارد با کسانی که روی ملتش اسلحه کشیدهاند رفاقت کند؟ با این حال بررسی کارنامه برخی از این بازیگران نشان از آن میدهد که موضوع ورای بازی و بازیگری و حتی انسانیت است. در شرایطی که هر روز بمبارانهای اسرائیل در غزه و لبنان توسط سازمان ملل محکوم میشود، افرادی که ژست حقوق بشری گرفتهاند حتی روی مواضع حقوق بشریشان هم نیستند و از لباس بازیگر حالا لباس نظامی عملیات روانی اسرائیل را پوشیدهاند.
البته در میان بازیگران زن این فیلم، افرادی چون زر امیرابراهیمی سابقه همکاری با اسرائیلیها را در فیلم «تاتامی» را داشته است و همکاری مجدد او چندان موضوع جدیدی نیست، اما وقتی نام فراهانی و چند بازیگر دیگر به میان میآید عملا نشاندهنده آن است که مزه پاسپورتهای آمریکایی و اروپایی خوب به مذاق این بازیگران خوش آمده است.
قرار گرفتن یک بازیگر ایرانی در کنار اثری که نقد اجتماعی تندی درباره ایران دارد و توسط کارگردانی خارجی ساخته شده است چیز جدیدی نیست، حتی ساختن فیلمی که بخواهد مسلمانان را رفیق شفیق اسرائیلیها نشان بدهد هم چیز غریبی نیست، کما اینکه محسن مخملباف هم قرار است فیلمی را درباره دوستی صهیونیستها و فلسطینیها بسازد اما وقتی نام تو در کنار فیلمی قرار میگیرد که میخواهد علیه کشورت استفاده شود، مشخصاً نشان از دخالت سیاست در هنر است. دخالتی که سالها افرادی چون زر امیرابراهیمی و گلشیفته فراهانی سالها در حمایت از آن سخنرانیهای طویلی کردهاند اما این اثر با باقی آثار متفاوت است و دیگر نمیشود نگاههای غیرسیاسی و حقوق بشری را به این افراد نسبت داد.
بازیگران فیلم اران ریکلیس بهحدی در نقش حقوق بشری خود فرو رفتهاند که حتی بازی در فیلم اسرائیلیها را در راستای حقوق بشر میدانند. اگر ذرهای صداقت در بازیگران لولیتاخوانی در تهران بود، با پوشیدن لباس افسران ارتش اسرائیل ارادت خود را به پاسپورتهای سبز آمریکایی نشان میدادند.
متن کامل گزارش محمدحسین سلطانی، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید