۱۳۹۸-۱۱-۲۷ - ۱۰:۱۴
۰
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، انتخابات مجلس یازدهم دوم اسفند سال‌جاری برگزار می‌شود و گروه‌ها و احزاب از طیف‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی از ماه‌ها پیش آستین‌ها را برای رقابت در این انتخابات بالا زده‌اند؛ اگرچه بی‌برنامگی‌شان برای این رقابت قابل‌نقد است و نقدش مجالی بیشتر می‌طلبد که در این تنگنا نمی‌گنجد. تاکنون جمهوری اسلامی انتخابات 10 مجلس را پشت سر گذاشته است. انتخاب‌های ده‌گانه که هر یک فراز و فرودهایی داشته و استقبال و نگاه مردم، سهم جریان‌های سیاسی را از کرسی‌های مجلس به‌گونه‌ای متفاوت رقم زده است. گاهی چپ‌ها و به قولی اصلاح‌طلبان امروز پیروز میدان رقابت‌های انتخاباتی شده‌اند و گاهی راست‌ها و به اصطلاح امروز اصولگرایان توانسته‌اند پیروزی را به نام خود ثبت کنند، گاهی نیز کرسی‌های مجلس بین جریان‌ها تقسیم شده و مجلس اکثریتی برابر میان جریان‌های سیاسی داشته است. با چنین وصفی مرور شرایط روز و شعارها و برنامه‌های اعلامی هر یک از فعالان هر انتخابات خالی از لطف نیست. اگرچه این شعارها تا مجلس دوم کمتر روی لیست‌های انتخاباتی می‌آمد و فعالان انتخابات ترجیح می‌دادند نامزدهای انتخاباتی خود را در لیست‌هایی مزین به کلام بنیانگذار کبیر انقلاب منتشر کنند؛ کلام‌هایی چون «مردم باید کاندیداهایی را برگزینند که به کانون‌های قدرت و ثروت متصل نباشند» و «نمایندگانی مانند مدرس انتخاب کنید.»
در روزنامه «فرهیختگان» یکشنبه اول دی‌ماه 98، به بررسی شعارها و ابعاد مختلف میدان رقابت‌های انتخاباتی مجالس اول تا سوم پرداختیم؛ رقابت‌های انتخاباتی‌ای که بعد از مجلس اول از رقابت‌های ایدئولوژیک به رقابت‌های کارکردی تبدیل شد و جناح چپ و راست را در جمهوری اسلامی پدید آورد. ابعاد مختلف میدان رقابت‌های انتخابات مجالس چهارم و پنجم را در پرونده «تا بهارستان» روز سه‌شنبه سوم دی‌ماه بررسی کردیم؛ از مجلس چهارم جنگ‌تحمیلی هم به پایان رسیده بود. از این رو شعارها و تبلیغات با شور بیشتری به عرصه رقابت‌های انتخاباتی آمد. اشاره داشتیم که از مجلس چهارم تغییر و تحولات میدان سیاست‌ورزی در ایران بیش از پیش شد تا آنجا که مجالس چهارم و پنجم را می‌توان آغاز تکثر در جریان راست خواند. در مجلس پنجم جناح چپ بر دوش کارگزاران توانست سهمی تقریبا برابر با جناح راست از کرسی‌های مجلس به دست آورد. چهارشنبه یازدهم دی‌ماه نیز «رادیکالیسم در پارلمان» و شعارهای انتخاباتی مجلس ششم را در ترازوی نقد و بررسی قرار دادیم.
در صفحه راهبرد روزنامه «فرهیختگان» 5 بهمن نیز شعارهای مجلس هفتم و تغییر راهبردی اصولگرایان که پایان دوم خرداد را رقم زد، بررسی کردیم. ابعاد مختلف میدان رقابت‌های انتخابات مجلس هشتم را در بخش امروز پرونده «تا بهارستان» بخوانید.
انتخابات مجلس هشتم، در بیست‌وچهارمین روز اسفند سال 1386 برگزار شد. حالا بعد از انتخابات سومین شورای شهر و روستاها و انتخابات مجلس خبرگان این سومین انتخاباتی بود که توسط دولت نهم (احمدی‌نژاد) برگزار می‌شد. تغییر سن رای از مهم‌ترین ویژگی‌های متفاوت این انتخابات مجلس با انتخابات گذشته بود. تفاوتی که با تصویب طرح دوفوریتی نمایندگان مجلس هفتم در دوازدهمین روز دی ماه سال 1385 رقم خورده و سن رای از 15 به 18سال تغییر یافته بود. اصولگرایان که پیروزی انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری نهم را به نام خود ثبت کرده بودند، عزم‌شان جزم بود که با حضوری گسترده پیروزی‌هایشان را امتداد بخشند. از این رو جبهه متحد اصولگرایان به‌عنوان لیست جامع این جریان سیاسی برای دوری از تشتت آرا از مدت‌ها پیش از انتخابات به بررسی و مباحثه با طیف‌های مختلف این جریان نشست. اگرچه درنهایت لیست‌های مختلف از جمله ائتلاف فراگیر اصولگرایان و جبهه مردمی اصولگرایان مستقل هم از میان این جریان به میدان رقابت اضافه شد ولی در مقابل کار تشکیلاتی و چتر گسترده جبهه متحد آنچنان قابل توجه نبودند. اصلاح‌طلبان که انتخابات مجلس هفتم و ریاست‌جمهوری نهم را به رقیب واگذار کرده بودند، حالا بیش از هر زمان دیگری می‌دانستند که دود تئوری‌های خروج از حاکمیت و تندروی‌ها تنها به چشم جریان و میدان سیاست‌ورزی خودشان رفته است. از این رو برای انتخابات مجلس هشتم تمام‌قد به میدان آمدند. اگرچه اختلافات درون‌خانوادگی میان جریان اصلاحات همچنان عیان بود.
به طور کلی این جریان سیاسی برای انتخابات مجلس هشتم با سه لیست مجزا به میدان آمدند؛ سه لیستی که اگر اعتدال و توسعه‌ای‌ها را هم مصاحب و هم جریان آنها بخوانیم باید عبارت را به چهارلیست اصلاح کنیم؛ ستاد ائتلاف اصلاح طلبان، ائتلاف مردمی اصلاحات، حزب اعتماد ملی و حزب اعتدال و توسعه.در این انتخابات هفت‌هزار و 597 نفر داوطلب نمایندگی مجلس بودند که از این میان صلاحیت چهارهزار و 755 نفر یعنی 73 درصد مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت. مردم با مشارکت پنجاه‌وچند درصدی در این انتخابات حضور پیدا کردند. اگرچه پایتخت‌نشینان رغبت کمتری به حضور در انتخابات داشتند تا جایی که تنها 19 نماینده یعنی غلامعلی حدادعادل، مرتضی آقاتهرانی، علی مطهری، احمد توکلی، حسن غفوری‌فرد، محمدرضا باهنر، بیژن نوباوه‌وطن، سید شهاب‌الدین صدر، سید علیرضا مرندی، حمیدرضا کاتوزیان، علی عباس‌پورطهرانی‌فرد، اسماعیل کوثری، سید رضا اکرمی، غلامرضا مصباحی‌مقدم، فاطمه رهبر، فاطمه آلیا، روح‌الله حسینیان، حسین نجابت و اسدالله بادامچیان در دور اول به مجلس راه یافتند. حضور علی لاریجانی و تغییر ذائقه بهارستانی‌ها از ریاست حدادعادل به ریاست لاریجانی نیز از دیگر تحولات این مجلس بود.
جبهه ای برای اتحاد
در انتخابات مجلس هشتم، هنوز کام اصولگرایان از پیروزی کاندیدای آبادگران (احمدی‌نژاد) در نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شیرین بود و کسب کرسی‌های بهارستان در انتخابات مجلس هفتم نیز هنوز در حافظه سیاست‌ورزی اصولگرایان مانده بود. به‌خصوص اینکه مجلس هفتم بعد از مجلس جنجالی با اکثریت اصلاح‌طلب ششم تشکیل شده بود. با این حال از مدت‌ها پیش از انتخابات و به‌خصوص بعد از سومین انتخابات شوراهای شهر و روستا (سال 85) در گعده‌های اصولگرایی از ضرورت سازوکاری برای دستیابی به وحدت، بحث‌های زیادی به میان آمده بود. چراکه اصولگرایان معتقد بودند ارائه سه لیست جداگانه لایحه خوش‌خدمت، حامیان شهردار و جبهه پیروان خط امام و رهبری از سوی این جریان باعث واگذاری برخی کرسی‌های شورای یکدست اصولگرای دوم به رقیب شده است. از این‌رو سران این جریان سیاسی اعم از علیاکبر ولایتی، علی لاریجانی، غلامعلی حدادعادل، حبیب‌الله عسگراولادی، محمدرضا باهنر و حسین فدایی همراه احمدی‌نژاد جلسه‌ای تشکیل دادند؛ جلسه‌ای که افرادی چون مهدی چمران، علیرضا زاکانی، احمد توکلی، صادق محصولی، حیدر مصلحی، علی کردان، محمدرضا رحیمی نیز در آن حضور داشتند. در نتیجه این جلسه کمیته‌ای 9 نفره برای تعیین سازوکار رسیدن اصولگرایان به وحدت تشکیل شد.
اصولگرایان برای محکم کردن بنیان وحدت‌شان تفاهمنامه 12 مادهای و منشوری 20 مادهای با عنوان منشور اصولگرایان منتشر کردند. درنهایت سازوکار وحدت بخش اصولگرایان با عنوان 6+5 رونمایی شد و علیاکبر ولایتی، سیدرضا تقوی، رضا آشتیانی، سیدمحمدحسن ابوترابی با همراهی آیت‌الله خوشوقت گروه پنج نفره را تشکیل دادند. درواقع این پنج نفر افراد مرضی‌الطرفین از اصولگرایان بودند که برای رسیدن به لیست واحد در جریان اصولگرایی تلاش داشتند و به عبارتی دیگر نقش حکمیت را ایفا می‌کردند. 6 نفر هم درواقع دو نماینده تام‌الاختیار از هر یک از سه کاندیدای اصولگرایان در نهمین انتخابات ریاست‌جمهوری (احمدی‌نژاد، لاریجانی و قالیباف) بودند. سه کاندیدایی که به عبارتی طیف‌های مختلف اصولگرایی را نمایندگی می‌کردند. صادق محصولی و حیدر مصلحی به نمایندگی از احمدی‌نژادی‌ها، سیدشهاب‌الدین صدر و اسدالله بادامچیان به نمایندگی از اصولگرایان سنتی و جبهه پیروان خط امام و رهبری، علیرضا زاکانی و حسین فدایی نیز اصولگرایانی را نمایندگی می‌کردند که خود را تحول‌خواه می‌نامیدند.
گروه 6+5 با عنوان جبهه متحد اصولگرایان فهرست نمایندگان منتخب این گروه در تهران و شهرستان‌ها را مشخص کرد. جامعتین (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه روحانیت مبارز) نیز حمایت خود را از سازوکار انتخاباتی اصولگرایان اعلام کردند. حضور در این فهرست انتخاباتی همان‌گونه که در تفاهمنامه و منشور اصولگرایی تاکید شده، منوط به این بود که کاندیداها در لیست‌های موازی قرار نداشته باشند و از طرف دیگر شرط شده بود که کاندیداها در صورت قرار نگرفتن در لیست جبهه متحد خود را ملزم به انصراف از کاندیداتوری بدانند. اصولگرایان تاکید داشتند گفتمان مسلط و غالب مجلس هشتم، مسائل اقتصادی و معیشتی خواهد بود و احزاب و گروه‌های سیاسی و به‌طور خاص نامزدها باید پیش از انتخابات مجلس برنامه عملی خود را برای حل مشکلات به‌صورت قانونمند و مشخص ارائه کنند. اعضای مختلف جبهه متحد اصولگرایان، از جمله علیرضا زاکانی، شهاب‌الدین صدر و علی‌اصغر زارعی تاکید داشتند گرانی و تورم یک واقعیت است، از این رو جبهه متحد در مجلس هشتم در پی مهار نقدینگی و انضباط مالی است و قصد دارد اجرای قانون سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی را باجدیت دنبال کند.
حسین فدایی هم می‌گفت مجلس هشتم باید یک «انقلاب اقتصادی» رقم بزند. از این رو، ایجاد اشتغال، مبارزه با تورم، تامین رفاه و تشکیل مجلسی دردآشنا و کارآمد از جمله وعده‌های جبهه متحدین اصولگرایان برای انتخابات مجلس هشتم بود. «پروا مکن بشتاب، همت چاره‌ساز است» به‌عنوان شعار انتخاباتی این جریان سیاسی انتخاب شده بود. شعاری که در واقع بیتی از شعر «همپای جلودار» حمید سبزواری بود.سیدشهاب‌الدین صدر به‌عنوان دبیراجرایی جبهه متحد اصولگرایان انتخاب شده بود. وی تاکید داشت جبهه متحد بیش از 95درصد گروه‌های اصولگرا را درون خود قرار می‌دهد و تصمیمات آن به اتفاق آرا اتخاذ می‌شود. به گفته او جبهه متحد از مجموع 295 کرسی نمایندگی برای بیش از 270 نامزد انتخاباتی داشت و لیست جبهه متحد اصولگرایان یکی از شاخص‌ترین لیست‌های انتخاباتی در طول انتخابات‌های گذشته بود.21 اسفندماه جبهه متحد اصولگرایان همایشی چهارهزار نفری در سالن شهید افراسیابی ورزشگاه شهید شیرودی برگزار کرد.
در همین روز غلامعلی حدادعادل، مرتضی آقاتهرانی، محمدرضا باهنر و احمد توکلی با صدور بیانیه‌ای از مردم تهران، شمیرانات، ری و اسلامشهر خواستند برای تقویت وحدت و تثبیت جریان اصولگرایی به فهرست 30 نفره معرفی‌شده از سوی جبهه متحد اصولگرایان رای بدهند. در این بیانیه تاکید شده بود که جبهه متحد اصولگرایان یا همان گروه 6+5 از ابتدای سال 86 تشکیل شده و لیست 30نفره معرفی شده توسط آنان به تایید جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه روحانیت مبارز تهران، آیت‌الله مهدوی‌کنی و 50 تشکل و گروه اصولگرا و حامیان دولت رسیده است. گروه‌های مختلف اصولگرایی همچون جمعیت ایثارگران با صدور بیانیه‌های تحلیلی مختلف به بیان آنچه گذشته بود و آنچه در آینده به‌عنوان برنامه‌های مجلس هشتم در نظر داشتند، حمایت تام و تمام خود را از فهرست پیشنهادی جبهه متحد اصولگرایان اعلام کردند.
در لیست 30نفره اصولگرایان برای تهران غلامعلی حدادعادل سرلیست بود و در پوستر انتخاباتی بی‌آنکه اختلاف طبقاتی گرافیکی خاصی با دیگر کاندیداها در نظر گرفته شود سایر کاندیداها به ترتیب حروف الفبا ذکر شده بودند. مرتضی آقاتهرانی، فاطمه آلیا، لاله افتخاری، سید رضا اکرمی، زهره الهیان، اسدالله بادامچیان، محمدرضا باهنر، احمد توکلی، حمید رسایی، روح‌الله حسینیان، فاطمه رهبر، علی‌اصغر زارعی، علیرضا زاکانی، پرویز سروری، نسرین سلطان‌خواه، شهاب‌الدین صدر، طیبه صفائی، علی عباسپور، حسن غفوری‌فرد، حسین فدایی، حمیدرضا کاتوزیان، محمد کوثری، مهدی کوچک‌زاده، سید علیرضا مرندی، غلامرضا مصباحی‌مقدم، علی مطهری، الیاس نادران، حسین نجابت، بیژن نوباوه دیگر کاندیداهای منتخب جبهه متحد اصولگرایان برای لیست تهران بودند. جالب اینکه علی مطهری از سوی ائتلاف رایحه خوش‌خدمت یا همان حامیان دولت به جبهه متحد اصولگرایان پیشنهاد شده بود.
یاران خاتمی و همراه شو عزیز!
اصلاح‌طلبان دوم‌خردادی که در انتخابات مجلس هفتم در تلاش بودند با ژست قهر و تحصن و تحریم انتخابات به‌نوعی انتخابات را با دست پس زده تا دیگر لیست‌های انتخاباتی‌شان را با پا پیش بکشند و پیروزی را به نام خود ثبت کنند، در انتخابات مجلس هشتم به صورت علنی با عنوان ائتلاف اصلاح‌طلبان و «یاران خاتمی» به عرصه رقابت انتخابات آمدند. اگرچه در این میان همچنان فراموش نکرده بودند حزب اعتماد ملی و مهدی کروبی، از جمله احزاب اصلاح‌طلبی بوده که همیشه ناکامی‌ها را به پای تندروی‌های آنان نوشته است. از این رو فضا میان اصلاح‌طلبان دوم خردادی و اعتماد ملی‌ها همچنان تیره‌وتار بود. عبدالواحد موسوی‌لاری، عضو مجمع روحانیون مبارز و وزیرکشور دولت اصلاحات، ریاست ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان و صفدر حسینی هم ریاست کمیته امور مناطق ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان را برعهده گرفته بودند.
ائتلاف دوم‌خردادی‌ها ائتلافی بود که به گفته اسحاق جهانگیری، یکی از کاندیداهای شاخص این ائتلاف از 18، 19 حزب اصلاح‌طلب از جمله جبهه مشارکت، حزب کارگزاران، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی تشکیل شده بود. اگرچه اعتمادملی‌ها در آن جایی نداشتند و وقتی در نشست‌های خبری علت این عدم حضور پرسیده می‌شد، امثال جهانگیری تاکید داشتند افراد مختلف لیست با رای دیگر احزاب انتخاب شدند. اینکه چه کاندیدایی در لیست قرار بگیرد یا نگیرد به رای این گروه‌ها یا احزاب بستگی دارد! عباراتی که نشان می‌داد همچنان اختلافات انتخابات ریاست‌جمهوری سال 84 عیان است.
«همراه شو عزیز» شعاری بود که اصلاح‌طلبان در قالب ائتلاف اصلاح‌طلبان یا «یاران خاتمی» در انتخابات مجلس هشتم برای خود برگزیدند. «همراه شو عزیز» در واقع برشی از شعر پرویز مشکاتیان بود که سال 1358 تصنیف آن را محمدرضا شجریان خوانده و در آن سال‌ها شاعر این سروده از نام مستعار «برزین آذرمهر» استفاده کرده بود. آنها می‌گفتند قصدشان این است که دولت را به ریل اصلی اقتصاد بازگردانند. اگرچه مجید انصاری، دیگر کاندیدای شاخص این ائتلاف در نشست‌های خبری در پاسخ به این سوال که آیا اصلاح‌طلبان قصد دارند با ورود به مجلس کارهای اساسی انجام دهند، تاکید داشت: «قرار نیست ما هر مساله‌ای را به صورت اساسی تغییر دهیم.» تغییرات در روند حاکم بر دستگاه دیپلماسی و حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی از دیگر تاکیدات این طیف از اصلاح‌طلبان بود.
در کنار این شعار اصلی که روی لیست‌های تبلیغاتی منتشر شده بود، «کنترل گرانی و ایجاد رونق اقتصادی»، به‌عنوان شعار اقتصادی، «مقابله با تحجر و دفاع از اندیشه‌های امام‌خمینی(ره)» به‌عنوان شعار فرهنگی و «ارتقای منزلت ایران و کرامت ایرانیان در عرصه بین‌الملل» به‌عنوان شعار سیاست خارجی از سوی این جریان برگزیده شد. انتقادات اسحاق جهانگیری نسبت به سهمیه‌بندی بنزین در دولت احمدی‌نژاد هم از نکات قابل‌توجه در تبلیغات انتخاباتی اصلاح‌طلبان دوم‌خردادی در انتخابات مجلس هشتم بود. جهانگیری تاکید داشت: «سهمیه‌بندی بنزین یک روش منقرض در دنیاست.»
در این میان کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران تاکید داشت که حتی اگر اصلاح‌طلبان اقلیتی از کرسی‌ها را نیز کسب کنند، اقلیتی اثرگذار خواهند بود، از این رو به نقش حزب کارگزاران سازندگی در ارائه لیست 30 نفره اصلاح‌طلبان در حوزه انتخابیه تهران تاکید داشت. چراکه به گفته وی کارگزاران معتقد بود ارائه لیست 30 نفره در تهران در ترکیب آرا و انجام یک مبارزه تمام‌عیار سیاسی اثرگذار است و در غیر این صورت اگر به‌طور مثال حتی 25 نفر را هم برای تهران معرفی می‌کردند در واقع از قبل پنج کرسی را به جناح رقیب خود واگذار کرده بودند. از این رو ائتلاف اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس هشتم از تمام ظرفیت دوم‌خردادی‌ها بهره برد. اگرچه حتی در انتخاب سرلیست نیز با اختلاف‌نظر مواجه بود. تا پیش از جدی شدن رقابت‌های انتخابات از محمدرضا عارف به‌عنوان سرلیست اصلاح‌طلبان نام برده می‌شد و بعد از آغاز شمارش معکوس، با کناره‌گیری عارف، تردیدها برای انتخاب اسحاق جهانگیری یا مجید انصاری به‌عنوان سرلیست بالا گرفت و درنهایت مجید انصاری به‌عنوان سرلیست انتخاب و اسحاق جهانگیری به‌عنوان دومین نفر در کنار انصاری قرار گرفت.
محمد صدر، اسدالله کیان ارثی، نجفقلی حبیبی، سید محمود دعایی، نرگس کریمی، محمد اشرفی اصفهانی، جواد اطاعت، سید کمال تقوی‌نژاد، سهیلا جلودارزاده، محمد جمشیدی‌گوهری، افشین حبیب‌زاده، الیاس حضرتی، حسن خلیل‌آبادی، میراعظم خوش‌خلق‌سیما، علیرضا رحیمی، عباسعلی زالی، ابوالفضل شکوری، حسن عابدی‌جعفری، سید حبیب عجایبی، بهزاد قره‌یاضی، محمد قمی، طیبه گلپایگانی، علیرضا محجوب، وحید محمودی، سعید مویدفر، سید افضل موسوی، فرحناز مینایی‌پور و الهه راستگو دیگر افرادی بودند که لیست 30 نفره ائتلاف اصلاح‌طلبان دوم‌خردادی در تهران را تشکیل می‌دادند.
ائتلافی به اسم مردم
ائتلاف مردمی اصلاحات نیز که با انتشار اصول 14گانه منشور انتخاباتی خود به برخی برنامه‌های اصلی این ائتلاف اشاره داشت با انتخاب شعار «همکاری ملی و اصلاحات مردمی برای بهبود زندگی» و نیز تاکید بر «خداباوری، اعتدال‌گرایی و خط امامی بودن» محور برنامه‌های خود را بر شعارهای اقتصادی و رعایت اعتدال و پرهیز از تندروی گذاشته است. فهرست این ائتلاف در تهران به سرلیستی فاطمه کروبی، سخنگوی این ائتلاف منتشر شد.
فاطمه کروبی در همایش زودهنگام انتخاباتی که در آذرماه برگزار کرده بودند تاکید داشت که ائتلاف‌شان متشکل از 15 حزب است. اگرچه هیچ‌گاه عناوین احزاب منتشر نشد. آنها معتقد بودند هر گاه جنبش‌ها فقط در انحصار عده‌ای از نخبگان قرار گیرد به بن‌بست کشانده می‌شود و بر این اساس می‌گفتند مبنای حرکت‌شان مردمی است.
محمدرضا راه‌چمنی، رسول منتجبنیا، اسماعیل گرامیمقدم، مسعود سلطانیفر، ابوالفضل شکوری، اسدالله کیان‌ارثی، محمد قمی، مهدی جلالی‌خمینی، محمد اشرفی‌اصفهانی، جواد اطاعت، سید کامل تقوی‌نژاد، مهدی رسول‌پناه، نجمه گودرزی، حسین کنعانی‌‌مقدم، الهه راستگو، الیاس حضرتی، رضا طلایی نیک، نجمه گودرزی، اختر درخشنده، علیرضا رحیمی، احمد قریب‌گرگانی، آرش حبیبی، ابراهیم اصغرزاده، زهرا مرزبان، عادل آذر، ناصر رستم‌افشار، اعظم ثقفی، فهیمه خان‌محمدزاده و حسن خلیل‌آبادی از دیگر اعضای این لیست 30 نفره بودند. آنها توسعه اقتصادی را بر توسعه سیاسی در شعارهای خود ترجیح می‌دادند. حزب اعتدال و توسعه هم به سرلیستی سیدمحمود دعایی، مجید انصاری، سیدمحمد میرمحمدی، اسحاق جهانگیری، بهزاد قره‌یاضی، سیدرضا اکرمی، عباسعلی زالی، ابوالفضل حسن‌بیگی، علی عباسپور، سهیلا جلودارزاده، نیره اعظم خوش‌خلق‌سیما، فاطمه کروبی، الهام امین‌زاده، رسول منتجبنیا، عادل آذر، مسعود سلطانیفر، محمدرضا راه‌چمنی، محمد اشرفی‌اصفهانی، حسین مظفر، الیاس حضرتی، وحید محمودی، اسدالله کیان‌ارثی، اسماعیل گرامیمقدم، رضا طلایی‌نیک، حسین میرمحمد صادقی، علیرضا محجوب، علی هاشمی‌بهرمانی، علیاکبر سیبویه، امیررضا خادم ازغدی و علی فتح الله‌زاده را در لیست 30 نفره خود برای تهران قرار داده بود.
نظرات کاربران
یادداشت
آخرین اخبار