به گزارش «فرهیختگان»، پیش از این، در ستونی تحت‌عنوان «تاریخ علم در اسلام و ایران» به تبیین مباحث علمی و دقیق تاریخ این مبحث مهم و مطرح در مجامع علمی روز می‌پرداخت. بن‌مایه این رشته‌مقالات، اساسا مباحثی بود که دکتر علی‌اکبر ولایتی در برنامه تلویزیونی «ایران» از شبکه دوم سیما بیان کرده و سپس، بنا به درخواست‌های متعدد اساتید، پژوهشگران و دانشجویان، جهت تبیین دقیق‌تر مباحث و ارائه مستندات این مطالب، برای چاپ در روزنامه، تنظیم کرده بودند. روزنامه «فرهیختگان» در پاسخ به درخواست‌های مکرر خوانندگان، مطابق گذشته به چاپ این مجموعه ادامه خواهد داد. البته به‌جهت اتصال و پیوستگی مباحث، پیش از شروع مباحث جدید، نگاه و مروری خواهیم داشت به مباحث گذشته که در همین ستون منتشر خواهد شد.
ابن‌سینا یکی از بنیادگذاران شناخت بیماری‌های کودکان است و در قانون1، از دوران تولد (ص 150)، شیرخوارگی (ص 151) و پس از آن، به مواردی اشاره می‌کند که تقریبا مانند روش امروزی است. او نوع تغذیه طفل را بسیار مهم می‌داند و یادآور شده که شیر مادر برای نوزاد از هر شیر دیگری بهتر است، زیرا بیشتر از هر غذای دیگر به گوهر غذایی نوزاد که در زندگی جنینی به او می‌رسد، شباهت دارد. ابن‌سینا با توجه به فراوانی بیماری‌هایی که کودکان در سن پایین به آن دچار می‌شوند، تشخیص و درمان کارساز بیماری‌ها را نشان می‌دهد. سپس به پرورش خردسالان اشاره می‌کند.
ابن‌سینا در مطالعات خود به تفاوت بیماری الفانتیاریس و جذام پی برده و از آنها به‌عنوان دو بیماری جداگانه نام برده است. 2
به نظر ابن‌سینا3، ورزش چنانچه طبق دستور و در موقع خود انجام شود ممکن است جای درمان را بگیرد. هر اندامْ ورزش ویژه خود را دارد؛ مثلا قایق‌سواری برای درمان استسقا و فلج حاصل از سکته مغزی مفید است و گردش با کشتی در نزدیکی ساحل دریای مواج برای معده سودمند است. 4
از نظر ابن‌سینا، سلامت کاملا به آب‌و‌هوا بستگی دارد و نشانه هوای خوب آن است که تنفس را تسهیل کند و به‌هیچ‌وجه گلو را نگیرد و نفس را به اشکال نیندازد. 5
ابن‌سینا به سرایت بعضی بیماری‌ها از راه آب باور داشت و علت آن را مواد متعفن موجود در آب می‌دانست. ازجمله این بیماری‌ها، عفونت کبدی، دمل‌های چرکین، اسهال و زخم‌های معده است که از نظر ابن‌سینا بر اثر آب آلوده، در انسان ایجاد می‌شوند. به نظر ابن‌سینا، آب آلوده را با جوشاندن می‌توان عاری از عوامل بیماری‌زا کرد. درحقیقت، او نخستین‌بار، موضوع استریل کردن را مطرح کرده است. همچنین، ابن‌سینا بیماری‌هایی ازقبیل سل، سرخک و آبله را که از راه آب‌و‌هوا منتقل می‌شوند، خوب می‌شناخته است. 6
پی‌نوشت:
1. ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1363). قانون در طب، ترجم/ل عبدالرحمن شرفکندی، تهران، سروش، ج 1، صص 157–154.
2. ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1408ق). القانون فی‌الطب، تصحیح ادوارد قش، بیروت، موس‍س‍ه ع‍زال‍دی‍ن ل‍ل‍طب‍اعه و ال‍ن‍ش‍ر، ج 3، صص 141–140.
3. ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1363). قانون در طب، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی، تهران، سروش، ج 1، ص 158.
4. کاردوو، ج 2، ص 255؛ افخم بطحایی، مریم (1390). «دستاوردهای پزشکی ابن‌سینا»، دایره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران، زیرنظر علی‌اکبر ولایتی، تهران، فرهنگستان علوم پزشکی، ص 331.
5. ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1408ق). القانون فی‌الطب، تصحیح ادوارد قش، بیروت، موس‍س‍ه ع‍زال‍دی‍ن ل‍ل‍طب‍اعه و ال‍ن‍ش‍ر، ج 1، ص 84.
6. افخم بطحایی، مریم (1390). «دستاوردهای پزشکی ابن‌سینا»، دایره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران، زیرنظر علی‌اکبر ولایتی، تهران، فرهنگستان علوم پزشکی، ص 331.