به گزارش «فرهیختگان»، نیجریه به‌عنوان یکی از غنی‌ترین کشورهای قاره آفریقا، ازجمله کشورهایی است که به مساله و امر فرهنگی توجه داشته و در این زمینه سیاستگذاری می‌کند. در قانون اساسی این کشور فعالیت‌های مختلف نیجریه‌ای‌ها در جهت رشد و توسعه فرهنگ کشور مورد توجه قرار گرفته و از جانب دولت‌های نظامی و غیرنظامی کشور حمایت می‌شود. سیاست فرهنگی ملی کشور نیجریه عموما به‌عنوان ابزاری درجهت ارتقای هویت ملی و برقراری اتحاد و ارتباط میان فرهنگ‌های مختلف نیجریه‌ای و آفریقایی موجود در کشور است و این درحالی است که سیاست فرهنگی دولت‌های فدرال بر تایید، تصدیق و رشد و توسعه فرهنگ‌های قومی خاص موجود در کشور استوار شده است.

قانون اساسی کشور نیجریه ماده قوانینی درخصوص حقوق شهروندان نیجریه‌ای جهت توسعه و ارتقای فرهنگ و به‌کارگیری آن به‌عنوان ابزار ارتقای هویت و اتحاد ملی دارد. فهرستی از قوانین مربوط به فرهنگ در قانون اساسی کشور نیجریه گنجانده شده است که این قوانین تحت فرمان دولت فدرال و مقامات مرجع ایالتی و استانی تعیین می‌شوند. برطبق این قوانین، هر یک از دولت‌های ایالتی نیجریه وظایف خاصی درجهت ارتقا و توسعه فرهنگ بومی کشور برعهده دارند.

سیاست‌های کلی فرهنگی کشور نیجریه عبارتند از:

١- ‌تجزیه و تحلیل و درک زندگی فرهنگی نیجریه‌ای، ارزش‌های فرهنگی و برآورده کردن نیازها و انتظارات فرهنگی مردم ٢- ‌تایید و تصدیق ارزش‌های فرهنگی اصیل و میراث فرهنگی کشور ٣- تجلی هویت فرهنگ ملی و حمایت یکسان از هویت‌های فرهنگی قومیت‌های مختلف کشور ٤-‌ توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و ارائه فناوری‌های جدید در فعالیت‌های فرهنگی کشور٥- برقراری ارتباط میان فرهنگ و آموزش و همچنین میان آموزش و صنایع فرهنگی گوناگون بالاخص رسانه‌های گروهی کشور.

  ساختار سازمان فرهنگی

وزارت فرهنگ و رفاه اجتماعی کشور نیجریه که مسئول اجرای سیاست‌های فرهنگی کشور است از دو اداره تشکیل شده است: 1. «اداره فدرال فرهنگ» مسئول تدوین و تنظیم و همچنین اجرای سیاست‌های فرهنگی ملی کشور است. به‌عبارت دیگر اداره مذکور مسئول تامین اعتبارات مالی و ارتقای سطح کیفی و کمی سازمان‌های فرهنگی ملی و برقراری روابط بین‌المللی فرهنگی با سایر کشورهای جهان را برعهده دارد. 2. «شورای ملی فرهنگ و هنر» کشور نیجریه به تشویق، ترغیب و توسعه کلیه جنبه‌های فرهنگی کشور نیجریه پرداخته و در زمینه‌های مختلف فرهنگی به برقراری روابط متقابل با سازمان‌های فعال دولتی و خصوصی می‌پردازد.

همچنین برقراری همکاری و هماهنگی میان سازمان‌های مختلف فرهنگی کشور در سطوح محلی، ایالتی و ملی برعهده وزارت فدرال فرهنگ و امور اجتماعی است. از سوی دیگر اگرچه دولت فدرال نیجریه به حمایت اجرایی از ایالات مختلف کشور می‌پردازد، مسئولیت ارتقا و توسعه فرهنگ برعهده ایالت‌های کشور و مقامات ایالتی است. مقامات ایالتی کشور نیجریه تحت تصویب قوانین فدرال به تشکیل شوراهای فرهنگی هنری ایالتی می‌پردازند. شوراهای هنری مذکور مسئولیت مدیریت، توسعه و ارتقای سیاست‌های فرهنگی ایالتی کشور را برعهده دارند.

  تامین بودجه فرهنگی

بودجه ارگان‌های دولتی و نیمه‌دولتی نیجریه که درخصوص فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی فعالیت می‌کنند و همچنین بودجه ساخت مراکز زیربنایی فرهنگی کشور نظیر ساخت موزه‌ها، سالن‌های تئاتر و تاسیس کتابخانه‌ها و دیگر مراکز فرهنگی از محل بودجه فدرال کشور تامین می‌شود. درواقع تامین مالی فعالیت‌های فرهنگی کاملا بر دولت متکی است و کمتر بخش خصوصی در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کند.

جشنواره‌های ملی و ادبی که تحت اجرا و نظارت سازمان‌های فدرال یا ایالتی قرار داشته و سازماندهی می‌شوند نیز از بودجه فدرال کشور برخوردارند. برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و تاسیس و برپایی اماکن زیربنایی فرهنگی (نظیر موزه‌ها، سالن‌های تئاتر و...) مستلزم اختصاص بودجه و تهیه و تدارک آن بوده و کمیت چنین فعالیت‌هایی با میزان بودجه اختصاصی رابطه مستقیم دارد. بنابراین بودجه اختصاص‌یافته به حوزه فرهنگی کشور نیجریه اغلب به اندازه‌ای است که به‌ندرت از برنامه‌ریزی یک پروژه فرهنگی فراتر می‌رود.

  توسعه فرهنگی

مثل هر کشور دیگری در قاره آفریقا، توسعه اقتصادی و فرهنگی یکی از اولویت‌های حکومت‌هاست. مقامات نیجریه‌ای نیز اقداماتی در زمینه توسعه فرهنگی این کشور انجام داده‌اند. با اینکه عقاید عمومی به توسعه کشور از طریق پرداختن به ارزش‌های اصیل فرهنگی و توجه کردن به این ارزش‌ها تاکید داشته است، با این حال تلاقی میان مدرنیزه‌سازی (غربی‌سازی) از یک سو و ارزش‌های فرهنگی سنتی از سوی دیگر غیرقابل اجتناب بوده است.

کفه ترازوی تقابل فرهنگ سنتی و فرهنگ مدرن، به‌دلیل عدم‌وجود ابداعات و نوآوری در سنت‌های بومی، به‌نفع سبک ‌زندگی و فرهنگ مدرن تغییر کرده است. نظام حکومتی فدرال نیز جهت ایجاد اتحاد و همجوشی فرهنگ دولت‌های اروپای غربی با آداب و سنن فرهنگ بومی کشور است. گسترش آموزش و فعالیت‌های آموزشی، تاسیس موسسات فرهنگی و رشد صنایع فرهنگی کشور از جمله عواملی بوده که در جهت نیل به چنین اهدافی موثر هستند.  صنایع فرهنگی کشور نیجریه درصدد برقراری و اجرای استانداردهای بالای فناوری و القای ویژگی‌های جدید در حیات فرهنگی شهروندان نیجریه‌ای است. تحولات اخیر اعمال‌شده بر حیات فرهنگی کشور نیجریه قویا در آداب و رسوم و عادات مذهبی و سنتی کشور و رسانه‌های گروهی کشور تاثیر گذاشته و به آسانی از طریق صنایع مختلف فرهنگی کشور انتشار می‌یابد. درواقع حضور فرهنگ مدرن، همزیستی با فرهنگ بومی نبوده، بلکه کاملا فرهنگ بومی را طرد و حذف کرده و سبک‌زندگی غربی را ترویج کرده است.

  روابط بینافرهنگی

عمده روابط فرهنگی کشور نیجریه از طریق انعقاد قراردادها و توافقنامه‌های دو‌جانبه و چند‌جانبه صورت می‌گیرد. اداره ایالتی فرهنگ نیجریه، سازمان هماهنگ‌کننده روابط بین‌المللی فرهنگی کشور با سایر کشورهای جهان است. عمده این روابط بین خود کشورهای آفریقایی برای بسط و شکوفایی فرهنگ بومی کشورهای آفریقایی انجام می‌شود. البته این روابط محدود به آفریقا نیست بلکه کشور نیجریه با کشورهای اروپایی خصوصا انگلستان روابط مختلفی در زمینه تئاتر، موسیقی، سینما و... برقرار کرده‌اند.  همان‌طورکه مشخصه بیشتر کشورهای جهان سوم، اداره فرهنگ به شیوه دولتی است، کشور نیجریه هم از این امر استثنا نبوده و مشارکت مردمی و بخش خصوصی در اداره فرهنگ نمایان نیست.

* نویسنده: سیدعلی شاه‌صاحبی، دانشجوی فرهنگ و ارتباطات