به گزارش «فرهیختگان»، وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به انتقاد از رویکرد مجلس در حذف ارز 4200 تومانی از بودجه سال آینده پرداخت.

با توجه به اینکه برخی نمایندگان ازجمله اعضای کمیسیون تلفیق موافق حذف ارز 4200 تومانی هستند، ارزیابی شما چیست؟

پیشنهاد من این است که مجلس و دولت در این شرایط خاص اقتصادی اجازه دهند روند ارز 4200 تومانی برای سال بعد ادامه یابد، چراکه تعداد اقلام این ارز کم شده و حدود 8 قلم کالاست؛ پیش از این تعداد اقلامی که ارز 4200 تومانی دریافت می‌کردند، زیاد بود و حتی برای واردات گوشی نیز ارز 4200 تومانی تعلق می‌گرفت که اتلاف و هدررفت منابع بود.

  اکنون وقت حذف ارز 4200 تومانی به نفع اقتصاد کلان و دهک‌های کم‌درآمد نیست

درحال‌حاضر بعد از گذشت چند سال که توانستند نظام ارز 4200 تومانی را ساماندهی کنند و ایرادات آن برطرف شده و تعداد اقلام به 8 قلم کالای ضروری، اساسی و استراتژیک برای مردم رسیده، قدرت خرید مردم هم به‌شدت کاهش یافته است، لذا اکنون وقت حذف ارز 4200 تومانی برای اقتصاد کلان و به نفع دهک‌های کم‌درآمد نیست.
حذف این ارز، موجب می‌شود شوک تورمی به اقتصاد وارد شده و از سوی دیگر دهک‌های کم‌درآمد بیشتر متضرر شوند؛ البته دوستان مجلس می‌خواهند مابه‌التفاوت آن را در قالب نظام یارانه پرداخت کنند که سبب به‌هم‌ریختگی نظام یارانه‌ای می‌شود و این سیکل را بد و بدتر می‌کند.

پیشنهاد ایجابی شما برای رفع این مشکل چیست؟

ما می‌خواهیم انواع و اقسام یارانه نقدی برای مردم درنظر بگیریم که در آینده دولت‌های بعدی را گرفتار می‌کند، درحالی‌که قدرت خرید همان یارانه 45 هزار و 500 تومان نیز نزدیک به صفر شده ولی نمی‌توانیم آن را حذف کنیم و درواقع دولت در سال 42 هزار میلیاردتومان را هدر می‌دهد که هیچ اثربخشی‌ای نیز ندارد و از سوی دیگر بحث یارانه معیشتی هم مشخص است چه سرانجامی پیدا کرده.

 مجلس اجازه دهد ارز 4200 تومانی تا دولت آینده ادامه یابد

بنابراین اکنون زمان حذف ارز 4200 تومانی نیست و باید اجازه دهند این روند تا سال آینده ادامه یابد و دولت بعدی مستقر شود، چراکه این اقدام یک تصمیم مدیریتی است.
ازاین‌رو ابتدا باید نظام آماری و اطلاعاتی تکمیل شود و به‌تدریج این ارز را حذف کنند تا شوک تورمی ایجاد نشود.

مهم‌ترین مشکل حذف این ارز به نظر شما چیست؟

به جز شرایط اقتصادی فعلی، سال بعد نیز زمان انتخابات است و هنوز دولت جدید مستقر نشده و از سویی بانک‌های اطلاعاتی کاملی نداریم، بنابراین حذف ارز 4200 سبب شوک تورمی و فشار مضاعف بر دهک‌های کم‌درآمد می‌شود که به همین دلیل پیشنهاد من این است که برای 8-7 قلم کالای اساسی دولت این مسیر را برای سال بعد هم ادامه دهد.

مجلس اگر می‌خواهد راهکار ارائه دهد باید دولت را همراه خود کند.

درست است و به همین دلیل باید اجازه دهند 5 ماه آتی طی شده و در خردادماه انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود، البته گفته می‌شود قرار است ارز 4200 تومانی را حذف کرده و مابه‌التفاوت آن را در نظام یارانه نقدی پرداخت کنند که این به‌معنای هدررفت منابع است، چراکه از یک‌سو بانک‌های اطلاعاتی برای پرداخت یارانه مشکل دارند و از سوی دیگر امکان اثربخشی و هدفمندی و کارآمدی نظام یارانه‌ای وجود ندارد و همچنین حذف ارز 4200 تومانی در این شرایط که مردم در سه سال اخیر به‌شدت تحت‌فشار بوده‌ و تورم صددرصد را تجربه کرده‌اند، مضاعف خواهد شد.

 اگر مجلس برای 8 قلم کالا ارز 4200 تومانی را حذف کند، دچار شوک قیمت‌ها در کالاهای اساسی می‌شویم

اگر برای 8 قلم کالا ارز 4200 تومانی را حذف کنیم این شوک قیمتی درخصوص کالاهای اساسی به مردم وارد می‌شود و طرح‌های جایگزین نیز اثربخش نخواهد بود، چراکه دولت در این فرصت باقی‌مانده عزم و جدیت لازم را برای این طرح‌های جایگزین ندارد و ممکن است دولت بعدی هم با راهکارهای دیگری بخواهد به این مساله ورود کند.

بنابراین به نظر بنده درحال‌حاضر به صلاح اقتصاد کشور نیست که ما ارز 4200 تومانی حذف کنیم، هرچند من جزء مخالفان و منتقدان ارز 4200 تومانی بودم ولی حذف آن در این شرایط به صلاح نخواهد بود. البته کلیت ارزی که به 4200 تومان تعلق می‌گیرد حدود 8 میلیارد دلار است.

 مجلس برای ارز 4200 تومانی با دولت بعدی به تفاهم برسد، نه دولت روحانی

آیا بهتر نیست مجلس نحوه تزریق این ارز را تغییر دهد و آن را به دست تولیدکننده برساند؟

مجلس می‌تواند نظام تخصیص ارز 4200 تومانی و تقویت نظام نظارت بر نحوه تخصیص آن را رصد و پایش و ایرادات آن را برطرف کند، یعنی مجلس باید تلاش کند الزامات و ایرادات ارز 4200 تومانی را اصلاح کند تا ضعف این نظام ارزی حداقل شود ولی در اصل مساله ورود نکند که مشکلات شدیدتر شود.

این تصمیم مدیریتی است و مجلس نباید در این شرایط به‌دلیل بعد اقتصادی و سیاسی ورود کند، چراکه به نفع توده مردم و دهک‌های کم‌درآمد و اقتصاد کلان نیست؛ لذا توصیه اکید من این است که اجازه دهند سال بعد نیز برای همین تعداد اقلام اندک ارز 4200 تومانی ادامه یابد و ایرادات و ضعف‌های تخصیص آن را برطرف کنند تا از هدررفت منابع یا انحراف منابع جلوگیری شود.

درواقع مجلس باید اجازه دهد، دولت منتخب بعدی بیاید و سپس نسبت به نحوه ادامه کار برای ارز 4200 تومانی یا طرح‌های جایگزین به تفاهم برسند ولی اکنون زمان خوبی برای این کار نیست.

نویسنده: محمدامین ایمانجانی، خبرنگار