به گزارش «فرهیختگان»، بودجه سال1400 یکی از بحث‌برانگیزترین بودجه‌های سالیان اخیر بوده که اختلاف دولت و مجلس آن را پررنگ‌تر کرده است. «فرهیختگان» در این خصوص با 15اقتصاددان از طیف‌های سیاسی مختلف به گفت‌وگو نشسته است. «اصلاح بودجه» مهم‌ترین فصل مشترک صحبت‌های کارشناسان است، هدفی که کمیسیون تلفیق مجلس بعد از تایید کلیات بودجه به‌دنبال آن بوده است. اقتصاددانان معتقدند اگر کلیات بودجه در کمیسیون تلفیق رد می‌شد گرچه روال قانونی را طی می‌کرد اما امیدی به اصلاح آن ازسوی دولت نبود. شاید همین موضوع سبب‌شده مجلس کلیات را بپذیرد و خود را درگیر اصلاحات کند؛ اما همه اقتصاددانان بر این نکته تاکید دارند که اصلاح ساختار بودجه در مجلس از لحاظ سیاسی برای آنها هزینه خواهد داشت، موضوعی که دولت خواسته یا ناخواسته مجلس را در تله سیاسی اصلاح ساختار بودجه قرار داده است. با این حال کارشناسان بر اصلاحات بودجه با در نظر گرفتن منافع ملی و اقتصادی تاکید می‌کنند و در کوتاه‌مدت بر محورهایی همانند عدم افزایش هزینه‌ها، توجه بیشتر به فرارها و معافیت‌های مالیاتی و نظارت بر بودجه شرکت‌های دولتی تاکید کرده و در بلندمدت نیز بر تفکیک بودجه ریالی و ارزی، افزایش پایه‌های مالیاتی و اصلاح یارانه‌های پنهان اشاره می‌کنند.
نکته محوری که اقتصاددانان بر آن تاکید دارند این است که اصلاح ساختار بودجه کار یک یا دوروزه نیست و برای دستیابی به آن باید همه بخش‌های اقتصادی با این اصلاحات هماهنگ شوند. یکی از موضوعاتی که در این گزارش از 15اقتصاددان سوال شده، موضوع حذف یا عدم حذف ارز 4200تومانی است. همه اقتصاددانان بر رانت و فساد آن صحه گذاشته اما اغلب آنها می‌گویند حذف آن و با رسیدن دلار به نرخ 17هزار و 500تومان بدون در نظر گرفتن ذی‌نفعان آن، ممکن است تبعات تورمی و حتی پیامدهای سیاسی و امنیتی داشته باشد.
تعدادی از اقتصاددانان نیز معتقدند درصورت حمایت‌های جبرانی از طبقات پایین و جلوگیری از کنش‌های منفی گروه‌های قدرت و انحصار حذف آن می‌تواند تبعات کمتری داشته باشد. در هر حال به‌رغم تاکید بر رانت و فساد رخ‌داده در حوزه ارز 4200تومانی، مخالفان حذف ارز 4200تومانی بیش از موافقان حذف هستند. اغلب اقتصاددانانی که در این گزارش مخالف حذف ارز 4200تومانی هستند، می‌گویند آنچه درحال حاضر روی کاغذ امری مثبت تلقی می‌شود، ممکن است در اجرا مشکلات جبران‌ناپذیری به‌دنبال داشته باشد.
گفت و گو در یک نگاه
- اغلب اقتصاددانان مخالف حذف ارز 4200تومانی بوده و می‌گویند رسیدن دلار به 17هزار و 500تومان یعنی ایجاد یک فاجعه قیمتی در دارو و کالاهای اساسی. راغفر می‌گوید در شرایط محدودیت‌های ارزی، سیاست تک‌نرخی کردن ارز غیرقابل انجام و مهمل است و فشار آن می‌تواند طبقات کم‌درآمدتر را به خیابان‌ها بکشاند؛ اما در طرف مقابل سعدوندی، مولوی و هاشم‌خانی هرگونه تعیین نرخ برای دلار و ایجاد دو بازار برای نرخ ارز را نهی می‌کنند. درودیان نیز حذف دلار 4200را مشروط به حمایت از سه دهک پایین جامعه می‌داند.
- درمورد مالیات همه کارشناسان موافق جلوگیری از فرارهای مالیاتی هستند. درودیان، ندری، عزتی، شقاقی و... موافق افزایش پایه‌های مالیاتی بوده و آن را محل جدیدی برای ایجاد درآمد دولت می‌دانند اما چشمی و سرزعیم این سیاست را مناسب وضعیت فعلی اقتصاد ایران (رکودی) نمی‌دانند.
- تفکیک بودجه ریالی و ارزی مورد تایید عمده کارشناسان ازجمله دل‌انگیزان، سعدوندی و مولوی است اما به‌زعم آنها فرآیندی زمان‌بر و بلندمدت را طلب می‌کند.
- در بخش مصارف بودجه عمده تاکید کارشناسان بر پرداختی‌ها و جبران خدمات کارکنان و مراکز دولتی است که تعدیل آن به‌عنوان مطالبه جدی مطرح می‌شود. در بخش منابع نیز فروش اوراق سلف نفتی مردود شده و به‌عنوان مثال توسط دل‌انگیزان و سرزعیم رد می‌شود.
- به نظر هاشم‌خانی بودجه شرکت‌های دولتی بررسی و نظارت نمایندگان را می‌طلبد و به‌زعم سرزعیم واگذاری تعدادی از آنها به کارآمدی این شرکت‌ها کمک می‌کند.
حسین راغفر: دلار 4200 را حذف نکنید (لینک)
علی سعدوندی: مواظب شمشیر دولبه نفت باشیم (لینک)
بهمن آرمان: بودجه 1400 زخم‌های عمیقی دارد (لینک)
پیمان مولوی:ما رشد اقتصادی را فراموش کردیم (لینک)
کامران ندری:اولویت‌های سه‌گانه در بخش مصارف (لینک)
حسین درودیان:مجلس در تله سیاسی دولت افتاده است (لینک)
علی‌اکبر نیکواقبال:بودجه‌ریزی ایران ایرادات دائمی دارد (لینک)
لطفعلی‌بخشی:دولت بودجه را با خواب و خیال نوشته است (لینک)
وحید شقاقی‌شهری:تدبیر مجلس در تایید کلیات بودجه (لینک)
سهراب دل‌انگیزان:نمایندگان به بودجه شرکت‌های دولتی ورود کنند (لینک)
علی چشمی: اصلاح بودجه در کوتاه‌مدت ممکن نیست (لینک)
علی سرزعیم: دلار 4200 و اوراق سلف نفتی متوقف شود (لینک)
میثم هاشم‌خانی: اصلاح یارانه‌ها و بودجه شرکت‌ها اولویت باشد (لینک)
مرتضی عزتی: افزایش نرخ ارز تورم‌زاست (لینک)
آلبرت بغزیان: این بودجه اهداف بلندمدت ندارد (لینک)