به گزارش «فرهیختگان»، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشگاه آزاد اسلامی ارتقای سطح توانمندسازی و دانش افراد و البته اهمیت توسعه قابلیت‌ها و ظرفیت‌های درونی دانشگاه است. در همین راستا دفتر توانمندسازی و آموزش‌های کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی از سال ۷۹ تاسیس شد و رسالت آموزش‌های درون‌سازمانی و همچنین موضوع آموزش‌های کوتاه‌مدت تخصصی جهت بخش خصوصی و دولتی با توجه به پتانسیل‌های موجود در دانشگاه را در دستور‌کار قرار داد. سیاستی که با هدف درآمدزایی غیرشهریه‌ای در دانشگاه دنبال می‌شود. حالا این دفتر در افق 1404، قرار است مرکزی پویا و فعال در ارتقای سطح دانش و مهارت‌های تخصصی کارکنان دانشگاه و آحاد جامعه باشد و همچنین اولین و مهم‌ترین برند معتبر در بخش آموزش‌های کاربردی و تخصصی کوتاه‌مدت کشور خواهد بود.
دفتر توانمندسازی دانشگاه آزاد اسلامی ماموریت‌های خاصی را دنبال می‌کند که تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد برای تصدی مشاغل کلیدی و بالا بردن سهم دانشگاه در توسعه کشور از طریق ارتقای توان آموزشی کارکنان (مدیران، اعضای هیات‌علمی و کارمندان) و مدیران و کارکنان سایر سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی، بخش خصوصی و آحاد مردم ازجمله مهم‌ترین این ماموریت‌هاست.
این دفتر اهداف و برنامه‌هایی را نیز دنبال می‌کند که افزایش تاثیرگذاری دانشگاه در ارتقای سطح دانش، مهارت و فرهنگ جامعه ازجمله مهم‌ترین این اهداف است. دفتر توانمندسازی ارتقای دانش، مهارت و بهبود و توسعه رفتار سازمانی در دانشگاه را نیز مدنظر قرار داده است و تلاش دارد انگیزه منابع انسانی برای کیفی کردن فعالیت‌های سازمانی را نیز افزایش دهد. همچنین مدیران دانشگاه آزاد اسلامی به‌دنبال این هستند که توسعه فرصت آموزش برای تمام اقشار جامعه را از طریق این دفتر فراهم کنند و تجربیات را در راستای تقویت و شکوفایی استعدادها و توانمندی‌های منابع انسانی تمام سازمان‌ها و موسسات دولتی و غیردولتی نیز انتقال دهند. یکی دیگر از اهدافی که دفتر توانمندسازی دانشگاه آزاد اسلامی براساس آن فعالیت می‌کند برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مبتنی‌بر استانداردهای آموزش برای ارتقای کیفیت و اثربخشی دورههاست. همچنین مدیران این دفتر به‌دنبال این هستند که کسب درآمد حداکثری از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی برای موسسات دولتی و غیردولتی و همچنین آحاد جامعه را دنبال کنند. قطعا کسب درآمدهای غیر شهریه‌ای از اهدافی است که مدیران دانشگاه آزاد اسلامی درپی آن هستند و به‌گفته سمیه قدیری، سرپرست دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی، واحدهای دانشگاهی با برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت، به این سمت‌وسو می‌روند که سیاست افزایش درآمدهای غیر شهریه‌ای را طراحی کنند؛ یکی از این مباحث می‌تواند برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت برای متقاضیان تمام جامعه، اعم از سازمان‌ها و نهادهای دولتی، غیردولتی و حتی عموم مردم باشد.
توانمندسازی دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون بیش از 800 عنوان دوره آموزشی برای کارکنان و مدیران واحدهای دانشگاهی سراسر کشور برگزار کرده و در آینده نزدیک قرار است با همکاری دانشگاه آکسفورد و دیگر دانشگاه‌های خارج از کشور به برگزاری دوره‌های تخصصی و مهارتی در حوزه‌های صنعتی، پزشکی، پیراپزشکی، مدیریت کسب‌وکار، مدیریت استراتژیک و... اقدام کند.
قدیری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص چشم‌انداز و سیاست‌های کلان این دفتر گفت: «عصر حاضر عصر تغییرات مداوم و سریع اطلاعات، دانش و فناوری است که قدرت این تحولات تا اندازه‌ای توانسته محیط را با تغییرات گسترده و عمیقی مواجه کند. دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یکی از موتورهای محرکه اقتصادی جوامع و از اساسی‌ترین عوامل توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور است.»
او با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی همچنین پرورش‌دهنده نیروی انسانی کارآمد برای اشتغال در بخش‌های گوناگون و مورد نیاز جامعه است، اضافه کرد: «با توجه به دغدغه دانشگاه آزاد اسلامی در راستای ارتقای سطح توانمندسازی و دانش افراد و همچنین اهمیت توسعه قابلیت‌ها و ظرفیت‌های درونی دانشگاه از سال 1379 اساس آموزش نیروی انسانی در دانشگاه آزاد اسلامی پایه‌گذاری و دفتر توانمندسازی نیز رسما فعالیت خود را به‌صورت محدود با برگزاری دوره‌های آموزشی برای مدیران در همین سال آغاز کرد.»
سرپرست دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه گفت: «این دفتر از سال 1380 یک‌سری قوانین و مقررات مدونی وضع کرد و به‌غیر از آموزش‌های مدیران، توانست آموزش‌هایی نیز برای کارکنان و اعضای هیات‌علمی نیز در دستور‌کار قرار و آنها را گسترش دهد.»
او تاکید کرد: «دفتر توانمندسازی و مهارت‌های کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی بعد از 15 سال تلاش مداوم در راستای آموزش‌های کوتاه‌مدت و کسب تجربه‌های گرانسنگ در حوزه آموزش‌های تخصصی و کاربردی کوتاه‌مدت مدیران، کارکنان و اعضای هیات‌علمی و بورسیه دانشگاه آزاد اسلامی، می‌تواند این تجربیات را در راستای تقویت و شکوفایی استعدادها و توانایی منابع انسانی دیگر سازمان‌ها، نهادهای دولتی و غیردولتی فعال در حوزه‌های خدماتی، اداری، تولیدی، صنعتی و... به اشتراک گذارد.»
وی با بیان اینکه این تجربیات با برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت برون‌سازمانی با دیگر سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی به اشتراک گذاشته خواهد شد، تصریح کرد: «فرآیند اجرای این رخداد با انعقاد قرارداد یا تفاهمنامه‌های همکاری با سازمان متقاضی شروع و با درنظر گرفتن نیازهای آن مجموعه و مدنظر قراردادن اهداف سازمانی آن سازمان طراحی می‌شود و با اجرای این دوره‌های کاربردی ادامه پیدا می‌کند؛ درحین و پس از خاتمه دوره‌ها رصد کامل صورت‌گرفته و اثربخشی دوره‌ها با همکاری سازمان متقاضی مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گیرد. لازم به‌ذکر است که امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دانشگاه آزاد اسلامی برای اجرای هرچه بهتر این دوره‌ها در اختیار این مرکز قرار دارد تا بتوانیم خدمات بهتری را به متقاضیان ارائه کنیم.»
برگزاری بیش از 800 عنوان دوره آموزشی برای کارکنان و مدیران
قدیری تاکید کرد: «با برگزاری این دوره‌های برون‌سازمانی قصد دارند مدیران سازمان‌ها به هدف خود که همان تربیت مدیران و کارشناسان حرفه‌ای در کشور است، برسند و این دوره‌ها بتواند باعث تحقق اهداف مجموعه و پویایی سازمان‌شان شود. درکنار آن، برگزاری دوره‌های برون‌سازمانی برای دانشگاه آزاد اسلامی ضمن تحقق مسئولیت اجتماعی این مجموعه به تقویت منابع مالی واحدهای دانشگاهی نیز کمک کرده و از ظرفیت‌های مازاد این دانشگاه استفاده بهینه شده است.» به گفته او دفتر توانمندسازی دانشگاه آزاد اسلامی دوهزار و 251 عنوان برنامه درسی مصوب و با شناسه دارد و تاکنون موفق به برگزاری بیش از 800 عنوان دوره آموزشی برای کارکنان و مدیران واحدهای دانشگاهی سراسر کشور شده است.
افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای با برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت
سرپرست دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه بیان کرد: «با توجه به سابقه طولانی دفتر توانمندسازی و همچنین با دقت در زمینه توان، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی که واحدهای دانشگاهی در سراسر کشور دارند، انتظار می‌رود با بررسی و شناسایی نیازهای آموزشی و مهارتی مجموعه‌های دولتی و غیردولتی و حتی نیازهای عمومی جامعه با هدف توسعه دانش و گسترش هم‌اندیشی علمی به اجرای یک‌سری تفاهمنامه‌های همکاری با سازمان‌ها و دیگر مراکز متقاضی اقدام کند.»
او با تاکید بر اینکه واحدهای دانشگاهی با این خدمت به‌سمت افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه‌ها حرکت خواهند کرد، گفت: «درواقع واحدهای دانشگاهی با این اقدام، فقط به شهریه دانشجویان وابسته نبوده و به این سمت‌وسو می‌روند که سیاست افزایش درآمدهای غیر شهریه‌ای را پیاده‌سازی کنند.»
قدیری در پاسخ به شروط لازم برای اثربخشی دوره‌های پیاده‌شده در سازمان‌ها، اظهار کرد: «با توجه به نیاز هر مجموعه به توانمندسازی کارمندان و مدیران موسسه خود، زمانی این توانمندسازی می‌تواند محقق شود که کارکنان آمادگی لازم برای تغییر را داشته باشند و برای تعالی مجموعه خود همسو با سازمان عمل کنند.» او با بیان اهمیت نقش عوامل انسانی در موفقیت دانشگاه افزود: «اگر اعضای هیات‌علمی، کارکنان دانشگاه و مدیران و روسای دانشگاه‌ها از طریق خدمات موثر، مفید و ماندگار به جامعه از بستر دانشگاه قدم بردارند، می‌توانند در جهت تحقق اهداف دانشگاه تلاش و زمینه را برای توسعه دانشگاه فراهم کنند.»
سرپرست دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «درکنار این موضوع، توجه به این مقوله نیز مهم است که مدیران، کارکنان و اعضای هیات‌علمی دانشگاه توسعه فردی را باید مورد توجه قرار دهند و به‌روز باشند تا بتوانند اهداف دانشگاه را محقق کنند. در این راستا توانمندسازی به‌عنوان یک مساله محوری در سیاست دانشگاه آزاد اسلامی مورد توجه بوده و نیروی انسانی توانمند نیز هسته این محور قرار می‌گیرد.»
او تاکید کرد: «اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم در حوزه‌های تخصصی خود افراد توانمند و متبحر را در دانشگاه داشته باشیم و خروجی آن حضور همکاران، کارکنان، روسای دانشگاه‌ها و حتی هیات‌علمی توانمند و متبحری است که می‌توانند در راستای تحقق اهداف و سیاست‌های دانشگاه آزاد اسلامی گام های موثری بردارند.»
قدیری معتقد است: «علاوه‌بر توانمندسازی فردی باید فرهنگ توانمندسازی گروهی را نیز در دانشگاه ایجاد و نهادینه کنیم، چراکه توانایی افراد فراتر از مجموعه کارهایی است که آنها به‌صورت منفرد انجام می‌دهند. رفتار افراد در فرآیند توانمندسازی آنها برای دریافت آموزش‌های کوتاه‌مدت تاثیر‌گذار خواهد بود. همچنین هنجارها و استانداردهای گروه‌ها و درک آنها از میزان همکاری و همدلی مشترک است، درنتیجه با توجه به نیاز و ضرورت‌های دانشگاه، آموزش و کسب مهارت گروه‌های پاسخگو و کارآمد می‌تواند موفقیت فرآیند توانمندسازی را مضاعف کند.»
او با بیان اینکه تشکیل گروه‌های علمی به‌خودی‌خود در توسعه و توانمندسازی دانشگاه موثر نیست، ادامه داد: «بلکه موفقیت گروه‌ها و اثرگذاری آنها منوط به مولفه‌هایی ازجمله انسجام گروهی است که می‌تواند اثربخش و موثر عمل کند.»
سرپرست دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «با توجه به عصر حاضر یعنی عصر تکنولوژی اطلاعات، برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت تخصصی و مهارتی با این رویکرد بیشتر مورد نیاز است. دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک سیستم اجتماعی باز و پویا با برنامه‌های هدفمند و سازمان‌یافته با توجه به شرح مشاغل کارکنان و همچنین نیاز مدیران و اعضای هیات‌علمی طبق نیازسنجی‌های انجام‌شده، دوره‌های تخصصی و مهارتی را برگزار می‌کند؛ این دوره‌ها می‌توانند اهداف کارکنان، اعضای هیات‌علمی و مدیران را با دانشگاه همسو کنند.»
او با تاکید بر اینکه در چنین شرایطی شاهد رضایت شغلی افراد، بهبود کیفیت زندگی کاری، بهبود کیفیت خدمات و افزایش بهره‌وری سازمانی باشیم، بیان کرد: «همچنین می‌توانیم برای رقابت سازنده با گروه‌ها و سازمان‌های دیگر آماده شویم. درمورد دوره‌های کوتاه‌مدت برون‌سازمانی نیز که همان بحث تفاهمنامه با ارگان‌های دیگر یا برگزاری دوره برای مردم جامعه است برای اینکه توسعه ملی داشته باشیم باید ارتباط اصولی و مهم بین آموزش و برنامه‌های توسعه ملی تعریف کنیم.»
قدیری با اشاره به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی با برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت تخصصی و مهارت‌های کاربردی می‌تواند کانون غنی و پرارزشی برای پیشرفت و توسعه جامعه باشد، گفت: «درواقع دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند به رفع مسائل و نیازهای ملی کمک کند و موجب اثرگذاری متقابل محیط دانشگاه و جامعه شود.»
او تاکید کرد: «بر این اساس در برنامه‌ریزی توسعه و مدیریت منابع دانشگاه آزاد اسلامی، توانمندسازی در اولویت‌های دانشگاه قرار گرفته است؛ این مهم از ضرورت‌های حیاتی و اجتناب ناپذیری است که با کمک آن می‌توانیم به نیازهای محیطی و ملی پاسخگو بوده و به‌عنوان یک مرکز علمی و آموزشی درسطح کشور شاخص باشیم.»
دفتر توانمندسازی، مرکزی پویا در ارتقای سطح دانش در افق 1404
او با بیان اینکه دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی با قدمت 20 ساله در افق 1404 مرکزی پویا و فعال در ارتقای سطح دانش و مهارت‌های تخصصی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی و آحاد جامعه خواهد بود، توضیح داد: «این دفتر همچنین برنامه دارد اولین و مهم‌ترین برند معتبر در آموزش‌های کاربردی و تخصصی کوتاه‌مدت کشور شود و این مهم با همکاری مسئولان محترم دانشگاه و توجه هرچه بیشتر به این حوزه محقق خواهد شد.»
قدیری در پاسخ به پرسشی درخصوص برنامه‌های این دفتر در ایام کرونا، گفت: «در این ایام با توجه به گسترش آموزش‌ها از طریق فضای مجازی و ارتقای فرهنگ آموزش از راه دور، برنامه‌های گسترده‌ای برای استفاده از ظرفیت آموزش مجازی و بهره بردن از اساتید مطرح که پیش از این امکان حضور در مجموعه را به‌دلیل بعد مسافت نداشته‌اند و همچنین اجرای پروژه‌های مشترک با دیگر مراکز آموزشی شناخته‌شده در جهان تدوین شده است.»
برگزاری دوره‌های تخصصی و مهارتی با همکاری دانشگاه آکسفورد
او اضافه کرد: «به‌عنوان نمونه در آینده نزدیک با همکاری دانشگاه آکسفورد و دیگر دانشگاه‌های خارجی و ظرفیت اساتید خبره ملی و بین‌المللی، برنامه برگزاری دوره‌های تخصصی و مهارتی در حوزه‌های صنعتی، پزشکی، پیراپزشکی، مدیریت کسب‌وکار، مدیریت استراتژیک و دیگر دوره‌ها درحال تدوین است که دانشجویان داخل و خارج از کشور و همچنین متقاضیان از شرکت‌ها و موسسات دولتی و غیردولتی می‌توانند از این ظرفیت یا ظرفیت‌های دیگر در بستر آموزش مجازی بهره‌مند شوند.»
قدیری تاکید کرد: «درواقع نیاز‌سنجی انجام شده و برحسب نیاز دانشجویان داخل و خارج از کشور، یک‌سری دوره‌های کوتاه‌مدت برای آنها تعریف شده که با حضور اساتید خبره کشوری برای آنها (یا در کشور آنها یا در ایران به‌صورت کنفرانس) برگزار می‌شوند.»
طراحی و تدوین سامانه جامع برای ثبت شناسنامه مهارتی
سرپرست دفتر توانمندسازی و مهارت کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص برنامه‌های آینده این دفتر نیز صحبت به‌میان آورد و گفت: «طراحی و تدوین سامانه جامع برای ثبت اطلاعات تمام کارکنان، اعضای هیات‌علمی و مدیران دانشگاه آزاد اسلامی را با هدف ایجاد یک شناسنامه آموزشی و مهارتی الکترونیک در دستور کار قرار داده‌ایم.»
او افزود: «از این به بعد در این سامانه، تمام برنامه‌های درسی و سرفصل‌ها و همچنین تمام دوره‌های برگزار‌شده قرار خواهد گرفت. به‌عبارت بهتر یک بانک اطلاعاتی از مخاطبان، برنامه‌های درسی، سرفصل‌ها، نظام ارزیابی، نظام‌انگیزشی، تفاهمنامه‌ها و قراردادها در این سامانه ثبت می‌شود. با توجه به شرایط کرونایی کشور و نیز محدودیت‌های ایجادشده برای برگزاری این دوره‌ها، تلاش کرده‌ایم تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کنیم و همین موضوع باعث تقویت دوره‌ها به‌صورت آنلاین و برخط شده آنها را هزینه برگزار کنیم.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه‌نگار