به گزارش «فرهیختگان»، هرچه از همه‌گیری کرونا در دنیا می‌گذرد، ابعاد گسترده‌تری از این ویروس شناخته می‌شود. با مطالعاتی که در ماه‌های اخیر صورت گرفته، دانشمندان به درمان‌های جدید و واکسن کرونا رسیده‌اند که هنوز تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و محققان هر روز به یافته‌های مختلفی از این ویروس دست می‌یابند که به پیشبرد روش‌های درمانی و پیشگیرانه در این بیماری کمک می‌کند. nature هم به‌عنوان معتبرترین مجله علمی دنیا، هر روز جدیدترین یافته‌های علمی دانشمندان را منتشر می‌کند.

دارویی برای کمک به کووید-‌19 شدید

محققان به این نتیجه رسیده‌اند که ترکیبی از داروهای «باریسیتینیب» و «رمدیسیویر» در بهبود بیماران مبتلا به کووید-‌19 بستری در بیمارستان موثر عمل می‌کند. موسسه‌های ملی بهداشت آمریکا مدت‌هاست داروی رمدیسیویر را به‌عنوان یکی از روش‌های درمانی مبتلایان به کرونا توصیه کرده‌اند. اما هنوز هم بر سر اثربخشی این دارو در دنیا شک و شبهه‌هایی مطرح می‌شود و سازمان بهداشت جهانی نظر مثبتی به استفاده از آن برای درمان مبتلایان به کرونا ندارد. محققان دانشگاه مرکز پزشکی نبراسکا در اوماها، برای آزمایش بخشی از این درمان ترکیبی، رمدیسیویر و داروی ضدالتهابی باریسیتینیب را به حدود 500 بیمار بستری مبتلا به نوع متوسط تا شدید کووید-‌19 تجویز کردند. برخی از این افراد هم داروی رمدیسیویر و یک شبه‌ دارو را مصرف کردند. آنها سپس مدت‌زمانی که بیماران بدون حضور در بخش مراقبت‌های ویژه بهبود یافتند، کنترل کردند. یافته‌ها نشان داد بیمارانی که هر دو دارو را مصرف کرده بودند، به‌طور متوسط طی مدت هفت روز بهبود یافتند اما این مدت‌زمان بهبودی برای بیمارانی که تنها از رمدیسیویر استفاده کرده بودند، هشت روز بود. در این میان، بیمارانی که تحت‌درمان با دستگاه ونتیلاتور بودند، با درمان با رمدیسیویر به‌طور متوسط 18 روزه و با ترکیب هر دو دارو، 10 روزه بهبود یافتند.

با کمبود واکسن کرونا، چگونه مانع مرگ‌ومیر شویم؟

درست است که واکسن کرونا در برخی از کشورهای دنیا تولید شده و چند هفته‌ای است که تست‌های آن در چند کشور محدود انجام شده است، اما به‌نظر می‌رسد حتی درصورت به اثبات رسیدن اثربخشی واکسن کرونا، تعداد آن محدود است و همه انسان‌ها قادر به تزریق آن و ایمنی در برابر ویروس کرونا نیستند. آنچه مسلم است، کارکنان بخش سلامت جزء نخستین گروه‌هایی هستند که این واکسن را دریافت خواهند کرد. اما برخی محققان دانشگاه کلورادو بر این باورند اگر گروه‌های سنی مختلف در اولویت قرار گیرند، می‌توان اثرات تولید واکسن را در نمونه‌های مختلف بررسی کرد. آنها همچنین تأثیر میزان گسترش ویروس را در جمعیت‌ها، سرعت تزریق واکسن و اثربخشی ایمنی ایجادشده از طریق تزریق واکسن را هم مورد آزمایش قرار داده‌اند. گروه محققان دریافتند که در بیشتر موارد، تزریق واکسن به افراد بالای 60 سال پیش از دیگر گروه‌های سنی، جان شمار زیادی از افراد را نجات می‌دهد. اما برای پیشگیری از ابتلای شمار زیادی از افراد به این ویروس، کشورها باید گروه‌های سنی جوان‌تر را در اولویت تزریق واکسن قرار دهند. هدف قرار دادن افرادی که تاکنون به این ویروس مبتلا نشده‌اند برای دریافت واکسن ممکن است باعث کاهش مرگ‌ومیر و افزایش عفونت در مناطق آسیب‌دیده شود.

اثرات دائمی واکسن کرونا

بررسی‌های اخیر دانشمندان نشان می‌دهد افرادی که در مرحله اول واکسن کرونا را دریافت می‌کنند تا 4 ماه پس از اولین دوز تزریق، آنتی‌بادی کافی برای مقابله با کرونا در بدن دارند. شرکت بیوتیک مادرنا در کمبریج گزارش کرده است که واکسن تولیدی این شرکت تا 94 درصد در برابر پیشگیری از ابتلا به کووید-‌19 موثر عمل می‌کند. محققان برای اثبات اینکه اثربخشی این واکسن دائمی است یا خیر، نمونه خون حدود 34 داوطلب را مورد بررسی قرار دادند که تاکنون دو دوز از واکسن کرونا را در فاصله یک‌ماه از هم دریافت کرده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که سطح آنتی‌بادی این گروه از داوطلبان یک تا دو هفته پس از تزریق دوز دوم واکسن، به اوج خود رسید و بعد از گذشت دوماه‌ونیم تا حد کمی کاهش یافت. 4 ماه پس از گذشته تزریق دوز اول واکسن، نمونه خون این افراد همچنان دارای آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ویروس بوده است که عملکرد ویروس را از بین می‌برد. یافته‌های به‌دست ‌آمده نشان می‌دهد که تزریق واکسن می‌تواند واکنش تولید آنتی‌بادی در بدن را دائمی کند و می‌توان امیدوار بود که با تزریق آن، دنیا از شر ویروس کرونا خلاص شود.

آنتی‌بادی‌های کمی در برابر کرونا ایمنی ایجاد می‌کنند

محققان در بررسی‌های اخیر که روی میمون‌های مبتلا به کووید-‌19 انجام داده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که تنها سطح کمی از آنتی‌بادی‌ها هستند که در برابر ابتلا به کرونا ایمنی ایجاد می‌کنند. این یافته‌ها همچنین نشان می‌دهد سلول‌های ایمنی موسوم به سلول‌های «تی» منجر به بروز ایمنی در برابر ویروس می‌شوند به‌ویژه زمانی که سطح آنتی‌بادی پایین باشد. هنوز راهی برای پیش‌بینی این امر وجود ندارد که کدام ویژگی واکنش ایمنی باعث بروز ایمنی در برابر بیماری‌های عفونی می‌شود. اما محققان دانشکده پزشکی هاروارد بوستون به‌دنبال یافتن این مساله هستند که کدام عناصر ایمنی در بدن در برابر کووید-‌19 ایمنی ایجاد می‌کنند. پژوهشگران، آنتی‌بادی جمع‌آوری شده از میمون‌های ماکاک را که از کرونا بهبود یافته‌اند، به میمون‌های سالم تزریق کردند. آنها نشان دادند که این آنتی‌بادی‌ها از این میمون‌ها در برابر بروز عفونت جلوگیری کرده و واکنش ایمنی را تقویت می‌کند. دوزهای بالای آنتی‌بادی نسبت به دوزهای پایین، ایمنی بیشتری را در بدن میمون‌ها ایجاد می‌کند.

تاثیر کووید-19 بر تغییر سرماخوردگی و آنفلوآنزا

اقداماتی که برای مهار همه‌گیری ویروس کرونا انجام شده، باعث سرکوب آنفلوآنزا و سایر بیماری‌های تنفسی می‌شود که می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای را به‌دنبال داشته باشد. نیمکره شمالی کره‌زمین تا اواسط ماه دسامبر مستعد شروع سرماخوردگی سالانه و آنفلوآنزای فصلی است اما امسال همه‌گیری کرونا در بسیاری از کشورها باعث‌شده میزان سرماخوردگی‌های سالانه و آنفلوآنزاهای فصلی تاحد زیادی کاهش یابند. تاکنون همه‌گیری کرونا در دنیا حدود 67میلیون نفر را مبتلا کرده و 1.5میلیون نفر را به کام مرگ کشانده است. روش‌های پیشگیرانه‌ای چون استفاده از ماسک، فاصله‌گذاری اجتماعی، رعایت بهداشت و کاهش سفرها نیز تاثیر به‌سزایی روی این بیماری تنفسی داشته است. در نیمکره جنوبی که درحال حاضر فصل زمستان را پشت‌سر گذاشته‌اند، آنفلوآنزای فصلی به‌شدت همه‌گیر شده که به‌نظر می‌رسد به‌زودی شاهد این وضعیت در نیمکره شمالی هم باشیم. متقابلا، برخی ویروس‌های سرماخوردگی هم باقی‌ مانده‌اند و یافته‌ها نشان می‌دهد همین ویروس‌ها در برخی موارد در برابر ابتلا به کووید-19 ایمنی ایجاد می‌کنند.به‌رغم سابقه طولانی بشریت در ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا، ویروس‌هایی که عامل بروز این بیماری‌ها هستند، هنوز مرموز باقی ‌مانده‌اند. دانشمندان امیدوارند فصل‌هایی که پیش‌رو داریم بتواند اطلاعات جدیدی از انتقال و رفتار این میهمانان ناخوانده سالانه به دانشمندان نشان دهد. در ماه می که موج اول کرونا در بسیاری از کشورها اتفاق افتاد و قرنطینه‌ها اجرا شد، کارمندان سلامت و پزشکان اعلام کردند آنفلوآنزای فصلی 2020-2019 در نیمکره شمالی متوقف شده است. البته بسیاری از محققان علت آن را رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی عنوان کردند که در همه‌گیری کرونا به‌عنوان راهی موثر برای جلوگیری از شیوع بیماری اجرایی شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد با شروع همه‌گیری کرونا، تست‌های مثبت ویروس آنفلوآنزا در آمریکا با کاهش 98درصدی روبه‌رو شد. مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا تخمین زده است حدود 38میلیون نفر در آمریکا به آنفلوآنزا مبتلا شده و 22هزار نفر هم بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند که کمترین میزان در مقایسه با سال‌های اخیر است اما بی‌سابقه نیست.

تأثیر آسم بر شدت بیماری کرونا

معمولا شدت بیماری کرونا با برخی بیماری‌های مشترک با آن مرتبط است اما با وجود این، هیچ تحقیقی تاکنون خطر بالقوه نارسایی تنفسی و مرگ‌ومیر بیماران مبتلا به کرونا را با سابقه قبلی ابتلا به آسم نشان نداده است. محققان 7 هزار و 272 بیماری مبتلا به کووید-‌19 کره‌ای را مطالعه کردند. از این میان، محققان 686 بیمار مبتلا به آسم را از نظر شدت بیماری مورد ارزیابی قرار دادند و نتیجه بالینی کرونا را در مقایسه با بیمارانی که مبتلا به آسم نبودند، ارزیابی کردند و به‌عبارتی از 7272 بیمار مبتلا به کرونا، 686 نفر مبتلا به آسم و 6586 نفر بدون سابقه ابتلا به آسم را با هم مقایسه کردند. محققان با بررسی جنسیت، سن و میزان مرگ‌ومیر بیماران نشان دادند که آسم عامل پرخطر و مهمی برای نارسایی تنفسی یا مرگ در مبتلایان به کووید-‌19 به‌شمار نمی‌رود. درواقع، آسم عامل پرخطر در ابتلا به کرونا نیست. با وجود این، طبق یافته‌های به‌دست‌‌آمده، آمار مرگ‌ومیر در بیماران مبتلا به آسم که در سال گذشته تجربه بیماری حاد تنفسی به‌دلیل آسم را داشته‌اند، در ارتباط با کرونا بیشتر است که البته این خطر در سالمندان و در میان مردان بیشتر دیده می‌شود.

تشخیص پیشرفت بیماری با هوش مصنوعی

انجام سی‌تی‌اسکن قفسه‌ سینه یکی از نخستین روش‌های تصویربرداری برای تشخیص و کنترل بیماری کرونا بود که در ماه‌های نخست شیوع ویروس در جهان مورد استفاده قرار گرفت. این روش در مقایسه با روش RT-PCR، از حساسیت بالایی نسبت به کووید-‌19 برخوردار است. میزان ضایعات ریوی درگیر نیز در این سی‌تی‌اسکن در کنار علائم بالینی بیمار تشخیص داده می‌شد. علاوه‌بر این، هوش مصنوعی هم به‌عنوان ابزاری مفید در ارزیابی کمی بیماری‌های ریوی مانند آمفیزم به‌کار می‌رود. این روش در مقایسه با تجزیه‌وتحلیل تصویری، به تشخیص دقیق‌تر ضایعات ریوی کمک می‌کند.
محققان با کمک هوش مصنوعی قادرند بیماری کووید را با دقت بالایی از ذات‌الریه تشخیص دهند و عوارض تنفسی کووید-‌19 را هم پیش‌بینی کنند. اینکه آیا مقدار ضایعه‌ای که توسط هوش مصنوعی در سی‌تی‌اسکن شناسایی شده به پیشرفت بیماری مرتبط است، هنوز کاملا مشخص نیست. بنابراین، مطالعات حال حاضر با هدف بررسی ارزش هوش مصنوعی برای پیش‌بینی پیشرفت شدت بیماری و عوارض بالینی است و مقایسه آن با پارامترهای سی‌تی‌اسکن معمولی ارزیابی‌شده توسط رادیولوژیست انجام می‌شود.

شناسایی مبتلایان به کووید-‌19  با تست بویایی

تست سریع و ارزان توانایی افراد در بو کشیدن می‌تواند هم سرعت تشخیص این بیماری را افزایش دهد و هم از شیوع این بیماری جلوگیری کند. مطالعات پیشین نشان داده بودند که بیش از سه‌چهارم افراد مبتلا به ویروس SARS-CoV-2 تمام یا بخشی از حس بویایی خود را از دست می‌دهند. این علامت حتی در بیمارانی که بیماری آنها خفیف است، مشاهده می‌شود. محققان از این علامت متمایز برای شناسایی سریع مبتلایان به کرونا استفاده می‌کنند.

شبیه‌سازی‌های دانشمندان نشان می‌دهد با فرض اینکه دست‌کم 50 درصد مبتلایان به کووید-‌19 هم تجربه کاهش یا از دست دادن حس بویایی را داشته باشند، تست بویایی که هر سه روز انجام می‌شود، می‌تواند از شیوع گسترده بیماری در جمعیت‌های 20 هزار نفره جلوگیری کند. این تست می‌تواند به‌عنوان یک تست نظارتی پیش از پروازهای هوایی برای غربالگری و شناسایی شماری از مبتلایان مورد استفاده قرار گیرد.