به گزارش «فرهیختگان»، تحقیق و پژوهش از اصلی‌ترین مــامـوریـت‌هــای دانـشـگاه‌هــا بـه‌شـمـار مـی‌رود و بــه ایـــن واسطه، هم دانشجویان و هم استادان می‌توانند با پژوهش در حوزه‌های مرتبط با رشته تحصیلی خود، گامی بیشتر برای تحقیق و توسعه بردارند. درواقع، تحقیق و پژوهش فرصتی طلایی است که به دانشجویان این امکان را می‌دهد که از دانش تئوری که دانشگاه فراگرفته‌اند در مسیر پژوهش استفاده کنند. همین پژوهش‌ها اگر به‌درستی آغاز شوند، می‌توانند در موارد دیگر هم تاثیرگذار باشند و به تولیدات مهم و ارزشمندی منتهی شوند که حتی در دل صنعت می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. از این طریق می‌توان رابطه صنعت و دانشگاه را تقویت کرد. اما همین تحقیق و پژوهش‌ها هم باید در چارچوب یک‌سری قوانین و مقررات تعیین‌شده ازسوی دانشگاه‌ها انجام شوند تا دانشجویان و استادان در همان قالب بتوانند پیش بروند.
مسئولیت پروژه برعهده محقق اصلی است
در دانشگاه هاروارد، محققان دانشگاهی معمولا برای پیشبرد کار تحقیقاتی درخواست بودجه‌های خارج از دانشگاه شامل اسپانسرهایی ازجمله فدرال و غیرفدرال، موجودیت‌های خارجی و سازمان‌های انتفاعی و غیرانتفاعی ارائه می‌دهند تا از فعالیت‌های تحقیقاتی آنها حمایت مالی کنند. تمام پروژه‌هایی که اسپانسرها از آنها حمایت می‌کنند، باید پروپوزال خود را برای سازمان یا نهاد مذکور ارسال کنند. این قبیل پروژه‌ها باید محقق اصلی داشته باشند که قرارداد مشارکت دانشگاه هاروارد را امضا می‌کند تا از این طریق، پروژه طبق قوانین و مقررات این دانشگاه پیش رود و تکمیل شود و از این طریق، دانشگاه هم بتواند وظایف خود را درقبال محققان این پروژه انجام دهد. پروژه‌هایی که اسپانسر دارند، باید کاملا طبق شرایط قانونی دانشگاه و اسپانسر حرکت کنند. اگر سرمایه‌ای به پروپوزال تعلق گیرد، این مبلغ به حساب رئیس دانشگاه واریز می‌شود نه محقق اصلی. بررسی پروپوزال از سوی سازمانی که حمایت از طرح را برعهده گرفته، ضروری است تا از اجرای شرایط موجود توسط دانشگاه و محقق اصلی اطمینان حاصل کنند. محقق اصلی که مسئولیت پروژه را برعهده می‌گیرد، باید زمان کافی هم برای توسعه کار پروژه و هم بررسی تمام ابعاد پروپوزال ازجمله طرح مدیریت داده، بودجه کافی برای تکمیل دامنه کار و غیره اختصاص دهد تا در فرآیند کار با مشکل مواجه نشوند. همچنین او باید تمام پروپوزال را پیش از تایید نهایی بررسی و مرور کند. قراردادهایی که به‌درستی به امضای مدیران دانشگاهی نرسیده باشند، فاقد اعتبار بوده و جعلی حساب می‌شوند و مشمول دریافت بودجه یا داده‌ها و مواد موردنیاز برای پیشبرد پروژه نمی‌شوند. تقسیم هزینه، بخش مهمی از قوانین پروژه‌های تحقیقاتی را تشکیل می‌دهد که بین دانشگاه و طرف سوم مشخص می‌شود. در یک پروپوزال، تقسیم هزینه ممکن است در واکنش به نیاز اسپانسر یا حامی ارائه شود. دانشگاه هاروارد معمولا نسبت‌به تقسیم هزینه امیدوار نیست، مگر اینکه حامی تعهدی اختیاری نسبت‌به این موضوع داشته باشد. بنابراین تمام تهعدات مربوط به تقسیم هزینه باید گزارش شده و تحت اجازه اسپانسر قرار داشته باشد. محققان اصلی پروژه‌های تحقیقاتی معمولا موظف به انجام تعهداتی که در بودجه پیشنهادشده ازسوی اسپانسر وجود ندارد، نیستند. اگر تقسیم هزینه در پروپوزال اشاره شده باشد، محقق اصلی با هماهنگی امور اداری دانشگاه مسئول تعیین نوع منع تقسیم هزینه است تا مطمئن شود این هزینه صرف پیشبرد پروژه می‌شود. پروژه تحقیقاتی ممکن است نیاز به استفاده از مواد خطرناکی ازقبیل موادشیمیایی، داروها، میکروارگانیسم‌های عفونی، سلول‌های بنیادی جنین انسان، مواد رادیواکتیو یا حتی حیوانات زنده داشته باشد. مسئولیت حفظ ایمنی اعضا و مواد به‌کاررفته در آزمایش برای اطمینان از حفظ بودجه اختصاص‌یافته به طرح و نیز حفظ محیطی ایمن و بی‌خطر برای پرسنل و جلوگیری از اعمال جریمه ازجمله مواردی است که محقق اصلی پروژه باید مسئولیت آنها را برعهده بگیرد. تمام مواد به‌کاررفته در پژوهش‌های تحقیقاتی باید طبق قوانین و شرایط دانشگاه مورد استفاده قرار گیرند.
نتایج اولیه تحقیق باید با دقت بالا در فرآیند تحقیق ثبت شود
شرایط و ضوابطی که برای تحقیق و پژوهش در کالج سلطنتی لندن وجود دارد، شرایط قراردادها را برای هریک از پارامترهای اصلی در قراردادهای تحقیقاتی عنوان می‌کنند. این شرایط و ضوابط مزایای استفاده از نتایج تحقیقاتی را برای دانشگاه به حداکثر می‌رساند و از آزادی علمی تحقیقاتی و پژوهشی دانشجویان و استادان دانشگاه حفاظت کرده و نیز خطر مالی و اعتباری را برای آنها به حداقل می‌رساند. هر پروژه تحقیقاتی برای پیشبرد کار به بودجه‌ای اولیه نیاز دارد که در کالج سلطنتی لندن، این بودجه توسط یک کمپانی، دولت، خیریه یا سازمانی دیگر تامین می‌شود و البته طبق قوانین و شرایطی خاص به اعضای پروژه تعلق می‌گیرد. این کالج متعهد است پژوهش‌ها را با بالاترین سطح استانداردهای دانشگاهی انجام دهد که یکی از آنها، مدیریت داده‌های تحقیقاتی به‌نحو احسن است که زیرساخت‌های قدرتمند کنترل دیجیتال را می‌طلبد. به‌طور کلی، کالج سلطنتی لندن قوانین و مقرراتی را با تصویب شورای علوم و فناوری ارائه کرده است. یکی از قوانین مهمی که در رابطه با طرح‌های پژوهشی مطرح می‌شود، تعهد به اصول اخلاقی است.
بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی در این دانشگاه با محیط‌زیست، سلامت انسان یا حیوانات مختلف سروکار دارد که ممکن است تهدیدی برای آنها محسوب شود و محققان و دانشجویانی که در گروه‌های تحقیقاتی فعالیت می‌کنند باید این قوانین را مدنظر قرار دهند و به آنها متعهد باشند. از دیگر موارد، احترام به زندگی، قانون و مصالح عمومی و دیگری، ارتباطات مسئولانه مانند شنیدن و اطلاع‌رسانی است. دانشجویانی که در این پروژه‌ها شرکت می‌کنند، لازم است بدانند که باید ناظر را به‌عنوان یک مشاور درکنار خود درنظر بگیرند و درمورد موضوعات مهم و حیاتی حتما نظر نهایی او را دخیل کنند. مواردی چون سابقه این تحقیق، نتایج حیاتی به‌دست آمده، عوارض جانبی، ایمنی و غیره جزء این موارد به‌شمار می‌رود. تمام داده‌های خصوصی مربوط به پروژه تحقیقاتی باید طبق قانون سال 2018 حفاظت داده‌ها نگهداری شوند. نتایج اولیه تحقیق باید با دقت بالا در فرآیند تحقیق ثبت شود تا درصورت نیاز، محققان به آن رجوع کنند. برای داده‌هایی که به تحلیل‌های آماری نیاز دارند نیز همین روش به‌کار می‌رود. اگر برخی جوانب مطالعه خارج از تخصص محققان پروژه باشد، آنها باید پیش از ادامه تحقیق، با متخصصان این امر مشورت کنند. داده‌های اولیه باید به‌سرعت ثبت و ضبط شده و به تایید محققان برسد. تخطی از قوانین و اصولی که کالج سلطنتی لندن برای تحقیقات دانشگاهی درنظر گرفته، می‌تواند مخرب بوده و علاوه‌بر آسیبی که به افراد و محیط‌زیست وارد می‌کند، باعث اتلاف منابع و بودجه‌های اختصاص‌یافته به پروژه شود و اصل اعتبار پژوهش را زیرسوال ببرد.
محققان پروژه‌های تحقیقاتی باید با کار خود صادق باشند و با ارائه داده‌های معتبر، به‌دنبال رسیدن به نتیجه مطلوب باشند. درگیری یا پنهان‌کاری و ارائه اطلاعات غلط به دیگر محققان در فرآیند پروژه، اصل صداقت را زیرسوال می‌برد. سرمایه‌گذاران غیرتجاری شامل خیریه‌ها، شوراهای تحقیقاتی، سازمان‌ها و آژانس‌های دولتی جزء مواردی هستند که غیر از دانشگاه می‌توانند به تامین سرمایه لازم برای انجام پژوهش‌های دانشگاهی کمک کنند. فرصت‌های سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاران تجاری بیشتر ازسوی شبکه‌های تجاری/ دانشگاهی فراهم می‌شود. قراردادهای تجاری هم معمولا پیش‌روی همین سرمایه‌گذاری‌ها و درقالب دانشگاهی یا تجاری صورت می‌گیرند. محققان یک پروژه تحقیقاتی برای استفاده از بودجه‌های لازم باید ابتدا پروپوزالی از طرح به سرمایه‌گذار ارائه دهند تا بعد از بررسی، میزان بودجه اختصاص‌یافته اعلام شود.
نتایج منفی هم با شفافیت اعلام شود
اجرای قوانین و ضوابط در برنامه‌های پژوهشی در دانشگاه بریستول با هدف حفظ کیفیت و استانداردهای مدارج علمی پژوهش‌ها و تحقیقات دانشگاهی و ارائه اطلاعات منظم و هدایت دانشجویان و محققان در این مسیر است. مدیریت برنامه‌های تحقیقاتی، استانداردهای علمی جوایز تحقیقاتی و حمایت از دانشجویان و ناظرانی که در پروژه‌های تحقیقاتی فعالیت می‌کنند، ازجمله تعیین شرایط و مقررات در این دانشگاه به‌شمار می‌رود. به‌طور قطع، اجرای این شرایط به توسعه داخلی و خارجی پروژه‌های دانشگاهی می‌انجامد. این مقررات هرساله به‌روزرسانی می‌شوند و دانشجویان و محققان بهتر است با این تغییرات آشنا شوند تا در فرآیند پژوهش‌ها با مشکلی مواجه نشوند. دانشگاه بریستول هم در میان قوانینی که دارد، بر این نکته تاکید دارد که تمام مراحل تحقیق، ازجمله استفاده از کارهای تحقیقاتی پژوهشگران دیگر، انتقال مطالب و تفسیر آن، صداقت را رعایت کنند. محققان در فرآیند تحقیق، در ارائه گزارش روش‌های جمع‌آوری داده‌های تحقیقاتی، در تجزیه و تحلیل و ارائه داده‌های تفسیری و در معرفی یافته‌های تحقیقی حتی نتایج منفی را هم با شفافیت بیان کنند. اصل مراقبت و احترام یکی از قوانین مهمی است که محققان و تمام اعضای گروه‌های تحقیقاتی باید نسبت‌به ابزارهای تحقیقاتی خود اعم‌از انسان، حیوان، محیط‌زیست و ابزارهای فرهنگی داشته باشند و باید با آنها به احترام رفتار کرد.
اصول اخلاقی حرف اول را می‌زند
این دانشگاه انگلیسی به انجام تحقیقات برتر و رسیدن به دانش جدید دنیا متعهد شده است و برای رسیدن به این هدف، تعهد کرده که بالاترین استانداردهای آموزشی و علمی در تحقیقات رعایت شود. انتظار می‌رود تمام محققان هنگام کار و تحقیق هم از این استانداردها پیروی کنند. در شرایط و ضوابطی که دانشگاه بیرمنگهام در امر پژوهش مقرر کرده، اصول اخلاقی حرف اول را می‌زند و طبق آن، محققان باید صادق و پاسخگو بوده و در زمینه تحقیقاتی و پژوهشی به‌طور قانونی عمل کنند. انتظار دانشگاه از دانشجویان و محققان این است که در تمام مراحل پژوهش، از ارائه درخواست برای دریافت بودجه گرفته تا طرح آزمایشی، تولید و تحلیل داده، استفاده از تجهیزات و تسهیلات، انتشار نتایج و دانش مستقیم و سهم غیرمستقیم همکاران برمبنای اخلاقی حرکت کنند و تمام این مراحل ازسوی کمیته اخلاق ارزیابی و به‌دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
با قرارگرفتن پژوهش‌ها در جریان چارچوب‌های قانونی و مقرراتی، به‌عنوان مثال، قانون سال 2004 بافت انسان، قوانین سال 2005 تست‌های بالینی داروهایی که کاربرد انسانی دارد یا قوانین سال 1986 فرآیندهای علمی جانوری، محققان ملزم هستند خود را با قوانین و حتی اصول اخلاقی دانشگاه وفق دهند. رئیس دانشگاه مسئولیت اطمینان از انطباق فعالیت محققان با اصول گفته‌شده در دانشگاه را برعهده دارد. کمیته پژوهش دانشگاه، هرساله این اصول را با مشورت اعضا و گروه‌های مربوط کنترل کرده و تغییرات احتمالی را در سرمایه‌گذاران، قانونگذاران و قوانین بررسی می‌کند. محققان موظفند در هر تحقیق، سهم خود را با نظارت ناظران انجام دهند. در هر پروژه تحقیقاتی، باید یک محقق اصلی وجود داشته باشد که مسئولیت کلی پژوهش را در زمینه‌های مالی، اخلاقی، برابری و یکپارچگی امور برعهده گیرد. در پروژه‌ها و تحقیقات انفرادی، همان فرد به‌عنوان محقق اصلی شناخته می‌شود. در پروژه‌هایی که دانشجویان هم حضور دارند، ناظر ارشد که مسئولیت ثبت‌نام دانشجویان را انجام می‌دهد، محقق اصلی شناخته می‌شود و همین فرد نقش و وظایف واضح تمام اعضای درگیر در یک پروژه تحقیقاتی را مشخص می‌کند و باید اطمینان داشته باشد که همه اعضا از نقش خود در پروژه مطلع هستند. وظایفی چون برقراری اصول اخلاقی تحقیق و طراحی آن، امنیت تمام اعضای حاضر در پروژه، راحت بودن محیط کار و نظارت کافی بر تجهیزات و تسهیلات، مدیریت مالی پروژه باتوجه به نیازهای خاصی که ممکن است به‌وجود آید، مدیریت مؤثر پروژه و برقراری استانداردهای کیفیت و غیره، جزء مسئولیت‌های محقق اصلی به‌شمار می‌رود.
* مترجم: ندا اظهری