به گزارش «فرهیختگان»، آیت‌الله‌عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پس از درگذشت آیت‌الله یزدی، نکاتی پیرامون شخصیت، اخلاق و مشی سیاسی رئیس فقید جامعه مدرسین مطرح کرد که مشروح گفت‌وگوی وی با «فرهیختگان» در ادامه آمده است.
آیت‌الله یزدی به‌جز حوزه ریاست‌جمهوری در همه نهادهای انتصابی و انتخابی کشور حضور داشتند و خدمت کردند، کدام‌یک از این دوران به‌نظر شما درخشان‌تر بوده است؟
خدمات ماندگار آیت‌الله یزدی در مبارزات انقلابی و بعد از آن حفظ انقلاب و تحکیم نظام و صیانت از دستاوردهای نظام اسلامی بسیار بارز بود، همچنین ایشان در رشد حوزه‌های علمیه و سازماندهی تشکیلات روحانیت در سطح کشور علاوه‌بر حضور در مناصب عالی نظام همچون خبرگان، شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی نقش‌آفرین بود و خدمات ماندگار و فراموش نشدنی برای ملت و نظام اسلامی و حوزه‌های علمیه و جامعه علمی کشور از خود به‌جا گذاشت.
شما در یک دوره شورای نگهبان با مرحوم آیت‌الله یزدی هم‌دوره بودید. از منش ایشان در آن جایگاه خاطره‌ای دارید؟
ایشان بسیار مقید بودند که از موازین شرع و قانون اساسی و حقوق ملت پاسداری کنند و نسبت به قوانین و مقرراتی که از مجلس می‌آمد یا اساسنامه‌ها و مصوبات دیوان عدالت، بسیار دقیق و حساس بودند.
آیت‌الله یزدی بر مقتضیات زمان در قانونگذاری تاکید داشتند
ایشان در اظهارنظر خود رویکرد فقه حکومتی و حاکمیت دینی داشتند و همواره این سخن را تکرار می‌کردند که اینجا مدرسه نیست و ما نباید بحث‌های مدرسه‌ای کنیم بلکه به‌جای آن باید مقتضیات زمان و اقتضائات حاکمیت را در قانونگذاری و مسائل عمومی درنظر بگیریم.
ایشان درمورد قانون اساسی هم حساس و مراقب بودند نقض نشود و از این رو در این حوزه‌ها حضور فعالی داشتند و در برخی مواقع که اختلاف‌نظر ایجاد می‌شد ایشان تلاش می‌کرد نظر خود را در قالب مقاله علمی بنویسد و به‌اطلاع اعضای شورای نگهبان برساند.
درمورد انتخابات هم همین حضور فعال را داشتند و درواقع هم نسبت به تاییدصلاحیت و هم ردصلاحیت حساس بودند و تلاش می‌کردند به‌صورت مستند، مستدل و دقیق و بر‌اساس شناخت صحیح نظر بدهند.
آیت‌الله یزدی فقیه مجاهد، شجاع و بصیر و انقلابی بود
ایشان در سال 88 بسیار صریح از انقلاب دفاع کردند. چنین وجهی را در ایشان تایید می‌کنید؟
ایشان فقیه مجاهد، شجاع و بصیر و انقلابی بود لذا بعد از تشخیص وظیفه ملاحظه هیچ فردی جز ملاحظه انجام وظیفه را نمی‌کردند؛ فتنه 88 خسارات سنگینی بر کشور و نظام وارد کرد و ایشان تلاش زیادی کرد که فتنه‌گران را در جبهه انقلاب نصیحت کند اما پس از اینکه مایوس شدند، مواضع شفاف و روشنی علیه فتنه‌گران و سران فتنه گرفتند.
آیت‌الله یزدی در ماجرای آیت‌الله منتظری فعال بودند. نسبت ایشان با آیت‌الله منتظری و حضرت امام(ره) چطور بود و چرا مرحوم آیت‌الله یزدی از مخالفان سرسخت آیت‌الله منتظری بود؟
مشی آیت‌الله یزدی مشی علمایی بود و به مساله ولایت فقیه اعتقاد تئوریک و عملی داشتند، ضمن اینکه ایشان فقیه بود و در عین حال خود را تابع امام می‌دانست و نسبت به مقام‌معظم‌رهبری آیت‌الله خامنه‌ای نیز تابع و ولایتمدار بودند. از سوی دیگر بیت آیت‌الله منتظری حاشیه‌های زیادی داشت و از این رو یک عالم فرهیخته و انقلابی که در استقرار نظام اسلامی در کنار امام(ره) و بزرگان دیگر بود نمی‌تواند نسبت به این حواشی و جریان انحرافی که در این بیت شکل گرفته بود بی‌تفاوت باشد؛ بنابراین از این لحاظ ایشان نسبت به مساله آقای منتظری موضع شفافی داشتند.