به گزارش «فرهیختگان»، سامانه هوشمند کرونایاب فلان، تولید دستگاه ضدکرونا در فلان‌جا، کشف و تولید داروی قطعی درمان کرونا در فلان شهر، تشخیص کرونا در کمتر از 20ثانیه با دستگاه فلان، موفقیت در تولید دستگاه تشخیص سریع کرونا، خودکفایی در تولید کیت‌های تشخیصی و... همه بخشی از اخباری است که از بدو ورود و شیوع کرونا در کشور تا همین امروز ازسوی منابع رسمی منتشر شده است. البته اگر قرار بر تجمیع و معرفی اخبار اینچنینی ازسوی منابع غیررسمی هم بود حتما تمام صفحه پر می‌شد از این‌جور ادعاها! با این همه اما تا همین امروز تقریبا هیچ‌کدام از این اخبار به واقعیت نپیوسته و در دنیایی که غول‌های فناوری و پزشکی عاجز از فهم رفتار ویروس کرونا مانده‌اند چنین ادعاهایی جز ایجاد خلل در روند سیاستگذاری و کنترل شیوع ویروس در کشور و تزریق امید واهی به جامعه آورده دیگری نداشته‌اند. حالا که این کلمات و جملات را می‌نویسم، مثل هرروز و متاسفانه برحسب عادت منتظر شنیدن تعداد موارد ابتلا و مرگ‌ومیر هموطنانم بر اثر ابتلا به کرونا هستم. اعدادی که از هر چیزی در این روزها واقعی‌ترند، از واکسن شرکت فایزر، واکسن چین و روسیه و حتی شرکت مدرنا که همین روز گذشته خبر از موفقیت‌آمیز بودن آزمایشاتش داده شد و تا مادامی که وضعیت چنین است، ما محکوم به کنش‌هایی منطبق بر واقعیات هستیم، نه ادعاهایی که ذره‌ای تاثیر در روند مواجهه ما با این همه‌گیری کشنده ندارند. یا در بیان بهتر آفت ادعاها و عدم دسترسی به ابزار کارآمد همان‌قدر خطرناک است و سرعت ما را در این درگیری همه‌جانبه با کرونا کاهش می‌دهد که خوش‌بینی‌ها و ساده‌انگاری‌ها در سیاستگذاری‌های کلان بلایی بر سرمان آورده که هیچ نقطه سفیدی از منظر شیوع این بیماری در کشور باقی نمانده است. در ارتباط با ماجرای ابزار مقابله با شیوع کرونا پیش‌تر نوشتیم و ایام خاص و پرالتهابی را هم برای همین عدم دسترسی یا دسترسی محدود پشت‌سر گذاشتیم. از روزهایی که یافتن ماسک و دستکش و محلول ضدعفونی‌کننده همچون یافتن سوزن در انبار کاه غیرممکن به‌نظر می‌رسید تا این روزهایی که عده‌ای کنار خیابان بساط می‌کنند و با خواهش و التماس سعی در فروش ماسک دارند. البته این رویه مختص و محدود به ایران هم نبود و مردم کشورهای پیشرفته‌ترش هم برای یک بسته دستمال‌کاغذی راضی به ریختن خون یکدیگر بودند! با این اوصاف الان دیگر از مرحله ماسک و دستکش و محلول و فلان عبور کرده‌ایم و آنچه حیاتی است، کیت تشخیص کروناست. برای چی؟ برای اینکه بسیاری از کشورها به این فهم رسیده‌اند که برای مواجهه با کرونا تنها راه مقابله اثرگذار و کارآمد مواجهه فعال با این بیماری و شناسایی مبتلایان پیش از وخامت حال آنهاست. درکی که کشورهایی نظیر آلمان و کره‌جنوبی و... از همان ابتدا آن را داشتند و کشورهایی مثل ایران حالا به آن رسیده‌اند (البته با نگاهی خوشبینانه). پیرو همین مساله و لزوم تامین و در دسترس بودن کیت‌های تشخیصی به میزان و کیفیت بالا در ادامه از چالش جدیدی که پیش‌روی نظام بهداشت و درمان کشور قرار دارد، حرف می‌زنیم.
وضعیت متناقض ایران در تولید کیت و تعداد تست‌های تشخیصی انجام‌شده کرونا
قبل‌تر بارها از اتخاذ روش مواجهه فعال و غربالگری مبتلایان به کرونا نوشتیم و گفتیم که تنها راه کنترل نسبی بر شیوع کرونای کشنده، نه ایمنی توده‌ای بلکه مواجهه و بیماریابی فعال است تا افراد پیش از اینکه حال‌شان به سمت وخامت حرکت کند شناسایی شوند و روند درمان‌شان آغاز شود. بعد از کش‌وقوس‌های فراوان و رکوردشکنی‌های پیاپی در میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا بالاخره عنوان شد که ستاد ملی کرونا تصمیم به افزایش تعداد تست‌های تشخیصی و بیماریابی فعال گرفته است تا سوای آمار مرگ‌ومیر و ابتلا که جایگاه ما را در جدول کشورهای درگیر با کرونا صعودی می‌کند، در تعداد تست‌های تشخیص هم دستی به سر و روی وضعیت نه‌چندان خوب‌مان بکشیم. به‌هرحال جالب نیست وقتی در میزان مرگ‌ومیر با کشورهای بزرگ و پیشرفته رقابت می‌کنیم، در میزان تست‌ها اینقدر عقب‌افتاده از آنها باشیم! طبق آخرین آمارهای بین‌المللی اعلام‌شده از منظر تعداد تست‌ها، ایران با حدود 5ونیم میلیون تست در بیش از 8ماه گذشته در رتبه 19ام و پایین‌تر از کشورهایی مثل عربستان، دانمارک، کلمبیا و لهستان قرار دارد! درحالی‌که از نظر جمعیت این تعداد تست اصلا مناسب به‌نظر نمی‌رسد. با این همه گفتیم که ایران هم اخیرا تصمیم به افزایش تعداد تست‌های تشخیصی گرفته است تا کمی بهتر از گذشته با کرونا مواجه شود.
طبق اعلام چند روز پیش علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد مقابله با کرونا انجام تست کرونا در کشور به روزانه ۴۰هزار تست رسیده که با افزایش آزمایشگاه‌ها به بیش از ۱۲۰۰مرکز، می‌توانیم با احتساب تست‌های سریع، روزانه ۷۰هزار تست در کشور انجام دهیم. سعید نمکی، وزیر بهداشت هم همین اواخر اعلام کرد: «از سال گذشته گام‌های اساسی با محوریت افزایش آگاهی عمومی در راستای پیشگیری از بیماری، کنترل دقیق بر نظارت‌ها در همه سطوح، بیماریابی گسترده و درمان سریع بیماری و انجام ۱۰۰هزار تست در روز که در مراکز علوم‌پزشکی به‌صورت رایگان خواهد بود، برداشته شده است.» اما هر دوی این اظهارات هنوز واقعیت پیدا نکرده و در خوشبینانه‌ترین حالت روزانه همان 40هزار تست تشخیص کرونا در کشور انجام می‌شود. رقمی که در مقایسه با کشورهای همسایه همچون ترکیه که روزانه بیش از 140هزار تست انجام می‌دهد، خیلی امیدوارکننده به‌نظر نمی‌رسد! این اما پایان ماجرای تست‌ها و این گزارش نیست، ماجرای مواجهه فعال و بیماریابی زودهنگام و غربالگری و هر اسمی که برایش انتخاب می‌کنند، همان‌طور که گفتیم پیوند مستقیمی با تعداد تست‌های روزانه و میزان کیت‌های تشخیصی در دسترس دارد. یعنی مواجهه فعال به وقوع نمی‌پیوندد مگر اینکه از نظر کیت‌های تشخیص و آزمایشگاه‌های فعال در وضعیت خوبی باشیم و بتوانیم این اعداد را افزایش دهیم. اصلی که با نگاه به اخبار خودکفایی در تولید کیت‌های تشخیص کرونا و برخی اظهارنظرها دور از دسترس و غیرممکن به‌نظر نمی‌رسد.
مدت‌هاست خبر از خودکفایی در تولید کیت تشخیص کرونا می‌دهیم و علاوه‌بر آن رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هم در این رابطه خاطرنشان کرد: «به‌زودی حدود ۳میلیون کیت تست سریع کرونا دست ما می‌رسد و در داخل کشور هم از روزی ۱۴۰ تا ۱۶۰هزار کیت را می‌توانیم تهیه کنیم.» همین‌جا اولین سوالی که در ذهن ایجاد می‌شود این است که وقتی توان تولید این میزان کیت را داریم چرا تعداد تست‌های انجام‌شده از عدد 40هزار فراتر نرفته است و حتی چرا چشم‌انداز روی 100هزار تست است؟ چون فعلا جوابی برای این سوال نداریم سراغ مساله مهم‌تری می‌رویم که یکی دیگر از مسئولان در رابطه با ماجرای کیت و تشخیص کرونا بیان کرد و آن‌هم هیچ‌جوره نه با منطق خودکفایی و نه با این ادعاها سازگاری ندارد.
ذخایر تست PCR تهران رو به پایان است پای مافیای تجهیزات پزشکی در میان است؟
علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونای کلانشهر تهران همین یکی، دو روز اخیر اظهارنظر عجیبی در رابطه با ذخیره کیت‌های تشخیصی کرونا در کشور داشت که خبر از ایجاد چالش جدید در مواجهه ایران با شیوع کرونا می‌داد. فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران از رو به پایان بودن ذخایر تست PCR در ۳دانشگاه مهم پایتخت خبر می‌دهد و ادامه این روند را نگران‌کننده می‌داند و می‌گوید: «اگر ما از نظر ذخایر تست PCR در تهران تا ۳هفته آینده تامین نشویم، دانشگاه‌های تهران، ایران و شهیدبهشتی ذخیره تست‌شان به پایان خواهد رسید. تاکید می‌کنم اگر وزارت بهداشت تست PCR این مراکز را در تهران تامین نکند دچار مشکل جدی در شناسایی بیماران و انجام تست کرونا خواهیم شد.» این اظهارنظر زنگ‌خطر شکست خوردن ایده مواجهه فعال و بحرانی‌تر شدن وضعیت را به‌صدا درآورد، زالی البته در ادامه تا حدی پاسخ چرایی این وضعیت را هم داد و گفت: «در هفته‌های آغاز شیوع کرونا در اسفند سال گذشته، بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان که با سرمایه‌های اندک تاسیس شده و ایده‌های موثری برای کاهش گسترش ویروس داشتند در قالب نمایشگاهی دستاوردها، ابداعات و فناوری‌های خود را به نمایش گذاشتند. هیچ‌کدام از شرکت‌های دانش‌بنیانی که در این نمایشگاه دستاوردهای خود را عرضه کردند موفق به فروش تجهیزات خود در داخل کشور نشدند. بسیاری از جوانان و محققان ما نتوانستند طرح‌ها و ایده‌های خود را اجرایی کنند و به این دلیل سرخورده شده‌اند. مافیای حاکم بر تجهیزات پزشکی و خدمات درمانی مانع از استفاده این تجهیزات و اپلیکیشن‌ها شد. این مافیا نگذاشت امکاناتی که در کشور وجود دارد و می‌توانستیم از آنها برای مهار کرونا استفاده کنیم، به بهره‌برداری عمومی برسد.» وضعیت خیلی پیچیده به‌نظر می‌رسد، یک روز ادعای خوکفایی می‌کنیم، شرکت‌های مختلف خبر از آمادگی برای تهیه و تولید ابزار و امکانات لازم برای مقابله با کرونا می‌دهند، مسئولان هم اعداد فضایی برای انجام تست‌های روزانه اعلام می‌کنند، اما ناگهان خبر می‌رسد که به‌زودی ذخایر کیت‌های تشخیصی به پایان می‌رسد!
تولیدکنندگان خوب کیت تشخیصی در گیرودار چالش‌های اداری وزارت بهداشت
همان‌طور که گفتم، ما از فهم این اتمسفر عجیب در مدیریت کرونا عاجز ماندیم. آنقدر سیاست‌ها متغیر و خروجی‌ها متناقض است که نمی‌توان با اطمینان درباره هیچ‌کدام از افعال ستاد ملی مقابله با کرونا و سناریوهای مدنظر آنها سخن گفت و گزارش نوشت. در چنین شرایطی بهتر این است که نظرات مطلعان و فعالان در حوزه‌های آزمایشگاهی و بهداشتی درمان را تجمیع کنیم تا شاید به نتیجه‌ای رسیدیم.
علیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح‌دانشوری در رابطه با ماجرای کیت‌های تشخیص کرونا و سخنان علیرضا زالی حول احتمال بروز کمبود در تامین تست‌های تشخیصی به «فرهیختگان» گفت: «نحوه توزیع کیت‌های تشخیص کرونا در سراسر ایران برای آزمایشگاه‌هایی که دولتی هستند، چه درمانی و چه بهداشتی که مورد تصویب وزارت بهداشت قرار گرفتند این‌گونه است که شرکت امنای ارزی وزارت بهداشت با شرکت‌های مختلف قرارداد می‌بندد و بعد از اینکه احراز صلاحیت کردند و... آنها قابل استفاده است، البته این پروسه خود مساله‌ای دارد که من قدری روی آن اعتراض دارم. درواقع پروسه به این صورت است که با نظارت شرکت امنای ارزی رقابتی صورت می‌گیرد و قرارداد بسته می‌شود و به‌صورت عمده این شرکت امنای ارزی کیت‌ها را می‌خرد و بعد بین مراکز پخش می‌کند. از چندماه پیش که شرکت امنای ارزی وارد این موضوع شده وضعیت کیت‌رسانی ما به یک نظم خاصی رسیده است. پیش از این اما باید از شرکت‌های مورد تایید انستیتو پاستور کیت می‌گرفتیم. عمده کیتی که در چندماه اخیر بین مراکز آزمایشگاهی چه بهداشتی و چه درمانی تقسیم شده، کیت‌های ایرانی هستند. من قدری از این جنبه که این کیت‌ها چقدر کیفیت دارند بحث دارم. به‌نظر من الان ما در سری‌های جدید درباره کیت یکی از شرکت‌های خاص نگرانی‌هایی داریم و عملکرد مناسب را نداشت که البته دولت با مبادی مختلفی از شرکت‌های مختلف که تولید داخل هستند صحبت کرده و از منابع مختلف این کیت‌ها را تهیه می‌کند تا تک‌صدایی صورت نگیرد. من فکر می‌کنم باید قدری وسیع‌تر عمل کنیم علی‌رغم اینکه تاکنون تغییر رویه داده شده است ولی به‌نظر من این مدیریت باید بهتر شود. به‌نظر من به‌عنوان شخصی که متخصص در این زمینه هستم، در شرکت‌های مختلف در داخل هم افراد نخبه‌ای نیز هستند که اقدام به تولید کیت‌های PCR کرده‌اند و مورد ارزیابی در بیمارستان ما که مسیح‌دانشوری است و آزمایشگاه ما که یکی از آزمایشگاه‌های مرجع است قرار گرفته است. به‌نظر من قدری باید انعطاف اداری و اجرایی بهتری در این مورد صورت گیرد که موجب ناامیدی افرادی که در این زمینه کار می‌کنند نشود. واضح‌تر می‌گویم مواردی بودند که کیت‌ها عملکرد خوبی داشتند ولی در پروسه اداری تاییدیه گرفتن قرار گرفتند و اذیت شدند.»
تمرکز اعطای تاییدیه به کیت‌های داخلی در یک مرکز خاص درست نیست
ناجی در تشریح مصائبی که پیش‌روی تولیدکنندگان کیت‌های تشخیصی وجود دارد، گفت: «یک راه خاصی را وزارت بهداشت برای تاییدیه کیت‌ها قرار داده که به یک منبع وصل می‌شود و این کار انجام می‌شود که به‌نظر من اصلا درست نیست. تجربه نشان داده وقتی از یک مبدا کارها را انجام می‌دهیم ممکن است هم روند را کند کنیم و هم اشکالات فنی درباره آن صورت گیرد. باید در این زمینه یک کمیته از مراکز معتبر علمی ایران به‌وجود بیاید که از تک‌صدایی و یک‌صدایی جلوگیری شود. این امری است که اکثر افرادی که در این زمینه کار می‌کنند به آن رسیدند و جا دارد که سریع‌تر این موضوع تغییر کند و مراکزی که در این زمینه می‌توانند کمک کنند به ارزیابی کیت‌ها بپردازند و تک‌صدایی نباشد که یک مرکز تمام تاییدیه‌ها را دریافت کند و همه‌چیز زیرنظر آن باشد و اخباری هم از آنها به بیرون درز نکند و افراد دیگر در بی‌خبری باشند، این درست نیست. این مراکز در انستیتو پاستور است. به‌نظر من این اصلا درست نیست. برای اینکه کمک به انستیتو پاستور شود و مراکزی دیگری داریم که از نظر کیفیت و صلاحیت مثل پاستور هستند و می‌توانند در این زمینه کمک کنند حتما باید این کار صورت گیرد این مراکز هم وارد چرخه اعطای تاییدیه شوند. در شرایطی نیستیم که بخواهیم تک‌صدایی ایجاد کنیم. به‌نظر من این موضوع درست نیست و باید این رویه تغییر کند.
در ستاد ملی درباره نوع مواجهه با کرونا و وضعیت آزمایشگاه‌ها صداهای مخالف را بشنویم
ناجی ادامه داد: «اگر بخواهیم به شکوفایی برسیم باید نظرات آدم‌های مختلف را داشته باشیم. همین موضوع را درباره ستاد کرونا هم داریم یعنی الان عملکردی که ستاد کرونا در این زمینه دارد علی‌رغم اینکه تمام متخصصان امر از کسانی که نزدیک به ستاد کرونا هستند، نظرات را عنوان می‌کنند و در کمیته علمی کشوری کرونا عنوان می‌شود، مجامع علمی مختلف هم درباره اینکه نحوه برخورد و کنترل ما درباره ویروس کرونا و اپیدمی که اتفاق افتاده اشتباه است ولی واقعیت این است که از نظرات آنها استفاده نمی‌شود. باید این سد را بشکنیم و این را اصلاح کنیم. اگر اصلاح نکنیم به‌جایی نمی‌رسیم. بازهم این اعداد تکرار می‌شود، هموطنان ما فوت می‌کنند، اصلاحی هم صورت نمی‌گیرد. همین حالت را درباره ستاد کرونا برای آزمایشگاه هم داریم و این تغییر و تحول باید صورت گیرد. همانند سایر کشورهایی که پیشرفت کردند باید بپذیریم که در خیلی از مسائل نقص هم داریم. باید کمک دیگران را بپذیریم و تجربیات آنها را کسب و بتوانیم پیشرفت کنیم. کسب تجربیات دیگران هم منبع داخلی است یعنی همه را امیدوار کنیم که می‌توانند این کار را انجام دهند و شراکت در این زمینه داشته باشند و آنها را دلسرد نکنیم، واقعیت این است که در این زمینه قدری دلسردی صورت گرفته است. البته اینکه آدم‌ها معیارهای منظم و مرتبی داشته باشند تا کیت‌های باکیفیتی در این زمینه تولید شود، بسیار مهم است اما در برخی موارد مشاهده می‌شود این معیارها فقط معیارهای سختگیرانه برای تولید کیت نیست و مسائل دیگری درباره آن لحاظ می‌شود که به‌نظر من درست نیست. از این جهت این صحبت‌ها را بیان می‌کنم که همه دل به مملکت بسته‌ایم و دوست داریم پیشرفت کند و اگر مسائلی را می‌بینیم هرچند کوچک باشد، اگر جلوی پیشرفت را می‌گیرد، باید عنوان شود.»
برخی شرکت‌های دانش‌بنیان فقط بودجه گرفتند و محصولی ارائه نکردند
درباره خودکفایی، در هر صورت تجربیات ما نسبت به قبل بیشتر شده که باید در نظر بگیریم دست را باز بگذاریم که افراد مختلف بتوانند در ایران وارد شوند و شراکت داشته باشند. نه فقط شرکت‌های دانش‌بنیان باشند. تجربیات خوبی با شرکت‌های دانش‌بنیان نداشتیم و تنها همانند قارچ سبز شدند و یک‌سری بودجه‌های آنچنانی هم گرفته‌اند و محصولی از آنها خارج نشده است. حتی به‌نظر من بخش‌های خصوصی باید وارد شوند. در این زمینه باید از تهدیدها استفاده و آنها را تبدیل به فرصت کنیم. باید از الان پایه‌ریزی تغییر بنیادی در تکنولوژی را داشته باشیم و روی پای خود بایستیم. این موضوع با رویه‌ای که الان به‌کار گرفتیم و اینکه یک نفر بخواهد تاییدیه تمام کیت‌ها را بدهد و نظر خاص خود را داشته باشددر تناقض است. باید فراخوان عمومی بدهیم و مراجع علمی مختلف را در این زمینه درگیر کنیم که صداهای مختلف شنیده شود. متاسفانه این امر انجام نشده و نسبت به این موضوع بسیار اعتراض دارم.»
سوای کمبود، ما در کیفیت کیت‌ها هم چالش‌هایی داریم
رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح‌دانشوری در پاسخ به این سوال که آیا ما در تولید کیت کمبودی نداریم، گفت: «در تولید کیت هم مشکلات وجود دارد و شاهد هستیم کیت‌هایی هستند که ابتدا تاییدیه می‌گیرند ولی در پروسه اجرایی و مورد استفاده در آزمایشگاه کیفیتی که باید را ندارند. بنابراین وقتی کیتی در داخل مجوزی دریافت می‌کند، اینکه در طول زمان از کیفیت آنها مطمئن باشیم و کیفیت بخش‌های مختلف که تولید می‌شود یکسان باشد، مهم است. باید نظارت روی اینها صورت گیرد. برخی کیت‌های تشخیص کووید، آزمایشگاه‌ها را با مشکل مواجه کردند ولی چون آنها مورد تایید بودند و تولید می‌کردند این اشکال دیده نشد منتها تکرار کیت‌ها نشان می‌دهد در این زمینه باید یک‌سری راهکارهایی داشته باشیم و نظارت در تولید کیت‌ها، مستمر بودن تضمین کیفیت کیت‌هایی که در طول زمان تولید می‌شود، مواردی است که باید درباره آنها نظارت شود. این موضوع فقط درباره تولید کیت نیست. توجه شما را به موارد دیگری نیز جلب می‌کنم. الان درباره آزمایشگاه‌هایی که مجوز گرفتند در این چند مدت نقصان‌هایی در جواب آنها ایجاد می‌شد و در جامعه علمی شاهد بودیم که نظارتی بر آنها وجود ندارد. خوشبختانه وزارت بهداشت این کار را انجام می‌دهد. با ایجاد سیستمی که بازدیدهای متعددی درباره آنها صورت گیرد. البته می‌دانیم فقط کارآزمایی بالینی به‌صورت محدود نمی‌تواند تضمین کیفیت آزمایشگاه‌ها باشد و باید یک سیستم نظارتی خوب در این زمینه ایجاد شود که مطمئن هستم وزارت بهداشت در این زمینه فکرهایی دارد ولی به هر صورت محدودیت‌های اجرایی درباره این موضوعات وجود دارد. به‌نظر من نباید آنها را از نظر دور نگه داشت. در زمینه تولید کیت باید نظارت مستمر بر این امر داشته باشیم و رقابت ایجاد کنیم تا افراد صاحب‌نظر و نخبه در این زمینه وارد شوند و سختگیری ما طوری نباشد که باعث خارج‌کردن افراد از این رقابت‌ها شویم بلکه باید باعث شود تولیدهای مختلف در کشور وارد و رقابت بین آنها ایجاد شود. این هم از نظر اقتصادی برای آزمایشگاه و محصول نهایی بسیار مهم است و هم از نظر کیفی اهمیت دارد چون با هم رقابت می‌کنند تا کیفیت‌ها را بالا ببرند.»
محتمل است که در کیت‌های تشخیصی دچار کمبود شویم
ناجی پیرو صحبت‌های زالی و در پاسخ به این سوال که ممکن است با شرایط فعلی دچار کمبود کیت تشخیص کرونا بشویم یا خیر، گفت: «ممکن است این اتفاق بیفتد. دکتر زالی چون یک مقام اجرایی هستند، حتما از مسائلی خبر دارند که ممکن است من خبر نداشته باشم. یکی از موارد دیگری که اعتراض داریم این است که در ستاد کرونا مبادی خاصی درباره آزمایشگاه تصمیم می‌گیرد. من در این کمیته آدم‌های متنوع را ندیدم، به‌شخصه خودم به‌عنوان کسی که آزمایشگاه پیشرفته کووید را داریم و کار می‌کنیم باید اذعان کنم از تصمیماتی که درباره آزمایشگاه‌ها می‌شود خبری ندارم و این یک نقصان است. نه اینکه دکتر ناجی آدم خاصی است که باید حتما خبردار باشد ولی به‌عنوان کسی که پیشرو در این زمینه است و در مرکزی فعالیت می‌کنم که زحمت زیادی می‌کشم، برای خودم متصور هستم که باید از سیاست‌ها خبر داشته باشیم. بالاخره جمعی را از مراکز مختلف، از اساتیدی که در این زمینه وجود دارند باید به‌عنوان کمیته داشته باشیم نه اینکه فقط مرکز خاصی در این زمینه‌ها تصمیم‌گیری کند. باید کمیته داشته باشیم، باید چندصدایی وجود داشته باشد که به‌نظر من کیفیت کار بالا برود. اگر بخواهیم اپیدمی را کنترل کنیم حتما باید تعداد تست‌های خود را افزایش دهیم. این تعداد تستی که انجام می‌دهیم تعداد مناسبی نیست. در این زمینه باید چندین اقدام کرد که یکی از این اقدامات این است که امکانات لازم را درجهت انجام آزمایش‌های گسترده به آزمایشگاه بدهند. این کار را وزارت بهداشت و اداره مبارزه با بیماری‌ها با خرید دستگاه‌های اتوماسیون که تعداد زیادی تست را همزمان انجام دهند، در آینده نزدیک خواهد داشت ولی گستردگی این امر باید بیشتر شود.»
هنوز خیلی زود است که صحبت از خودکفایی کنیم
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی در واکنش به این مساله که خودکفایی ما را بی‌نیاز از همه می‌کند، گفت: «این‌طور نیست. شما کدام کشور را در دنیا می‌شناسید که از نظر تکنولوژیک بی‌نیاز باشد؟ کشورهای بزرگ تکنولوژیک هم با هم همکاری می‌کنند و سیستم‌های تکنولوژیک را به‌وجود می‌آورند. همه اینها بستگی به این دارد که چقدر آن وسعت اپیدمیکی را که برای شما ایجاد می‌شود ببینید و چقدر در آن کشور ظرفیت تولید آن کیت‌ها را داشته باشید. همه اینها مقوله‌هایی است که روی این موضوع تاثیر می‌گذارد. کشورهایی نظیر آمریکا، چین، کره‌جنوبی و... متکی به تکنولوژی خود هستند. کره‌جنوبی به‌عنوان کشوری که واقعا از سال 2003 وقتی سارس اپیدمی شد و متوجه شد باید خود را متفاوت کند، تلاش کرد و سرمایه‌گذاری تکنولوژیک کرد و الان استفاده از تکنولوژی می‌کند و سود سرمایه‌گذاری‌های خود را می‌برد، به‌طوری که از لحاظ کیت‌های تشخیصی هم در آمریکا و هم در ایران به آن متکی می‌شویم، خیلی از شرکت‌های بین‌المللی از شرکت‌های به‌نام کره استفاده می‌کنند. آن شرکت‌‌ها توانسته‌اند بستری را در خود ایجاد کنند تا به کشورهای دیگر سرویس بدهند. خودکفابودن در تولید کیت فقط این نیست که کیت را تولید کنیم و به دست آزمایشگاه برسانیم. مواد اولیه‌ای که تولید می‌کنیم هم اهمیت دارد. اینها هم مساله مهمی است و من فکر می‌کنم باید سرمایه‌گذاری بیشتری در این زمینه صورت گیرد و هنوز زود است که از خودکفایی در این زمینه صحبت کنیم.»
* نویسنده: ابوالقاسم رحمانی، دبیرگروه جامعه
خبر مرتبط: