به گزارش «فرهیختگان»، تندخوانی تکنیکی است که تنها افراد کمی در آن تخصص دارند. امروزه برخی نرم‌افزارهای ارزان‌قیمت مدعی هستند که می‌توانند آن را به‌راحتی به همه بیاموزند. اما واقعیت چیست؟ آیا می‌شود تندخوانی را به‌راحتی آموخت؟ آیا یادگیری توانایی «خواندن ۱۲۰۰ کلمه در دقیقه» در مدت کمی امکان‌پذیر است؟
بیشتر ما در دقیقه بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کلمه می‌توانیم بخوانیم. تندخوان‌ها می‌توانند بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کلمه در دقیقه بخوانند. برای اطلاعات بیشتر تحقیقاتی در این زمینه انجام گرفته است. قبل از هر چیزی نگاهی به روش‌های تندخوانی می‌اندازیم، سپس کارایی آنها را بررسی خواهیم کرد.
ابتدا باید بدانیم ما چگونه مطالب را می‌خوانیم و متوجه می‌شویم. وقتی شما مقدار زیادی از زمان خود را صرف فکرکردن درمورد چیز‌های مختلف می‌کنید، بخشی از مردم درحال مطالعه و لذت بردن از آن هستند. خواندن مجموعه‌ای از فعالیت‌های مکانیکی است. وقتی که به یک یا دسته‌ای از کلمات نگاه می‌کنید، خیره‌شدن نام دارد و به‌طور میانگین ۰/۲۵ ثانیه طول می‌کشد. زمانی که چشم خود را به سمت لغت یا لغات بعدی می‌برید، حرکت سریع نام دارد. این کار به‌طور میانگین ۰/۱۰ ثانیه به طول می‌انجامد. بعد از آنکه این کار را یک یا دو بار انجام دادید، شما متوقف می‌شوید تا به فهمیدن چیزی که فقط به آن نگاه کرده‌اید، بپردازید. این بخش هم به‌طور تقریبی ۰/۳۰ تا ۰/۵۰ ثانیه زمان می‌برد. تمام این خیره‌شدن و حرکت سریع و فهمیدن جمعا باعث می‌شود ۹۵ درصد افرادی که در رده کالج تحصیل می‌کنند، بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کلمه در دقیقه بتوانند بخوانند.
تکرار نکردن لغت: ما وقتی لغتی را می‌خوانیم آن را در ذهن یا به آهستگی با زبان خود تکرار می‌کنیم. تندخوان‌ها این بخش را حذف می‌کنند. همین کار باعث می‌شود تا سرعت خواندن در آنها دو تا سه برابر افراد معمولی افزایش یابد. این ایده تندخوانی تقریبا در دهه ۱۹۵۰ باب شد. به تازگی بسیاری از اپ‌ها با توصیه این روش، آن را دوباره زنده کرده‌اند.
همانگونه که شما انتظار دارید، روش‌های دیگری هم برای تندخوانی ارائه شده‌اند. می‌توان به نکته‌خوانی، راهنمایی چشم، ارائه بصری - سریالی سریع و سایر روش‌ها اشاره کرد.
نکته‌خوانی: شامل برانداز کردن متن است به‌منظور یافتن نکته‌های مهم برای خواندن. اگرچه این روش جزء روش‌های تندخوانی محسوب می‌شود، ولی درواقع شما به خودتان تندخوانی را نمی‌آموزید، فقط یاد می‌گیرید که از خواندن بعضی قسمت‌ها صرف‌نظر کنید. درنهایت در آزمون مشخص می‌شود که ما بسیاری از جزئیاتی که نخوانده‌ایم را نمی‌توانیم به یاد بیاوریم.
راهنمایی چشم: یکی از تکنیک‌های قدیمی است. در این تکنیک شما چشم خود را با انگشت یا مداد به روی کلمه‌ای که درحال خواندن هستید، متمرکز می‌کنید. درنتیجه حواس شما کمتر پرت می‌شود و با تمرکز بیشتر می‌توانید تندتر بخوانید.
تیم فریس روش دیگری را برای تندخوانی ارائه کرده است. این روش برمبنای خواندن همزمان چندین خط به‌وسیله بسط دید پیرامونی است. این روش نیازمند تمرکز بسیار زیاد شما خواهد بود.
ارائه بصری - سریالی سریع: (RSVP) روشی است که توسط بسیاری از سیستم‌های دیجیتال تندخوانی عرضه می‌شود. یک لغت روی صفحه نمایش داده می‌شود و تمام تمرکز شما روی آن است. وقتی که کم‌کم به این سیستم عادت کردید، می‌توانید سرعت نمایش لغات را افزایش دهید.
تندخوانی ایده خوبی است. توانایی خواندن ۱۰۰۰ کلمه در دقیقه امکان‌پذیر است. اگرچه شما به‌طور کامل آنها را متوجه نخواهید شد. تحقیقات در این حوزه بسیار محدود است. اما کتاب کیث رینر با نام حرکات چشم و پردازش اطلاعات حین خواندن، نگاهی جامع به کارکرد چشم ما در زمان خواندن می‌اندازد. رینر معتقد است ادعاهایی که درمورد آموزش تندخوانی انجام می‌شود، بیهوده است. دلیل آن ظرفیت محدود چشم ماست.
شاید شما بتوانید خودتان را مجبور کنید که کمی بیش از ۵۰۰ کلمه در دقیقه بخوانید. اما شما به خاطر چشم‌تان و آناتومی خاص شبکیه محدود شده‌اید. به‌منظور فهمیدن نوشته باید چشم خود را طوری حرکت دهید که قسمت گودی مرکزی روی کلمه‌ای که روی آن تمرکز می‌کنید، قرار گیرد. با افزایش سرعت به‌خاطر محدودیت گودی مرکزی، قدرت دید کاهش قابل‌توجهی پیدا کرده و شما نمی‌توانید کلمات و نوشته را به‌درستی تشخیص دهید. پس گودی مرکزی عامل محدودکننده شماست، حتی اگر قدرت پردازش مغز هم بالا باشد. شما می‌توانید تمریناتی انجام دهید که تندتر بخوانید و احتمالا موفق هم می‌شوید، ولی وقتی از حدی تندتر بخوانید، رفته‌رفته از میزان فهم شما از مطالب کاسته می‌شود. تحقیقات نشان داده وقتی از تکنیک‌هایی مانند تکرار نکردن کلمات پیش خود استفاده می‌کنید، در مواجهه با لغات سخت میزان فهم شما کاهش می‌یابد.
عطف/ بشتابید!
مجموعه آثار منثور نیما یوشیج تحت‌عنوان «دفترهای نیما» جلد اول از مجموعه آثار اوست. این اثر که به‌کوشش شراگیم یوشیج، تنها فرزند نیما تهیه و توسط انتشارات رشدیه منتشر شده است، داستان‌ها، نمایشنامه و سفرنامه‌های نیما را گرد آورده است. این کتاب به همراه پرتره‌هایی از نیما به قلم بهمن محصص، هانیبال الخاص، علی گلستانه و منوچهر معتبر در دسترس علاقه‌مندان این شاعر قرار گرفته است. ناشر در مقدمه کتاب آورده است: «برآنیم تا کلیات آثار نیما؛ آن پیشقراول ادبیات و شعر معاصر را در مجموعه‌ای مدون منتشر کنیم، چه اینکه بر پیشتازی نیما در ادبیات صحه می‌گذاریم، چراکه براین باوریم آثار او از داستان و نمایشنامه گرفته تا سفرنامه و مقالات ادبی، چیزی به منزلت و فخامت شعر اوست، واقعیتی که به سبب انتشار مغشوش و پراکنده بازمانده‌های نیما، نسل امروز آن را به‌درستی درنیافته است.» در بخش دیگری از معرفی کتاب عنوان شده است: «در این میان علاوه‌بر آنکه آثار منثور نیما تاکنون در مجموعه‌ای مدون و مستقل به طبع نرسیده است، در این اثر، داستان‌های «خرِ مشهدی احد»، «عروسک پسِ‌پرده»، «مسافرت دکتر چیلوندی» و همچنین نمایشنامه «خواهش می‌کنم» برای نخستین‌بار است که منتشر می‌شوند، آثاری که تاکنون گمان برده می‌شد یا نیما خود آنان را سوزانده یا در گذر سالیان از بین رفته‌اند.»
در حال حاضر نسخه موجود از این اثر در 444 صفحه به صورت گالینگور و با قیمت 65هزار تومان در بازار کتاب موجود است. چاپ بعدی آن قطعا گران‌تر از این حرف‌ها خواهد بود. فلذا بشتابید!
گلچین/ داستان‌های خوب
می گویند اگر رمان را به فیلم بلند تشبیه کنیم، داستان کوتاه عکسی از یک لحظه زندگی است. با این تعبیر، می‌توان گفت مجموعه حاضر آلبومی است از 9 قطعه عکس، 9 تصویر از زندگی، که در 6 سال گذشته، از نشریات ادبی آمریکا برگزیده شده‌اند. فضای آنها با هم متفاوت است اما همگی یک وجه‌مشترک دارند: ساده‌اند. غالب نویسندگان این مجموعه، با وجود تفاوت‌های آشکاری که در سبک و فرم داستانگویی با یکدیگر دارند، از چهره‌های شاخص ادبیات امروز آمریکا هستند. «خوبی خدا» مجموعه 9 داستان از نویسندگان امروز آمریکاست که در فاصله سالهای 2000 تا 2006 از نشریات ادبی آمریکا برگزیده شده‌اند و همگی جوایز مختلفی دریافت کرده‌اند. ریموند کارور، هاروکی موراکامی، شرمن الکسی، الکساندر همن، جومپا لاهیری، مارجوری کمپر، پرسیوال اورت، گیب هادسون و الیزابت کمپر فرنچ نویسندگان داستان‌های این مجموعه‌اند. امروز برخی از این نویسندگان برای خوانندگان فارسی‌زبان آشنایند؛ ازجمله هاروکی موراکامی که اولین‌بار در این مجموعه با داستان «شیرینی عسلی» معرفی شد. داستان‌های خوبی خدا درعین‌اینکه از تنوع فضا و موضوع برخوردارند، همگی ملموسند و به یک شیوه نوشته شده‌اند: به زبان ساده.
در کارنامه امیرمهدی حقیقت گزینش و ترجمه داستان‌های کوتاهی از برخی نویسندگان معاصر نیز به چشم می‌خورد. حقیقت در عرصه ترجمه آثار ادبیات کودک و نوجوان نیز فعال است و مجموعه‌هایی ازجمله «جونی بی‌جونز» و «قصه‌های جیبی» را برای این رده سنی ترجمه کرده است. همچنین در سالهای گذشته شماری از ترجمه‌های حقیقت از چند داستان کوتاه در مجلات همشهری داستان، سروش جوان، همشهری جوان و روزنامه‌های همشهری، شرق، شهروند امروز و برخی نشریات دیگر منتشر شده است.
قصه‌خوانی / شاید کلیدری تازه
«ایران شهر» عنوان رمانی به قلم «محمدحسن شهسواری» است که تاکنون سه جلد از آن منتشر شده است. شهسواری که پیش از این چاپ رمان «وقتی دلی» را به انتشارات شهرستان ادب سپرده بود، این‌بار قرارداد یک مجموعه 10 جلدی را با این انتشارات ثبت کرده است. روایت «ایران شهر»، روایت مقاومت سی‌وچندروزه خرمشهر است. داستان از دو روز قبل از حمله عراق یعنی 29 شهریور سال 59 شروع می‌شود و تا پایان چهارم آبان‌ماه همان سال ادامه پیدا می‌کند. شهسواری برای نگارش «ایران شهر» حدود چهار سال زمان گذاشته و جزئی‌ترین مدارک و فیلم‌ها و خاطرات مربوط به این مقاومت را جمع‌آوری کرده و با دادن پروبال داستانی به مستندات، اثرش را به‌صورت رمانی حماسی در مجموعه «ایران شهر» عرضه کرده است. بد نیست بدانید در جلد اول این مجموعه، تنها تا پایان روز سوم مقاومت روایت شده است! نویسنده به تازگی در گفت‌وگویی اعلام کرده در حال تکمیل و نوشتن جلد ششم ایران شهر است که به اتفاقات هفتم و هشتم مهر می‌پردازد. خروج از کلیشه‌های رایج در ادبیات دفاع مقدس را شاید بتوان یکی از ویژگی‌های مهم ایرانشهر عنوان کرد. به‌هرحال در این زمینه قالب‌ها و معیارهایی جا افتاده که گذر از آنها و پا فراتر گذاشتن از آنها کار سختی است. اما شهسواری از این قالب‌ها بیرون زده است و زمین بازی را فراخ‌تر و گسترده‌تر از صرف یک مدت محدود مقاومت در خرمشهر دیده است. او به ریشه‌ها رفته و محیط و فرهنگی را که چنین مردانی را پرورش داده، واکاویده تا دلیل رقم خوردن آن همه حماسه بزرگ و ظهور چنان شخصیت‌های اسطوره‌واری را به نمایش بگذارد.
گلاب و گل / دوچرخه عالیزاده
«دوچرخه ی آبی» سروده حسن عالیزاده است؛ شاعری که مخاطبان شعر و ادبیات، پیش‌تر مجموعه شعر «روزنامه تبعید» را از او به یاد دارند. شعرهای عالیزاده حال و هوایی نزدیک به «شعر دیگر» دارد.
این اثر عالیزاده به لحاظ گیرایی زبان و خلق تصاویر شاعرانه، یکی از بدیع‌ترین دفترهای شعری است که طی این سال‌ها سروده و منتشر شده است. چه اینکه به اذعان منتقدان ادبیات و آنان‌که نامی در این عرصه دارند، این دفتر شعر، تجربه‌ای یگانه در فضای شعر امروز ایران به‌شمار می‌رود:
شعری از این کتاب:
او را برای مرگ به بیمارستان
آورده بودند
از بس که خونریزی
خونسرد گفت و سخت پرستار بخش «رفتنی‌ست»
پایین که می‌کشید روسری‌ی سبزِ جلبکی به تانی
زیباتر از جوانی پراضطراب خویش
بی‌هیچ سرزنش و تشویش
دیدم که داشت می‌رفت
از بس که خونریزی
انگار برده بودند
او را برای مرگ به بیمارستان
و صبح هشتم اسفند بود
می‌رفتم از پیاده‌روِ آفتابگیر.
معرفت / گنجینه دیگری از موحد
کتاب «در کشاکش دین و دولت» با گزارشی فشرده از دوران 30 ساله پس از رحلت پیغمبر اکرم در سال ۱۱ هجری تا صلح امام حسن(ع) و معاویه در سال ۴۱ هجری آغاز می‌شود و در پی آن، موحد چنان‌که خود گفته است می‌کوشد «با دقت در مضمون روایت‌های مورخان و تعمق در زیر و بم آنها، تصویری بالنسبه معقول و قابل اعتماد آن دوران» به دست دهد.»
بر این پایه او دو نگاه را از دو منظر به این دوران 30 ساله به مخاطب ارائه می‌دهد؛ یکی نگاهی که عمده تمرکزش بر مقوله شکل‌گیری و تاسیس حکومت اسلامی و مقوله خلافت است و دیگری نگاهی که بر نزاع‌های برآمده از شکل‌گیری این حکومت ناشی‌شده تمرکز دارد. به‌عنوان نمونه در بخش «نگاه اول» از فصل اول کتاب، محمدعلی موحد به مقولاتی مانند «تصویری از حکومت در صدر اسلام»، نسبت ساخت حکومت خلیفه‌ای با ساخت پادشاهی، ابعاد مقوله بیعت و... پرداخته است و در بخش «نگاه دوم» مقولاتی مانند «نزاع در میان قریشیان»، «نخستین ترور سیاسی در اسلام»، «چگونه مسلمانان بر خلیفه شوریدند؟»، «نزاع خانگی و ماجرای جنگ شتر» و… می‌پردازد.
دوران 30سالهای که موحد در فصل اول کتاب بر آن تمرکز کرده، آبستن وقایع شگرفی بوده است که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. در آن 30 سال، ماجراهایی سهمگین و خون‌آلود اتفاق افتاد.
از هر دری / یک کتاب خوب برای آموزش نقد
این کتاب با سبک نوشتاری بسیار ساده‌اش در‌آمدی است کامل و به‌روز بر نقد معاصر. از فرم‌گرایی و ساختار‌گرایی گرفته تا روانشناسی و تاریخ، کتاب حاضر پیشرفت‌های جدید در زمینه نقد- ازجمله تئوری تکامل، مطالعات شناخت‌محور، نقد اخلاقی و نقد بوم‌شناختی- را نیز پوشش می‌دهد. «در‌آمدی بر نقد» رویکردی است گام به گام در کسب مهارت‌های نوشتار تحلیلی و در این مسیر به خواننده می‌آموزد که چطور باید درباره جهان به شکل انتقادی اندیشه کند و از پیش‌فرض‌ها، ارزش‌ها و اندیشه‌های فرهنگی‌ای که به آنها تکیه می‌کند آگاه شود. این کتاب با مثال‌های کاربردی، تمرکز بر استدلال منطقی و ترکیب نوآورانه‌ای از مطالعات ادبی، فرهنگی و فیلم‌شناسی منبعی است ضروری برای دانش‌پژوهان نوپای نقد ادبی و فرهنگی.
مایکل رایان، استاد ادبیات آمریکای شمالی و مطالعات فیلم‌شناسی در دانشگاه تمپل در ایالات‌متحده است. او نویسنده و مولف چندین عنوان کتاب و مقاله دیگر ازجمله Cultural Studies: A Practical Introduction و Literary Theory: An Anthology نیز هست.