به گزارش «فرهیختگان»، پس از اینکه سرمایه‌گذار ترکیه‌ای فیلم مست عشق اعلام کرد راش‌های این فیلم را تدوین کرده و یک سریال و یک فیلم سینمایی از آن بیرون آورده، پنجشنبه اول آبان‌ماه ۱۳۹۹ بود که فرهاد توحیدی، به‌عنوان نویسنده فیلمنامه، طی مصاحبه‌ای از وزارت امور خارجه درخواست کرد که پیگیر حل مشکل این فیلم به‌نفع طرف ایرانی باشد. در این گفت‌وگو از توحیدی پرسیدیم که محمل حقوقی برای ورود وزارت خارجه در چنین موضوعی چیست و اساساً چرا عوامل مست عشق نیاز دارند که وزارت امور خارجه در این موضوع دخالت کند؟ بخش دیگری از این گفت‌وگو به سابقه کلی فعالیت‌های وزارت امور خارجه در مسائل فرهنگی کشور برمی‌گردد.
آقای توحیدی! اینکه درخواست کردید وزارت خارجه مداخله کند و مشکل فیلم‌تان حل‌وفصل شود، بر چه اساسی مطرح شد؟ به‌طور کلی وزیر امور خارجه چه وظایفی دارد که در این موارد برای حمایت از آثار فرهنگی قدم بردارد؟
وزارت امور خارجه وظیفه دارد از اتباع خود در سراسر دنیا حمایت کند. این وظیفه هر وزارت امور خارجه‌ای است. طبیعتا ما هم امیدوار هستیم و این توقع را داریم وزارت امور خارجه به‌وسیله امکاناتی که در سفارت ایران در ترکیه دارد، هم بتواند ما را راهنمایی و کمک کرده و رایزنی کند و هم از لحاظ حقوقی در آنجا از ما حمایت کند. همه اینها نکاتی است که وزارت امور خارجه می‌توانست در این حوزه‌ها موثر واقع شود و کمک کند. خوشبختانه همان روزی که این مصاحبه را انجام دادم از طرف آقای خطیب‌زاده، سخنگوی محترم وزارت امور خارجه، تماس گرفتند و ایشان کمک کردند و امیدوار هستم روزهای آینده جلسه‌ای داشته باشیم و بتوانیم تقاضاها را روشن و شفاف مطرح کنیم.
چنین رویه‌ای قبل از این هم در ایران سابقه داشته یا اینکه قرار است راهی جدید را باز کنیم؟
وقتی وزیر امور خارجه به جایی سفر می‌کند، یا وقتی رئیس‌جمهور به جایی سفر می‌کند، در قالب هیات‌های همراه او، فعالان اقتصادی، فعالان فرهنگی و غیره هم می‌روند. این بخشی از کار وزارت امور خارجه است که رابطه بین ملت‌ها را تسهیل کند. اگر مشکلی هم ایجاد شود، باز از جهتی دیگر مساله ورود وزارت خارجه معنی پیدا می‌کند. مثلا فرض کنید که یک تبعه ایران در جایی گرفتاری پیدا کرده، در آمریکا گرفتاری حقوقی پیدا می‌کند و بازداشت می‌شود. حالا وزارت امور خارجه وظیفه دارد صرف‌نظر از اینکه تبعه بازداشت شده، چه اتهامی دارد و یا به چه دلیلی بازداشت شده، کمک کند که یا براساس مقابله‌نامه‌های حقوقی به ایران برگردانده شود و بقیه محکومیت را در اینجا تحمل کند یا اگر محکومیت او سیاسی است، کوشش کند آن تبعه آزاد شود.
وقتی در چنین امور خطیری وزارت امور خارجه دخالت می‌کند و از حقوق شهروندان خود به‌درستی دفاع می‌کند، ما هم توقع داریم از حقوق شهروندان خود در ترکیه که مورد تعرض واقع شده و متاسفانه گرفتار باج‌خواهی طرف ترکیه‌ای است، دفاع کند.
چون الان فیلم داخل کشور ترکیه است و دست شما کوتاه است، طرف ترکیه‌ای بر ماجرا مسلط شده و به این دلیل از وزارت خارجه کمک خواسته‌اید؟
ما وکیل هم داریم و شکایت هم تنظیم شده و وکیل هم قضیه را پیگیری می‌کند. در واقع این تقاضا را برای محکم‌کاری و از جهت حوزه وظایف وزارت امور خارجه مطرح کردیم. همان روز هم با حسن قبول مواجه شد و از طرف آقای خطیب‌زاده تماس گرفتند و برای همیاری اعلام آمادگی کردند.
این امر بدیهی است و تصور می‌کنم وزارت امور خارجه علاقه‌مند باشد در این حوزه دخالت کند. به هر حال کار و پروژه فرهنگی امری است که به دیپلماسی عمومی کشور ما هم مربوط است و در حوزه روابط فرهنگی دو کشور و دو ملت تعریف می‌شود؛ بنابراین شایسته است که این امر به‌صورت درست و مسالمت‌آمیز حل‌وفصل شود.
معاونت بین‌الملل فارابی هیچ وظیفه‌ای در این زمینه ندارد؟
طبیعتا هم از کانون کارگردانان و هم کانون فیلمنامه‌نویسان خانه سینما در این خصوص توقع حمایت می‌رود. من با آقای شاهسواری (مدیرعامل خانه سینما) هم صحبت کردم و کمک خواستم. ایشان هم برای کمک، اظهار آمادگی کردند. فکر می‌کنم امور بین‌الملل فارابی هم می‌تواند کمک کند و اگر کمکی باشد دریغ نخواهد کرد. به هر حال عوامل بنیاد سینمایی فارابی هفته گذشته درگیر جشنواره بین‌المللی فیلم کودک بودند و طبیعتا ما در آن مقطع توقع نداشتیم به این امر واکنش نشان دهند. در ادامه باید از هر جایی که بتوانیم کمک بگیریم. ما این کار را خواهیم کرد، حال فارابی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه، قوه قضائیه و یا هر جای دیگر باشد، از آن کمک خواهیم گرفت.
وقتی مست عشق قرار بود با مشارکت سرمایه‌گذار خارجی و در کشور خارجی ساخته شود، از ابتدا از سمت وزارت امور خارجه همکاری کردند؟
نیازی به همکاری نبود. ما از سازمان سینمایی تقاضای همکاری و کمک کردیم. مهندس حیدریان (مدیر وقت سازمان سینمایی) هم استقبال کردند. بعدا دکتر انتظامی هم راهنمایی و هم کمک کردند و هم در جریان پروژه بودند. در فارابی آقای تابش و دوستان دیگر کمک کردند. طبیعی است وقتی چنین پروژه‌ای می‌خواهد شروع شود همه مقامات ذی‌ربط در جریان باشند چون در این کشور زندگی می‌کنیم، یکی از بزرگ‌ترین آرزوهای دست‌اندرکاران این فیلم است که ابتدا در کشور خودمان به نمایش درآید و طبیعتا تماشاگران ایرانی شاهد آن باشند. بنابراین طبیعی است که در آغاز راه ما از همه عزیزان بهره‌مند بودیم.
یک نمونه از همکاری‌ها در وزارت امور خارجه را بیان کنید. یعنی چیزی شبیه تفاهمنامه‌های اقتصادی که در حوزه فرهنگ هم توسط این نهاد پیگیری شده باشد.
گفتم اگر متمرکز شوم می‌توانم 10 مورد از ذهنم بیرون بکشم. شما اگر می‌خواهید این نمونه‌ها را پیدا کنید، از وزارت امور خارجه بپرسید. من قطعا سراغ دارم ولی ممکن است الان حضور ذهن نداشته باشم. در کل، چنین چیزهایی توسط وزاری امور خارجه، نه در این دولت که در طول حیات جمهوری اسلامی اتفاق افتاده است؛ قطعا چنین مواردی در این دولت و دولت‌های قبلی نیز بوده است.
هفته‌های فرهنگی که ما تا به حال برگزار کرده‌ایم. مثلا هفته‌های فرهنگی ایران که در اروپا برگزار می‌شود، در واقع پایه همین تفاهمنامه‌هاست. هفته فیلم ایران یا هفته فرهنگ ایران که در پاریس برگزار می‌شود؛ یا دو سال پیش یک رویداد فوق‌العاده جهانی در ونیز بود که برای 6 ماه ایران در آن غرفه داشت، همه اینها براساس تفاهم‌هایی بین دولت‌ها انجام می‌شود. اینطور نیست که هر کسی سر خود را پایین بیندازد و برود در آن کشورها کار فرهنگی انجام بدهد. ابتدا زمینه‌ها فراهم می‌شود و بعدا هیات‌ها می‌روند.
خبر مرتبط: