به گزارش «فرهیختگان»، مشروح گفت‌وگوی «فرهیختگان» با حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم شاهین‌شهر و میمه و عضو هیات‌رئیسه مجلس درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
طرح شفافیت آرا در چه شرایطی قرار دارد و اقبال مجلس به این طرح به چه صورت است؟
در کمیسیون آیین‌نامه کمیته‌ای متولی این طرح شده که چندین جلسه برگزار کرده و بررسی‌ها با حضور صاحب‌نظران و همچنین نمایندگان مرکز پژوهش‌ها انجام شده و به جمع‌بندی‌های خیلی خوبی رسیده‌اند و این طرح در آخرین جلسه کمیته هم که من حضور داشتم تقریبا نهایی شده است. البته دو هفته پیش نیز جلسه‌ای برای تشریح موضوع برگزار شد که به‌نظر می‌رسد گزارش این طرح آماده شده باشد و در دستور صحن علنی مجلس قرار گیرد.
زمان آن مشخص است؟
تلاش می‌کنیم هرچه زودتر 8 طرح اصلاح آیین‌نامه، هرکدام جداگانه در صحن علنی مطرح شود و بتواند بخشی از آیین‌نامه و فعالیت‌های مجلس را اصلاح کند.
نکته‌ای ازسوی نمایندگان درباره طرح شفافیت وجود دارد؟
من فکر می‌کنم عمده نمایندگان با این طرح موافق باشند که معمولا در 6ماهه اول هر مجلسی این‌گونه طرح‌ها زودتر به نتیجه می‌رسد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در 6ماهه اول مجلس این طرح هم بتواند نهایی شود.
طرح نظارت بر رفتار نمایندگان نیز یکی از این 8 طرح است، آیا شفافیت ارتباط نمایندگان با دولت نیز در این طرح مورد توجه قرار گرفته است؟
در این پیشنهادهای اصلاحی به‌نوعی در آن اشاره شده و حتی خود نمایندگان پیشنهادهایی را در این راستا دارند که شخصا مطرح می‌کنند. ولی آنچه مسلم است اینکه اگر گام اول در بحث شفافیت در مجلس را که همان آرای نمایندگان است انجام دهیم، طبیعتا گام‌های بعدی راحت‌تر برداشته می‌شود، چون بعد از مشاهده منافع موضوع شفافیت، به‌نظر می‌رسد خود نمایندگان به‌سمت توسعه و گسترش آن خواهند رفت.
آیا تا الان منافع این طرح برای نمایندگان تبیین شده است؟ ممکن است ازسوی خیلی از نمایندگان این خلاف منافع حتی منافع حوزه انتخابیه مطرح شود.
جلسه دو هفته پیش در کمیسیون، با هدف تبیین منافع طرح برگزار شد. طبیعتا بعد از قرار گرفتن در دستورکار، مجددا جلساتی خواهیم داشت، ضمن اینکه به‌نظر می‌رسد عمده مجلس نسبت به این موضوع با توجه به سابقه‌ای که وجود دارد، موافق است.
طرح نظارت بر نمایندگان چطور؟ این هم جزء طرح‌های 8گانه‌ای است که بیان کردید؟
بله. این طرح با هدف کارآمدکردن هیات نظارت است، این هیات تا الان بیشتر درخصوص مواردی اظهارنظر می‌کرد که طرح شکایت ازسوی افرادی یا مجراهایی مشخص صورت می‌گرفت و بعدا براساس قانون، آن مرجع قضایی نظر این هیات را می‌خواست که آیا مطالبی که مطرح‌شده در راستای وظیفه نمایندگی بود یا خیر. بنابراین به‌نظر می‌رسد با وضع موجود این هیات بتواند مسئولیت بیشتری را برای صیانت از مجلس و نمایندگان برعهده بگیرد .
مهم‌ترین مواردی که در این طرح مطرح شده، چیست؟
موضوع هدایا و نوع رفتار نماینده در راستای وظیفه‌ای که دارد ازجمله مواردی است که در این طرح می‌گنجد.
این امر مستلزم این است که نمایندگان و رویه آنها مورد رصد جدی و دائم باشد. این رصد به چه صورت انجام می‌شود؟
با رصد دائم نمایندگان در داخل و خارج از مجلس، امری مخفی نمی‌ماند و همه در محضر مجلس و نمایندگان و مردم قرار می‌گیرد.
رصد خارج از مجلس به چه صورت است؟ منظورتان نظارت مردم است؟
بالاخره با این نوع نگاهی که مجموعه رسانه‌ها و فضای مجازی دارند به‌نظر می‌رسد در ذیل این امر اطلاع‌رسانی هم می‌شود، یعنی برخی مواقع بدون وجود هیچ سند و مدرکی، مطالبی ذکر می‌شود که البته گاهی قابل استفاده هم هستند. لذا همه اینها می‌تواند در آینده درجهت پیشگیری و صیانت عمل کند.
پس ساختار مشخصی وجود ندارد و عملا روی ظرفیت رسانه‌ها و رصدی که توسط مردم انجام می‌شود، حساب کرده‌اید؟
خیر. در خود متن پیشنهادها و راهکارهایی وجود دارد منتها باید دید در مرحله تصویب کدام‌یک نهایی می‌شود.
الان این طرح در چه وضعیتی قرار دارد؟ چه زمانی به صحن می‌آید؟
این‌هم در کمیته مربوطه در کمیسیون آیین‌نامه درحال بررسی است. به‌نظر می‌رسد آن‌هم کم‌کم گزارش شده و در دستورکار قرار گیرد. مجلس برای اصلاح آیین‌نامه به‌منظور رسیدن به اهداف بالاتر اولویت قائل است.
آیا موضوع سفرهای نمایندگان، هدایا و ابهاماتی که در هر دوره شاهد آن هستیم، در این طرح درنظر گرفته شده است؟
بله. این موارد قابل حل است، منتها اولین گام در این رابطه این است که باید از شفافیت آرا شروع کنیم.
*نویسنده: زهره خواجوی، روزنامه‌نگار