به گزارش «فرهیختگان»، این روزها اکثر رسانه‌های انگلیسی به بررسی طرح جدیدی پرداخته‌اند که درصورت اجراشدن، بزرگ‌ترین تحول در فوتبال این کشور از زمان تاسیس لیگ برتر در سال 1992 محسوب می‌شود. عجیب اینکه این طرح را دو باشگاه لیورپول و منچستریونایتد که دشمنی و رقابت دیرینه‌ای با هم دارند ارائه کرده‌اند و شاید از معدود دفعاتی باشد که دو تیم سرخپوش لیگ جزیره برسر یک موضوع توافق دارند. واکنش‌های ابتدایی به این طرح که «پروژه بزرگ» نام گرفته، چندان مثبت نبوده و بسیاری آن را به سود تیم‌های بزرگ می‌دانند. به همین دلیل بسیاری از باشگاه‌ها و البته هواداران دیدگاه مثبتی نسبت به آن ندارند و معتقدند با اجرای آن قدرت زیادی به تیم‌های بزرگ لیگ داده می‌شود و به‌تدریج تنها آنها هستند که سرنوشت مسابقات را تعیین خواهند کرد.
تاثیر روی دسته‌های پایین‌تر
طرحی که این دو باشگاه بزرگ ارائه کرده‌اند نه‌تنها بر لیگ برتر بلکه روی تمامی دسته‌های پایین‌تر نیز تاثیرگذار خواهد بود و خیلی زود سرنوشت آنها را نیز دچار دگرگونی خواهد کرد. پروژه بزرگ قرار است قدرت زیادی را دراختیار 6تیم برتر لیگ که به «بیگ‌سیکس» معروف هستند اعطا کند و تقریبا تمامی تصمیمات مهم را این باشگاه‌ها اتخاذ خواهند کرد. به این ترتیب آنها در راس یک هرم قرار گرفته و تمامی خواسته‌های خود را به دیگر باشگاه‌ها دیکته می‌کنند. درحال حاضر همه پیشنهادهایی که برای اجرا در لیگ برتر مطرح می‌شود با رای‌گیری از 20تیم حاضر در این مسابقات تصویب یا رد می‌شود و همه آنها در سرنوشت آینده خود سهیم هستند.
این طرح ساختار مسابقات، جام‌های داخلی و همچنین سیستم پرداخت‌های مالی را دگرگون خواهد کرد. طبق این پیشنهاد قرار است تعداد تیم‌های لیگ برتری از 20 به 18تیم کاهش پیدا کند اما دسته‌های یک و دو 24تیمی باقی می‌مانند. همچنین قرار است 9سهامدار باسابقه قدرت اصلی را دراختیار داشته باشند و تمامی تغییرات قوانین و حتی اجازه خرید باشگاه‌ها توسط مالکان جدید با نظر آنها انجام شود.
همچنین مبلغ 350میلیون پوند فورا دراختیار سازمان لیگ انگلیس قرار خواهد گرفت تا کسری بودجه این نهاد و همچنین باشگاه‌هایی که از بحران کرونا صدمه دیده‌اند جبران شود. پیشنهاد بعدی حذف رقابت‌های جام اتحادیه و همچنین جام خیریه (سوپرجام انگلیس) است که البته ممکن است جام اتحادیه با تیم‌های دسته‌های پایین‌تر و باشگاه‌هایی که در رقابت‌های اروپایی حضور ندارند پیگیری شود.
در ادامه این پیشنهادها قرار است 25درصد درآمدهای باشگاه‌ها دراختیار سازمان لیگ قرار گیرد و همچنین بودجه‌ای برای فرمت جدید لیگ بانوان درنظر گرفته شود. دیدارهای پلی‌آف صعود به لیگ برتر نیز بین تیم‌های سوم، چهارم و پنجم لیگ چمپیونشیپ و تیم شانزدهم لیگ برتر برگزار شود تا درنهایت تکلیف سومین تیم صعودکننده به لیگ برتر مشخص شود. مسابقات لیگ نیز دیر از زمان معمول آغاز خواهد شد و تیم‌ها زمان بیشتری برای برگزاری دیدارهای دوستانه خواهند داشت.
9 قدرت اصلی
با توجه به شرایط فعلی 9تیمی که به‌عنوان سهامدار اصلی و قدرت‌های برتر این طرح قرار است آینده لیگ را در دست گیرند همان 6 تیم بزرگ شامل لیورپول، منچستریونایتد، منچسترسیتی، آرسنال، تاتنهام و چلسی هستند که سه تیم اورتون، ساوتهمپتون و وستهام نیز به جمع آنها اضافه می‌شوند. طبق شیوه انتخاب این باشگاه‌ها، عملکرد آنها طی سه فصل گذشته ملاک حضور آنها در این جمع قرار می‌گیرد و مثلا تیمی چون یونایتد که فصل چندان خوبی را پشت‌سر نگذاشته است با توجه به افتخارات قبلی‌اش می‌تواند در راس هرم ترسیمی قرار گیرد. حتی برای کنار گذاشتن باشگاه‌ها از این جمع ضرب‌الاجلی تعیین شده است و به این ترتیب تیم‌های بزرگ به‌راحتی جایگاه خود را در این نهاد از دست نمی‌دهند.
شاید به عقیده عده‌ای این طرح می‌تواند به سود تیم‌هایی چون اورتون، ساوتهمپتون و وستهام باشد که در جمع قدرت‌ها حضور دارند و می‌توانند در روند تصمیم‌گیری اثرگذار باشند اما با توجه به اینکه برای تصویب یک طرح نیاز به حداقل 6رای مثبت است عملا این سه تیم حرف زیادی برای گفتن ندارند و قدرت اصلی در دست همان 6تیم برتر لیگ خواهد بود. به این ترتیب اگر موضوعی به سود این 6تیم باشد آنها به آن رای می‌دهند و در غیر این صورت طرح را رد خواهند کرد و با این روش حضور این سه تیم به‌نوعی نمایشی خواهد بود.
درحال حاضر فعلا این طرح با مخالفت باشگاه‌هایی چون برایتون، برنلی، کریستال‌پالاس، فولام، شفیلدیونایتد و وست‌برومویچ روبه‌رو شده و سایرین هم اگرچه نظر قطعی ارائه نکرده‌اند اما به‌نظر نمی‌رسد بدون ایجاد برخی تغییرات، با آن موافق باشند. در این میان ریک پری، رئیس سازمان فوتبال انگلیس نیز کاملا از آن حمایت کرده که می‌تواند در تصویب آن بسیار تاثیرگذار باشد. پری به‌همراه مالکان یونایتد و لیورپول حدود 3سال است که روی این طرح و جزئیات آن کار می‌کنند و بالاخره این هفته بود که رسانه‌ها موفق شدند به جزئیات آن دسترسی پیدا کنند.
برنده‌ها و بازنده‌ها
بی‌شک برنده این طرح 6تیمی هستند که به‌طور مطلق، اختیار لیگ را به‌دست خواهند گرفت و هر تصمیمی که به سودشان باشد را اجرایی خواهند کرد تا سرنوشت این مسابقات را به‌جهتی که مطلوب‌شان است هدایت کنند. به این ترتیب 12تیم دیگر باید منتظر تصمیمات این 6باشگاه باشند و عملا دخالتی در سرنوشت و قوانین این مسابقات نخواهند داشت. حذف جام اتحادیه با این استدلال که صرفه‌ای برای باشگاه‌ها ندارد باعث می‌شود تعداد مسابقات این باشگاه‌ها که معمولا درگیر رقابت‌های اروپایی هستند کاهش یابد اما این نکته را درنظر نمی‌گیرند که برای باشگاه‌های کوچک همین تورنمنت حکم یک منبع درآمد و حتی شانس کسب جام و افتخار را دارد که با حذف آن این فرصت از تیم‌های دسته‌های پایین‌تر گرفته می‌شود. همچنین کم شدن تعداد تیم‌های لیگ 4بازی فصل را کاهش می‌دهد اما این تیم‌ها به این تعداد راضی نیستند و می‌خواهند شرایط دقیقا به همان شکلی باشد که خودشان می‌خواهند.
با نگاهی به برخی مواد این طرح به‌نظر می‌رسد تیم‌های کوچک به‌خوبی از آن نفع می‌برند. پولی که دراختیار سازمان لیگ و اتحادیه فوتبال انگلیس قرار می‌گیرد صرف فوتبال بانوان، لیگ‌های دسته پایین و همچنین زیرساخت‌ها خواهد شد. به این ترتیب هم باشگاه‌های دسته چمپیونشیب سالی 15.5میلیون پوند، دسته یک سالی 3.5میلیون پوند و در دسته 2 سالی 2.3میلیون پوند افزایش درآمد خواهد داشت و به‌نظر می‌رسد همه‌چیز عالی است اما این تازه آغاز ماجراست.
در سال‌های آینده اوضاع قطعا تغییر خواهد کرد و این تیم‌های مدعی شروع به اتخاذ تصمیم‌های جدیدی خواهند کرد که منافع خودشان تامین شود. آنها قوانین را به دلخواه خود تغییر می‌دهند و به این ترتیب تیم‌های کوچک‌تر نفع چندانی از آن نخواهند برد و بعید است بتوانند دوباره به سیستم سابق برگردند.
افزایش درآمد از دیدارهای پیش‌فصل
دیرتر شروع شدن لیگ هم کاملا به سود این باشگاه‌هاست. آنها معمولا در زمان استراحت دو نیم‌فصل برای برگزاری دیدارهای دوستانه و تدارکاتی خود راهی شرق آسیا یا آمریکا می‌شوند تا از طرق هواداران بسیار زیاد خود در این نقاط، درآمدزایی کنند. افزایش این زمان باعث می‌شود فرصت بیشتری برای انجام بازی‌های پیش‌فصل و در نتیجه سود بیشتر از این مسابقات داشته باشند.
این باشگاه‌ها همچنین از درآمدهای جانبی و حق پخش مسابقات لیگ نیز سود بیشتری خواهند برد. آنها سیستم کنونی پرداخت حق پخش به باشگاه‌ها را منصفانه نمی‌دانند و معتقدند با توجه به هواداران بیشتری که دارند باید در این بخش هم سود بیشتری نصیب آنها شود. به این ترتیب در آینده‌ای نزدیک درآمد باشگاه‌های کوچک‌تر کمتر می‌شود و درنتیجه اختلاف سطح تیم‌ها نیز در لیگ افزایش خواهد یافت که درنهایت باعث کم‌شدن جذابیت مسابقات خواهد شد.
با این شرایط این طرح فعلا در مرحله بررسی مقدماتی است و احتمالا در آینده‌ای نه‌چندان دور به رای‌گیری گذاشته خواهد شد. اگرچه با توجه به شرایطی که گفته شد بعید است این پیشنهاد طرفداران زیادی بین تیم‌های لیگ برتری داشته باشد اما شاید با فشار تیم‌های بزرگ و مدعی درنهایت شاهد تحولی اساسی در لیگ جزیره باشیم؛ اتفاقی که شاید مسیر این مسابقات را کاملا تغییر داده و به‌سمتی برود که جذابیت کنونی خود به‌عنوان یکی از بهترین تورنمنت‌های باشگاهی را در سطح جهان از دست بدهد. مقامات دولتی انگلیس هم هنوز درباره این طرح اظهارنظر نکرده‌اند و البته موضع آنها می‌تواند تاثیر زیادی در تصویب یا رد آن داشته باشد. اگرچه اکثر رسانه‌ها نگاه چندان مثبتی به آن ندارند و اکثرا مخالف این اتفاق هستند.
* نویسنده: سیامک خاجی، روزنامه‌نگار