به گزارش «فرهیختگان»، دانشگاه‌ها از دیرباز جایگاهی برای پیشرفت افراد و به‌دنبال آن پیشرفت اقتصادی مطرح می‌شدند. افراد تحصیلکرده دانشگاه پس از فارغ‌التحصیلی با ورود به بازار کار سهم مهمی در پیشرفت شرایط اقتصادی و درنتیجه بهبود وضعیت اجتماعی داشته‌اند. این وضعیت در دنیای امروز و با نزدیک‌تر شدن دانشگاه و صنعت، رنگ پررنگ‌تری به خود گرفته و مطالعات دانشگاهی منجربه پیشرفت‌ها و ابداعات علمی در زمینه‌های مختلف پزشکی، صنعتی، تولیدی، کشاورزی و دیگر حوزه‌ها شده است. به‌طور کلی، دانشگاه‌ها به‌عنوان یکی از مراکز فعال در زمینه‌های اقتصادی شناخته می‌شوند و نمی‌توان نقش آنها را در توسعه وضعیت اقتصادی کشورها نادیده گرفت. این مراکز آموزش‌عالی علاوه‌بر اینکه مهد دانش‌های به‌روز دنیا هستند، دانشمندان و مهندسان متعددی را تربیت می‌کنند که در آزمایشگاه‌ها و مراکز صنعتی مشغول‌به کار می‌شوند و می‌توان گفت دانشگاه‌ها سهم بزرگی از تولید ناخالص داخلی کشورها را به‌خود اختصاص می‌دهند.
فارغ‌التحصیلان آماده‌به کار
معمولا دانشگاه‌ها به چند طریق در اقتصاد تاثیرگذار هستند. دانشگاه‌ها نقش مؤثری در ایجاد شغل و آموزش افراد دارند. با تولید کالا و خدمات از مشاغل محلی پشتیبانی می‌کنند. ازطریق برخی پروژه‌ها باعث توسعه و پیشرفت جامعه می‌شوند و بعضی پروژه‌های خدمات اجتماعی نیز بخش‌های اقتصادی را تسهیل می‌کنند و به‌طور کلی، دولت و گروه‌های شهری با مشارکت دانشگاه می‌توانند ازطریق تقویت اقتصاد، سلامت جامعه را به‌همراه داشته باشند. دانشگاه‌ها با کمک توسعه فناوری، ارتباط میان دانشمندان با تجاری‌سازان دانش را برقرار کرده و در آموزش دروس مربوط به توسعه کارآفرینی و ارتباط آن با جامعه نقش مهمی ایفا می‌کنند.
سیستم نظام آموزش‌عالی مسئولیت سنگینی را برعهده دارد و باید دانشجویان را برای ورود به بازار کار بعد از فارغ‌التحصیلی آماده کنند و از این طریق می‌توانند نیاز تغییرات اقتصادی را در جامعه برآورده کنند. در این میان، آمریکا به‌عنوان کشور برتر در حوزه آموزش‌عالی دانشگاهی، علاوه‌بر آموزش، مساله توانمندسازی دانشجویان را هم در دستورکار خود دارد تا در راستای تامین نیازهای علمی و اقتصادی کشور برآیند و بتوانند با تفکر خلاق در زمینه‌های مختلف، اقتصاد کشور را روبه جلو حرکت دهند. تجهیزات دانشگاهی، بخشی از کلاس‌های خلاقانه هستند که به‌نوعی کلید رشد اقتصادی کشورها به‌شمار می‌روند. رشد اقتصادی منطقه‌ای به انتخاب مکانی افراد خلاق و بااستعداد وابسته است. دانشگاه‌ها نه‌تنها با آماده‌سازی فارغ‌التحصیلان بلکه با تربیت متخصصان در حوزه‌های مختلف به توسعه مسیر اقتصادی کمک می‌کنند.
نقش دانشگاه‌ها در افزایش دانش اقتصادی
دانش اقتصادی پدیده جدیدی نیست، بلکه اقتصاد همواره ازمنظر هدایت دانش به‌سمت نوآوری و تولید و درنتیجه تغییرات فناورانه حرکت کرده است و در این میان، مؤسسه‌های دانش‌بنیان به ذخیره و اشتراک دانش کمک کرده‌اند؛ چیزی که ما درحال حاضر تجربه می‌کنیم نیز همین روند را دنبال می‌کند، با این تفاوت که در مقیاس وسیع‌تر و با سرعتی سریع‌تر درحال حرکت است. طبق سیاست‌های اروپایی، دانشگاه‌ها محیط مناسبی برای سیستم‌های آموزشی و تحقیقاتی و مؤسسات آموزشی برای تربیت محققان آینده هستند. درواقع، این مراکز آموزشی، فضای مناسبی را برای تلاقی دانش و کاربردهای علمی آن ایجاد می‌کنند. این نگاه، دانشگاه‌ها را به‌عنوان مراکز نوآوری و فضایی برای رقابت در اقتصاد معرفی می‌کند.
توسعه اقتصادی؛ نقش تعیین‌کننده دانشگاه‌ها
دانشگاه‌ها نقشی ذاتی در دنیای اقتصاد ایفا می‌کنند که مهارت‌ها را افزایش داده، حامی نوآوری‌ها هستند و سرمایه‌گذاری‌ها و استعدادها را به خود جذب می‌کنند. درواقع، دانشگاه‌ها با حمایت خود از مشاغل، فرآیند تولید محصولات و روند تولید نوآوری را افزایش می‌دهند. این مراکز آموزشی طیف وسیعی از دانش خود را با مشاغل تبادل می‌کنند و با همکاری طولانی‌مدت با آنها، برنامه‌های تحقیقاتی، مشاوره‌ای و آموزشی را پیش می‌برند. دانشگاه‌ها همچنین با تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه، با سرمایه‌گذاری در بخش‌های دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی، نقشی فعال در تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی ایفا می‌کنند و با پشتیبانی از فعالیت‌ها می‌توانند ارزش و تخصص تکمیلی را به امکانات تحقیق و توسعه داخلی اضافه کنند. علاوه‌بر این، دانشگاه‌ها با کمک غیرمستقیم به تسهیل نوآوری، فضای مناسبی را برای شرکت‌های نوآور فراهم می‌کنند تا از نزدیک با یکدیگر تعامل برقرار کرده و به توسعه شبکه‌ها کمک کنند.
یکی از نقش‌های تاثیرگذار دانشگاه‌ها بر اقتصاد، افزایش بهره‌وری است و تحقیقات نشان می‌دهد بخش‌های دولتی و خصوصی، دانش و مهارت‌های بالای کارگران به‌طور مستقیم و غیرمستقیم روی افزایش بهره‌وری تاثیر می‌گذارد. محققان برآورد کرده‌اند که افزایش یک‌درصدی سهم نیروی کار دارای مدرک دانشگاهی سطح بهره‌وری تولید را بین 0.2 تا 0.5 درصد افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این نقش دانشگاه‌ها را در تربیت و آماده کردن استعدادهای با مهارت را در زمینه‌های علمی و تولیدی نمی‌توان نادیده گرفت. درواقع، دانشگاه‌ها با کارفرمایان مشارکت می‌کنند تا مسیرهای نوآورانه‌ای را برای تولید ایجاد کنند.
نقش دانشگاه در اقتصاد آمریکا
دانشگاه‌های آمریکا با تزریق کارفرمایان، سرمایه‌گذاران، استعدادهای برتر و شرکای صنعتی به بازار، نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصادی ایفا می‌کنند. دانشگاه‌ها در این کشور نقش کارفرمایان را ایفا می‌کنند، به‌طوری‌که حدود 3.98 میلیون نفر را به استخدام خود درمی‌آورند که بیش از 2.5 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. دانشگاه‌ها نقش مهمی در کارآفرینی داشته و به شکل‌گیری مشاغل جدید کمک می‌کنند. افرادی که در دانشگاه تحصیل می‌کنند، دوبرابر بیشتر از کسانی که تحصیلات دانشگاهی ندارند، می‌توانند دارای مشاغل کوچک شوند. علاوه‌بر این، طی دودهه اخیر، دانشگاه‌ها تسلیحات، فناوری و تحقیقات را در راستای راه‌اندازی 11 هزار شغل جدید به‌کار گرفته و رشد نوآوری‌ها را به‌دنبال دارند. از سال 1996 تا 2015، انتقال فناوری از دانشگاه‌ها توسعه بیش از 380 هزار اختراع جدید را به‌همراه داشته که حدود 591 میلیارد دلار به تولید ناخالص ملی اضافه کرده و نتیجه از 4.3 میلیون شغل حمایت است. درواقع، حدود 90 درصد آمریکایی‌ها صاحب ثبت اختراع، دارای مدرک لیسانس و حدود 45 درصد از آنها دارای مدرک ارشد و دکتری هستند. تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال2019 حدود 20تریلیون دلار بوده است.
به گزارش agb، دانشگاه‌های آمریکایی یکی از منابع اصلی تغذیه‌کننده دانش اقتصادی هستند. با تغییر مسیر دنیا از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانشی، آموزش دانشگاهی اهمیت بالایی پیدا کرده است. از زمان بروز رکود اقتصادی در آمریکا، 99 درصد صاحبان مشاغل ایجادشده را افراد تحصیلکرده دانشگاهی تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند تا پایان سال 2020، حدود 65 درصد مشاغل برای موفقیت خود به آموزش‌های دانشگاهی نیاز خواهند داشت؛ با این حساب، آمریکا با کمبود پنج میلیونی کارگران مهارت‌دیده دانشگاهی روبه‌رو است تا بتواند اقتصاد قدرتمندی را فراهم کند. دانشگاه‌ها همان‌طور که گفتیم، توسعه اقتصادی را به‌دنبال دارند. حدود یک میلیون دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌ها و کالج‌های آمریکا تحصیل می‌کنند که همین مقدار، چیزی حدود36.9 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا تزریق می‌کند. نتیجه این رونق اقتصادی، ایجاد بیش از 450 هزار شغل است که ماحصل هزینه دانش‌آموزان بین‌المللی در بخش آموزش‌عالی این کشور، محل اقامت، تهیه غذا، خرید و حمل‌ونقل است.
سهم 1.2 درصدی دانشگاه‌های انگلیس از اقتصاد
دانشگاه‌های انگلیس هم مانند دیگر دانشگاه‌های دنیا نقش بسزایی در رونق بخش اقتصادی کشور ایفا می‌کنند. به گزارش تایم، دانشگاه‌های این کشور در سال 2017 بالغ‌بر 100 میلیارد پوند به اقتصاد انگلیس تزریق کرده و از بیش از 940 هزار شغل در این کشور حمایت کرده‌اند که سه درصد کل مشاغل این کشور را تشکیل می‌دهند. طبق گزارش‌های رسیده، سهم دانشگاه‌های انگلیس از تولید ناخالص داخلی حدود 21.5 میلیارد پوند است که حدود 1.2 درصد از GDP را تشکیل می‌دهد که حدودا 50 درصد بیشتر از سهم تبلیغات و صنعت تحقیقات بازار است. بحث دانشجویان بین‌المللی هم موضوعی است که نمی‌توان درآمد حاصل از آن را در رونق دانشگاه‌ها و نیز تاثیر آن روی اقتصاد کشور نادیده گرفت. درآمد حاصل از دانشجویان بین‌المللی در انگلیس حدود 25.8 میلیارد پوند است و این مقدار ازسوی دانشگاه‌ها به اقتصاد انگلیس تزریق می‌شود که در ایجاد شغل‌های منطقه‌ای و کسب‌وکارهای محلی نقش مهمی ایفا می‌کند. درحال حاضر، گردش سالانه مالی دانشگاه‌ها در مقایسه با بخش حقوقی انگلیس، بخش تبلیغات و بازاریابی و تولیدات هواوفضا بیشتر است. سهم زیادی از درآمدهای دانشگاهی که وارد اقتصاد می‌شود، مربوط به دانشگاه‌های خصوصی می‌شوند، به‌طوری‌که کمتر از یک‌سوم یعنی حدود 31 درصد درآمد دانشگاه‌های انگلیس مربوط به دانشگاه‌های دولتی است.
به گزارش publicfinance، تولید ناخالص داخلی انگلیس در سال 2019 حدود 2.858 تریلیون دلار بوده و سهم ارزش افزوده ناخالص دانشگاه‌ها در تولید ناخالص داخلی درحدود 21.5 میلیارد پوند است که چیزی بالغ‌بر 1.2 درصد از GDP انگلیس را شامل می‌شود. محققان بر این باورند که دانشگاه‌های انگلیس نقشی حیاتی در ایجاد دانش و مهارت‌های موردنیاز برای تغذیه اقتصاد کشور دارند. از دیدگاه آنها، دانشگاه‌ها باید تجهیزات جدیدی را برای تعامل با کسب‌وکارها و مشاغل پیدا کنند، به‌طوری‌که بتوان ارزش ثبت سرمایه‌گذاری عمومی را در تحقیق و توسعه به حداکثر رساند و به این ترتیب، مسئولیت‌پذیری بیشتری را برای آموزش دانشجویان برعهده بگیرند.
نقش دانشگاه‌ها در تحولات اقتصادی چین
آموزش عالی دانشگاهی چین نقش بسیار تاثیرگذاری روی رونق و تحولات اخیر اقتصادی این کشور داشته است. مطالعات نشان می‌دهد سهم آموزش عالی در رشد اقتصادی چین چیزی حدود پنج درصد است. در این میان، نوآوری‌های فناورانه سهم بسیار زیادی از رشد و رونق اقتصادی این کشور را به خود اختصاص داده است. آموزش‌های دانشگاهی در چین نه‌تنها دانشجویان را با پیچیدگی‌های رشد اقتصادی آشنا می‌کند، بلکه درک این مسائل را هم در آنها ایجاد می‌کند. چین طی 10 سال اخیر رشد اقتصادی بسیار خوبی را پشت‌سر گذاشته و همه محققان و کارشناسان بر این باورند که آموزش عالی و دانشگاهی این کشور، در مراحل مختلف آموزشی ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد داشته و به نوعی، کلید رشد اقتصادی بوده است. چین در سال‌های اخیر با تاسیس دانشگاه‌هایی در سطح کلاس جهانی مسیر همواری را پیش‌روی توسعه نوآوری‌های فناورانه و پیشرفت فناوری در این کشور قرار داد. سرمایه انسانی، یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های اصلی چین برای رشد بخش اقتصادی به حساب می‌آید و نقش مهمی در پیشرفت فنی کشور دارد.
به گزارش shine، تولید ناخالص داخلی چین در سال 2019 حدود 6.1 درصد افزایش یافت و به 14.140 تریلیون دلار رسید. چین در سال 2019 با رشد 12.5درصدی هزینه روی بخش تحقیق و توسعه دانشگاهی روبه‌رو بوده است که چیزی حدود 322 میلیارد دلار را دربرمی‌گیرد. این هزینه‌ها حدود 2.5 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص می‌دهد. هرچه هزینه و سرمایه‌گذاری روی بخش تحقیق و توسعه دانشگاه‌ها بیشتر باشد، بازده تولیدی و درنتیجه رشد اقتصادی کشور بالاتر می‌رود و رابطه تنگاتنگی با هم دارند. نتایج بررسی‌ها حاکی از نقش موثر سرمایه‌گذاری روی آموزش عالی در رونق بخش اقتصادی بوده است. علاوه‌بر این، سهم دانشگاه‌های چین از تحصیل دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های این کشور در سال جاری حدود 12میلیارد دلار است که تاثیر آن را بر اقتصاد چین نمی‌توان نادیده گرفت.
* مترجم: ندا اظهری