به گزارش «فرهیختگان»، صادق امامی، دبیرگروه بین‌الملل طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: «شورش علیه شورشی»؛ این شاید بهترین تعبیر برای نخستین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بین جو بایدن دموکرات و دونالد ترامپ جمهوری‌خواه باشد. طعم شکست 2016 برای دموکرات‌ها آنقدر تلخ بود که دیروز به آب‌وآتش زدند تا بفهمانند که این‌بار برای پیروزی آمده‌اند. برای درک تغییر صحنه مناظرات 2020، کافی است نخستین مناظره سال 2016 هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ را به یاد بیاوریم. در آن مناظره دو طرف روی سن با یکدیگر به گرمی دست دادند؛ ترامپ گاهی از موافقت خود با ایده‌های کلینتون سخن می‌گفت و آنها را تایید کرده و نقدهایش را نیز به‌صورت نسبتا محترمانه مطرح می‌کرد. اما دیروز در دانشگاه «کیس وسترن ریزرو» در کلیولند ایالت اوهایو، کاندیداها حتی حاضر نشدند به هم نزدیک شوند و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی با یکدیگر احوال‌پرسی کنند؛ دیروز هیچ‌کس دیگری و ایده‌هایش را به رسمیت نمی‌شناخت. دو کاندیدا در هیچ نقطه‌ای اشتراک‌نظر نداشتند یا اگر هم داشتند، نمی‌خواستند این را بگویند. دیروز همه انتظار داشتند جو بایدن چند ضربه اساسی از دونالد ترامپ بخورد. مشخص بود ترامپ پرونده پسر بایدن را که به‌خاطر آن هزینه سنگین استیضاح را هم پرداخت، به آسانی رها نخواهد کرد و همین افشاگری، بایدن را به گوشه رینگ خواهد برد اما چنین نشد چراکه جو بایدن دیروز شبیه‌ترین فرد به دونالد ترامپ در مناظره بود. او اگرچه سعی می‌کرد عاقلانه سخن بگوید اما از تکنیک‌های پوپولیستی ترامپ هم کم بهره نبرد. اینها را می‌توان در قیاس با مناظره نخست کلینتون و ترامپ لمس کرد.
جو بایدن دیروز شورشی‌ای بود که دربرابر یک شورشی دیگر قد علم می‌کرد. ترامپ در مناظره دیروز، هیچ چیزی جز پرونده پسر بایدن در دست نداشت؛ او آمده بود همین را بگوید و آنقدر بگوید تا بایدن را از صحنه به‌در کند. ترامپ همان حرف‌هایی را زد که 4سال پیش در نخستین مناظره با کلینتون زده بود. او همانند آن سال، رقیب دموکراتش را متهم می‌کرد که از کلمه «نظم و قانون» واهمه دارد؛ همانند آن سال اعلام اظهارنامه مالیاتی‌اش را به یک زمان دیگر موکول کرد و همانند همان سال از پاسخ به سوالات طفره رفت. با توجه به وضیت نظرسنجی‌ها، جو بایدن باید تلاش کند وضع را به همین شکل حفظ کند و این ترامپ است که باید با رفتارهای پوپولیستی یک ضربه کاری به بایدن بزند و او را از میدان به‌در کند. ترامپ دیروز تمام تلاشش را کرد تا ذهن بایدن را به‌هم بریزد. او در مدت 90دقیقه مناظره، 73بار کلام بایدن را قطع کرد و به همین دلیل از «کریس والاس» مجری مناظره تذکر دریافت کرد. اصلی‌ترین بخش مناظره هم سماجت ترامپ بر عدم پذیرش نتیجه انتخابات به بهانه آنچه او تقلب می‌خواند بود. او به آرای پستی تاخت و به‌صراحت گفت درصورت شکست، از ظرفیت دیوان عالی آمریکا استفاده خواهد کرد. پس از مناظره نخست، اگرچه نظرسنجی سریع YouGov نشان داد آمریکایی‌ها 48 به 41 درصد معتقدند که بایدن برنده مناظره بود اما انتقادات زیادی در فضای سیاسی آمریکا نسبت به این تقابل دوسویه مطرح شد و برخی تحلیلگران، بازنده این رقابت را مردم آمریکا دانستند.
بر همین اساس نیز درباره تحلیل نخستین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، ذکر چند نکته ضروری به‌نظر می‌رسد.
قرمز و آبی افراطی
دیروز دموکرات‌ها نشان دادند 4سال دیرتر اما به هر حال ناچار شدند همان راهی را بروند که گروهی شورشی در جمهوری‌خواهان سال 2016 رفتند. هر دو حزب برای کسب قدرت، در مناظره دیروز نقاب خود را برداشته و به میدان «آمفی‌تئاتر» برای نبرد گلادیاتوری با طرف مقابل آمدند. دموکرات‌ها دریافته‌اند هیچ سلاحی برای این نبرد جز همان سلاحی که ترامپ در دست دارد، ندارند. به همین دلیل هم در نخستین مناظره، برخلاف سال 2016، کاندیدای خود را با توپ پر به میدان فرستادند و او هم درست برنامه‌اش را اجرا کرد. هرچند بایدن در مناظره اول تلاش کرد برخلاف ترامپ که متکی بر پوپولیسم سخن گفت، برمبنای تعقل سخن بگوید اما او نیز چرخش‌هایی به‌سمت پوپولیسم داشت. نخستین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا یک رخداد موقت نبود و اتفاقا این نقطه شروع انحراف تند در ساختار سیاسی آمریکاست؛ انحرافی که بارزترین نمود آن سال 2016 و با پیروزی دونالد ترامپ به نمایش درآمد و حالا دموکرات‌ها نیز به آن پیوسته‌اند. برای جمهوری‌خواهان شاید نه ولی برای رهبران دموکرات، شیوه مواجهه جو بایدن با دونالد ترامپ، لذتی دردناک بود. آنها ناچار شدند به چنین میدانی پا بگذارند والا باید 4سال دیگر از خیابان پنسیلوانیا با کاخ‌سفید عکس یادگاری می‌گرفتند.
دموکرات‌ها سال 2016 با اتکا به نتایج نظرسنجی‌ها، خود را پیروز انتخابات می‌دیدند و بر این اساس از مواجهه با ترامپ با مدل پوپولیستی‌اش خودداری می‌کردند اما دیروز نشان دادند دیگر اهل ریسک‌کردن نیستند و به هر قیمتی شده می‌خواهند این «دلقک» را از کاخ‌سفید بیرون کنند. در مناظره اول به‌نظر دو طرف به‌خوبی توانستند در میدان جدید، شمشیرزنی کنند؛ این را می‌توان از نتایج نظرسنجی شبکه CBS از بین ناظران و بینندگان مناظره دریافت. براساس این نظرسنجی 69درصد از شرکت‌کنندگان اعلام کردند از مناظره نخست رنجیده‌خاطر شدند.
جو بایدن و دونالد ترامپ دیروز به‌خوبی توانستند به افکارعمومی آمریکا و مردم سراسر جهان که این مناظره را تماشا می‌کردند، بفهمانند لنگر سیاست در آمریکا، چرخش قابل‌توجهی داشته است. ریشه این چرخش به ابتدای قرن جاری بازمی‌گردد ولی عینی‌ترین نماد آن را می‌توان پیروزی دونالد ترامپ در سال 2016 دانست. ترامپ محصول عینی جنبشی به‌نام «تی‌پارتی» (حزب چای) است. او حمایت این جنبش را در رقابت‌های انتخاباتی درون‌حزبی در ایالت آیوا به‌دست آورد؛ جایی که سارا پیلین کسی که از او به‌عنوان رهبر معنوی و روح جنبش یاد می‌شود، از ترامپ حمایت کرد و او را رئیس‌جمهور آینده آمریکا خواند. تی‌پارتی‌ها شورشیانی بودند که به نوشته «نادیا مرزوقی» پژوهشگر مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه به آرامی اعتبار احزاب رسمی را زیرسوال بردند و سیاستمردان و نیز دولتمردان آمریکا را با سخنان سنجیده و دیپلماتیک‌شان به کناری گذاشتند و سرانجام تصویر خود را در کاندیدای میلیونری یافتند که بی‌محابا به همه سیاستمردان کشور می‌تازید و نوید آمریکای دیگری را به شعار خود تبدیل کرد. تی‌پارتی‌ها اگرچه در شعارهای خود به‌شدت با اقشار صاحب قدرت مخالف به‌نظر می‌رسند، اما فرانسیس فوکویاما نظریه‌پرداز آمریکایی سال‌ها قبل با ابراز تعجب از رشد این جنبش نوشت: «عجیب‌ترین موضوع در این شرایط این است که به‌جای نیروهای سیاسی چپگرا که همیشه از روند پرشتاب و بی‌مهار نظام سرمایه‌داری جهانی انتقاد کرده‌اند، اکنون نیروهای پوپولیستی دست‌راستی دارند قدرت می‌گیرند.» او در این تحلیل که توسط موسسه پژوهشی «شورای روابط خارجی» در آمریکا منتشرشده، ادامه می‌دهد: «برای مثال، در آمریکا جنبش موسوم به «تی‌پارتی» [حزب چای] در شعارهای خود به‌شدت با اقشار صاحب قدرت مخالف به‌نظر می‌رسد، اما در واقعیت جهت‌گیری سیاسی آن دقیقا در راستای منافع همان سرمایه‌داران بزرگ است.» البته به طور مشخص در این جنبش عوامل فرهنگی و اجتماعی مثل محافظه‌کار بودن و مخالفت با مسائلی مثل حق سقط جنین، دفاع از حق حمل اسلحه برای شهروندان یا اعتقاد به برابری فرصت‌ها و نه برابری در توزیع ثروت موثر است. فوکویاما در شماره ژانویه/فوریه سال 2012 ماهنامه فارن‌افرز این پرسش کلیدی را که «آیا لیبرال‌دموکراسی پس از زوال قشر متوسط جان سالم به‌در می‌برد؟» یکی از حیرت‌انگیزترین مسائل در شرایط پس از بحران مالی [سال 2008] را گردش به راست نیروهای پوپولیستی دانسته است. او نوشته گرچه «تی‌پارتی» حداقل در شعارها، خود را ضدنخبه‌گرا معرفی کرده، اما اعضای این جریان به سیاستمداران محافظه‌کاری رای می‌دهند که حافظ منافع همان شرکت‌ها و اشخاصی است که این جریان می‌گوید مخالف آنان است. 4سال بعد، حمایت تمام‌قد این جنبش از دونالد ترامپ، درستی تحلیل فوکویاما را نشان داد. پوپولیسم شورشیان تی‌پارتی با پیروزی ترامپ کارستان خود را کرده و این دموکرات‌ها بودند که در این میان سرشان بی‌کلاه باقی‌مانده بود. آنان هیچ آلترناتیوی برای جذب مردان سفیدپوست نژادپرست و بیگانه‌هراس بالای 45سال که نظرسنجی‌ها آنان را طرفدار تی‌پارتی معرفی می‌کرد، نداشتند و مشخص بود که با دست خالی نمی‌توان دربرابر هواداران پرشور دونالد ترامپ ایستادگی کرد.
دموکرات‌ها برای پایان دادن به این تراژدی دردناک، ناچار به یک انتخاب سخت شدند. میل جامعه به جریان راست‌افراطی، دموکرات‌ها را ناچار کرد به بازتولید خود و اتخاذ مواضع رادیکال‌تر برای جلب آرای مردم روی بیاورند. آنان بر همین اساس درمقابل راست افراطی به‌سمت چپ افراطی گرایش پیدا کردند و شعارهایشان را حول‌وحوش توزیع عادلانه ثروت و حمایت از طبقات پایین، حمایت از مهاجران و... متمرکز کردند. این رویکرد در انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا در سال 2018 خود را به‌خوبی به نمایش گذاشت و به همین دلیل در آن زمان مجله تایم برای توصیف این وضعیت از تیتر «آبی‌تر، قرمزتر و ترامپی‌تر؛ نزاع، بدتر از این هم می‌شود» استفاده کرد. دیروز این نزاع بدتر از این هم شد. دموکرات‌ها حالا تلاش میکنند برخی رای‌دهندگانی را که در سال 2016 از آنها روی برگردانده و در جست‌وجوی برنامه‌های حمایتی از طبقه فرودست جامعه به دونالد ترامپ روی آورده بودند، بار دیگر جذب کنند.
مالیات دادن یا ندادن؟
31 درصد از کسانی که در نظرسنجی CBS شرکت کردند، مناظره نخست را خسته‌کننده خوانده‌اند. شاید بخشی از این خستگی به‌دلیل تکراری بودن اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا باشد. سخنان دیروز او تفاوت چندانی با آنچه چهارسال پیش دربرابر هیلاری کلینتون گفته بود، نداشت. او همان شعارهای چهارسال پیش را درباره ایجاد اشتغال تکرار کرد؛ همچون هیلاری، جو بایدن را مسئول وضع موجود خواند، از بیزینس و دارایی‌هایش تعریف کرد و تلاش کرد از چالش بزرگ مالیاتی‌اش فرار کند. چهارسال پیش ترامپ به‌عنوان یک شهروند عادی و نه یک مقام سیاسی وارد رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری شد. در آن دوره او با سوالی اساسی روبه‌رو بود که چرا اظهارنامه مالیاتی‌اش را منتشر نمی‌کند. ترامپ در نخستین مناظره سال 2016 وقتی دربرابر این پرسش قرار گرفت، گفت وقتی نظارت‌ها روی پرونده مالیاتی‌ام تمام شود، این کار را علی‌رغم مخالفت وکلایم منتشر خواهم کرد. او درباره اینکه مالیات چندانی پرداخت نکرده، گفته بود که «شما اگر به کمیسیون انتخاباتی بروید، می‌بینید من اظهارنامه طولانی‌ای ثبت کرده‌ام و درآمدهایم با رقم 694 میلیون دلار ثبت شده است. ترامپ در این مناظره مدعی شده بود که به مالیات دادن عادت کرده است و به‌محض پایان نظارت‌ها این کار را خواهد کرد. درمیان سخنان او، کلینتون با اشاره به اینکه در 40 سال اخیر هر کاندیدای انتخابات، اظهارنامه مالیاتی خود را منتشر کرده، گفت دلیل عدم انتشار اظهارنامه مالیاتی ترامپ این است که شاید او آنقدر که ادعا می‌کند پول ندارد یا آنقدر که ادعا می‌کند در فعالیت نیکوکارانه شرکت نکرده یا اینکه بدهی زیادی به وال‌استریت دارد. نکته آخر کلینتون بسیار قابل‌تامل بود؛ او گفت: «شاید ترامپ نمی‌خواهد مردم بدانند که هیچ‌وقت مالیات‌های فدرالش را نپرداخته است.» در مناظرات بعدی، ترامپ در پاسخ به عدم پرداخت مالیات گفت که «خب، این از زرنگی من است.» شاید در آن زمان برخی به او در قامت یک تاجر، برای عدم پرداخت مالیات حق می‌دادند اما حالا او رئیس‌جمهور آمریکاست و پس از چهارسال هنوز اظهارنامه مالیاتی‌اش را منتشر نکرده است تا نیویورک‌تایمز یک افشاگری بی‌سابقه علیه ترامپ کند و در گزارشی بنویسد ترامپ در بیشتر سال‌های اخیر هیچ‌مالیاتی به دولت فدرال نداده و در سالی که به ریاست‌جمهوری انتخاب شد، و همین‌طور در سال نخست ریاست‌جمهوری‌اش فقط ۷۵۰ دلار به دولت فدرال مالیات داده است. مشخص بود که این افشاگری، در مناظره نخست که احتمالا موضوع مالیات نیز مطرح خواهد شد، دستاویزی برای جو بایدن خواهد شد و او تلاش می‌کند از این موضوع با توجه به اینکه دغدغه اکثر مردم آمریکا این است، بهره‌برداری کند. با این‌حال ترامپ در واکنش به این موضوع ادعا کرد که ده‌ها میلیون دلار مالیات بر درآمد پرداخت کرده است. مجری از او خواست به‌طور مشخص و دقیق درباره زمان پرداخت مالیات خود و اسناد آن گفت‌وگو کند اما پاسخ ترامپ این بود که بعدا این مدارک را خواهید دید. این مشابه همان پاسخی است که او سال 2016 به مجری نخستین مناظره داد.
آبروریزی برای آمریکا
اگر در مناظرات پیشین انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، کاندیداها برنامه‌های نامزد رقیب را به چالش می‌کشیدند، در مناظره روزگذشته، بایدن و بسیار بیشتر از او ترامپ، به شکلی کودکانه و مبتدی به یکدیگر حمله می‌کردند. سطح این مناظره به اندازه‌ای پایین بود که نشان می‌داد هر کاندیدا بیش از هر چیز بر افشاگری علیه یکدیگر تمرکز دارند. هرکدام هم به نحوی آماده این موضوع بودند؛ ترامپ می‌دانست مالیات ندادنش سوژه بایدن است و بایدن می‌دانست پرونده پسرش ضربه رقیب جمهوری‌خواه است. به‌عبارت ساده می‌توان گفت که دوطرف در این مناظره گویی نخستین کاندیدای ریاست‌جمهوری در کشوری هستند که به‌تازگی از بند دیکتاتوری رها شده است. شاید همین سطح نازل مناظرات است که سبب شده ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا بنویسد: «دعا می‌کنم مردم جهان این مناظره را ندیده باشند وگرنه ته‌مانده نفوذ آمریکا به‌عقب رانده خواهد شد.» در رسانه‌های آمریکایی و اروپایی نیز این شکل مناظره تبدیل به یک آبروریزی و رسوایی برای ایالات متحده آمریکا شده است. وبگاه پولیتیکو مناظره بایدن و ترامپ را چنین توصیف کرد: «لحظه حماسی از شرمساری ملی: این مناظره برای سال‌های متمادی مایه خجالت است.» پولیتیکو در ابتدای این گزارش نوشت: «در چندین نوبت از مناظره سه‌شنبه‌شب (به‌وقت محلی آمریکا)، واکنش طبیعی که کم کردن صدا، سر خود را تکان دادن و نگاه نکردن بود، بر انسان غلبه می‌کرد و اولین مناظره ریاست‌جمهوری انتخابات عمومی سال ۲۰۲۰ را تقریبا غیرقابل‌مشاهده کرده بود.» از نظر این رسانه آمریکایی «آنهایی که بر ادامه تماشا(ی مناظره) اصرار داشتند، جایزه دریافت کردند البته به‌طریقی انحرافی و آن اینکه: آنها شاهد تاریخ‌سازی بودند. فرآیند مناظره یک نمایش حماسی و فرومایگی تازه در مسائل مربوط به انتخابات و یک برچسب بسیار بزرگ از شرمساری ملی بود.» این وبگاه ادامه داد: «این لکه ننگ برای سال‌های متمادی قابل‌رویت خواهد بود و به‌عنوان یادآوری درباره شبی خواهد بود که سد شکست و تحقیرهای کنونی که درحال ایجاد شدن در زندگی عمومی مردم طی سال‌ها بوده است، همانند سیل صحنه را درنوردید، در حالی‌که ده‌ها میلیون آمریکایی داشتند در برنامه زنده تلویزیونی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ و جو بایدن نامزد دموکرات را همراه یک مجری غرق‌شده در مناظره تماشا می‌کردند.» به نوشته پولیتیکو «البته درباره چرایی این موضوع، هیچ‌موضوع مخفی و محرمانه‌ای وجود ندارد، چراکه ترامپ عملا آمده بود که قوانین مناظره رسمی را به‌دور اندازد و مناظره را از وجود هرگونه آداب و رفتار مودبانه تهی کند. به‌دفعات، قطع ادامه‌دار صحبت‌ها(ی بایدن) توسط او بدون وقفه انجام شد و همچنین تحقیرهایش ادامه داشت؛ از قبیل تمسخر عملکرد ۵۶ سال قبل بایدن در دانشگاه، وقتی که او گفت تو در کلاس خودت با پایین‌ترین نمره فارغ‌التحصیل شدی یا وقتی که گفت جو! درباره تو هیچ‌چیزی که ربطی به هوش داشته باشد، وجود ندارد.»
بخش آخر گزارش پولیتیکو قابل‌توجه است؛ جایی که این رسانه نوشت: «سخت است که تصور کنیم چطور (مناظره) می‌توانست بیشتر از این به رای‌دهندگان بی‌احترامی باشد یا اینکه یک منظره خجالت‌آور درخصوص وضعیت فرهنگ سیاسی حال‌حاضر آمریکا باشد که در آن وجهه کشور در جهان از قبل هم با چالش‌های جدی دست به گریبان بوده است.» رویترز نیز در گزارشی نوشت که توهین‌های شخصی ترامپ و قطع مکرر صحبت‌های بایدن توسط او، چهره‌ای معیوب و ننگین از اولین مناظره انتخاباتی امسال را به جهانیان نشان داد. رویترز با بیان اینکه ترامپ درطول زمان ۹۰ دقیقه‌ای مناظره فقط سعی کرد راه خود را با ارعاب و تهدید باز کند، نوشت: «[او] تلاش کرد هر زمان که بایدن صحبت می‌کرد، وی را آزار دهد و مدعی شد که دموکرات‌ها سعی دارند با رای‌گیری پستی، انتخابات نوامبر را از او بربایند.» دیوید اسمیت مسئول دفتر روزنامه گاردین در واشنگتن، نیز در این باره نوشت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور این کشور، تبدیل این برنامه تلویزیونی به بدترین در نوع خود در تاریخ آمریکا و ایجاد صحنه‌ای از تحقیر ملی را تضمین کرد.
نپذیرفتن انتخابات
از هفته‌ها قبل دونالد ترامپ با اظهاراتش سلامت انتخابات را نزد افکار عمومی به‌صورت جدی مخدوش کرده است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد تا چند هفته پیش بیش از 50 درصد طرفداران حزب جمهوری‌خواه به سلامت انتخابات باور نداشته‌اند. این آمار برای دموکرات‌ها نزدیک به 30 درصد است. با وجود اینکه در انتخابات سال 2018، بیش از 30 میلیون آمریکایی به‌صورت پستی رای دادند و در انتخابات سال 2016 نیز حدود یک‌چهارم آرا به‌صورت پستی به صندوق انداخته شد، ترامپ در انتخابات سال جاری، رای پستی را زمینه‌ساز تقلب در انتخابات دانسته و به شیوه‌های مختلف عنوان کرده که دموکرات‌ها تنها با تقلب خواهند توانست پیروز انتخابات شوند. او صراحتا گفته که انتقال قدرتی در آمریکا شکل نخواهد گرفت و او پیروز انتخابات است. این مساله در مناظرات هم محور سوال مجری برنامه بود ولی ترامپ به‌صورت محتاطانه‌تر همان حرف‌های همیشگی خود را زد و حتی از شکایت به دیوان عالی در صورت عدم پیروزی‌اش سخن گفت. دقیقا در این نقطه می‌توان اهمیت تعداد قضات انتصابی او برای تکیه بر کرسی قضاوت در دیوان را درک کرد. ترامپ با انتصاب جدیدش، در کمتر از چهارسال سه قاضی محافظه‌کار را به دیوان عالی فرستاده است. تلاش او برای انتصاب قاضی جدید دیوان، بر همین اساس است تا محافظه‌کاران در این دیوان 6 بر سه از لیبرال‌ها پیشی بگیرند و در حوادث پس از انتخابات به کمک ترامپ بیایند. رئیس‌جمهور آمریکا در این مناظره صراحتا گفت که «اگر ببینم که ده‌ها هزار رای دارند دستکاری می‌شوند، نمی‌توانم این را بپذیرم.» این پیام به‌معنای آمادگی برای آشوب در آمریکاست، چراکه براساس سناریوهای مطرح‌شده از جانب «پروژه یکپارچگی انتقال» که یک گروه جدید ائتلافی و دوحزبی از مقامات سابق حکومت، مقامات نظامی، فعالان سیاسی و دانشگاهیان است، در هر سناریویی به غیر از پیروزی چشمگیر و قابل‌ملاحظه بایدن، امکان وقوع خشونت‌های خیابانی و بحران سیاسی وجود خواهد داشت. ترامپ در هفته‌های آتی اگر نتواند در نظرسنجی‌ها رشد قابل‌توجهی را به‌دست بیاورد، قطعا مواضع رادیکال‌تری را اتخاذ خواهد کرد و این می‌تواند بنزین آشوب نوامبر شود.
فحاشی به جای مناظره
در انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری اگرچه پای افشاگری‌ها به مناظرات راه پیدا کرد، اما تقریبا اثری از فحاشی بین دو کاندیدا یافت نمی‌شد. این‌بار اما وضع فرق کرد و فحاشی‌ها آنقدر جذاب بود که هیلاری کلینتون نیز برای اینکه در سال 2016 به دونالد ترامپ نگفته «خفه‌شو» ابراز پشیمانی کرده است. او در این‌باره نوشته که «کاش در جریان مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ به ترامپ گفته بودم خفه‌شو!» در جای‌جای مناظره شامگاه سه‌شنبه به‌وقت محلی، جو بایدن به تلاش چندین‌باره ترامپ برای قطع کردن سخنانش واکنش نشان داد و از عبارات نامناسب استفاده کرد. او در بخشی از سخنانش که ترامپ دائم آن را قطع می‌کرد، به او گفت: «نمی‌خواهی خفه شوی؟ این اصلا در شأن رئیس‌جمهوری نیست.» بایدن در بخشی از مناظره خطاب به تماشاگران سوال کرد: «دوستان شما اصلا هیچ نظری دارید که این دلقک چه کار دارد انجام می‌دهد؟» کمی بعدتر کریس والاس، مجری فاکس‌نیوز تلاش ناموفقی برای کوتاه کردن حرف زدن‌های ترامپ کرد و بایدن گفت: «سخت است که یک کلمه را به این دلقک حالی کرد.» بایدن در جایی دیگر هنگامی که ترامپ میان صحبت‌هایش پرید، گفت: «به زوزه کشیدن ادامه بده مرد.» بایدن در این مناظره خطاب به ترامپ گفت: «شما بدترین رئیس‌جمهوری هستید که آمریکا تاکنون داشته است.» وی افزود: «درواقع تمام حرف‌های او دروغ است. من به اینجا نیامده‌ام تا دروغ‌های او را برشمارم. همه می‌دانند که او یک دروغگو است. سخت است که با این دلقک، ببخشید این فرد، بتوان حرفی زد.»
مصاف دو پینوکیو
بررسی روزنامه واشنگتن‌پست تا فروردین سال‌جاری نشان می‌داد که دونالد ترامپ در 1170 روز کاری، 18 هزار دروغ یا ادعای گمراه‌کننده یعنی به‌طور میانگین، روزانه 15 دروغ گفته بود. در مناظره نخست دوکاندیدا ترامپ تنها در مدت 90 دقیقه که کمتر از نیمی از آن به او اختصاص داشت، 12 دروغ گفته است. به‌عبارت ساده‌تر، او کمتر از هر چهاردقیقه یک ادعای دروغ داشته که در این زمینه رکورد بی‌نظیری به‌حساب می‌آید. البته جو بایدن هم ادعاهای دروغ زیادی را مطرح کرد، اما برای شکستن رکورد ترامپ راه آسانی پیش‌رو ندارد. براساس بررسی‌های خبرگزاری آسوشیتدپرس، هر دو نامزد در مناظره خود ادعاهای دروغ متعددی در زمینه‌های مختلف مطرح کردند.
ترامپ دو ادعای دروغ را علیه بایدن در ارتباط با تلفات شیوع کروناویروس مطرح کرد. یک مورد ادعای دروغ فاحش دیگر ترامپ هم درمورد اعتراضات ضد نژادپرستی در پورتلند بود. در موردی مشابه اما بایدن دو ادعای دروغ درخصوص تظاهرات ضدنژادپرستی درمقابل کاخ‌سفید و برخوردی که با این تظاهرات شد، داشت. به گزارش ایسنا، یکی دیگر از ادعاهای دروغ در حوزه سلامت و مربوط به پایین آمدن قیمت دارو بود. ادعای دروغ دیگر درخصوص موضوع پاسخ به شیوع کروناویروس و توصیه دکتر آنتونی فائوچی، مقام ارشد انستیتوهای ملی سلامت آمریکا به موثر بودن یا موثر نبودن استفاده از ماسک در مقابله با شیوع کروناویروس بود. در این موضوع او همچنین یک ادعای دروغ دیگر را درباره اینکه شرکت‌کنندگان تجمعات انتخاباتی وی مشکلی از بابت ابتلا به کروناویروس پیدا نکردند، ذکر کرد. رئیس‌جمهور آمریکا ادعای دروغ دیگری را علیه رقیب دموکراتش در ارتباط با مورد مربوط به شیوع آنفلوآنزای خوکی در چندسال قبل مطرح کرد. بایدن اما در ارتباط با موضوع اقتصاد و مساله شکست احتمالی ترامپ در انتخابات امسال ادعایی دروغ را بیان داشت. رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه این مناظره مجددا دروغ سابقش درباره تقلب در انتخابات از بابت رای‌گیری پستی را تکرار کرد. او همچنین یک دروغ دیگر را هم در ارتباط با دور انداختن آرای داده‌شده به وی گفت. ترامپ در این مناظره حتی درباره اقداماتش درقبال مسابقات فوتبال آمریکایی نیز دروغ گفت. رقیب دموکرات او اما در ادامه درباره نامزد معرفی‌شده ازسوی ترامپ برای پر کردن کرسی خالی دادگاه عالی دروغ گفت. ترامپ برای حمله به رقیب دموکراتش ادعایی دروغ را درباره مناقشه مربوط به تحصیل او در دانشگاه ایالتی دلاور مطرح ساخت. موضوع دیگری که با دروغگویی هم ازسوی ترامپ و هم از سوی بایدن همراه شد، موضوع جرم و جنایت در آمریکا بود. درمجموع در این گزارش آسوشیتدپرس به مطرح شدن ۱۲ ادعای دروغ ازسوی دونالد ترامپ و چهار ادعای دروغ ازسوی جو بایدن در این مناظره اشاره شده است.
آمارهای مناظره پرتنش ترامپ و بایدن
پس از این مناظره، رسانه‌های خبری آمارهای قابل‌توجهی را درباره مناظره اول منتشر کردند؛ آمارهایی که شبکه خبری بی‌بی‌سی با همکاری سی‌بی‌اس‌نیوز استخراج کرده، نشان می‌دهد که بحث بر سر ویروس کرونا طولانی‌ترین بخش این مناظره بوده است؛ حدود ۲۰ دقیقه به تاثیر اقتصادی کرونا، واکسن‌ها، ماسک‌ها و مدیریت بحران ترامپ گذشت. پس از آن ناآرامی‌های نژادی و خشونت اخیر در ۱۷ دقیقه مورد بحث قرار گرفت. زمان اختصاص‌یافته به موضوع آرای پستی هم ۱۱ دقیقه بود و طول مدت بحث درباره تغییرات آب‌وهوایی حدود ۱۰ دقیقه شد. علاوه‌بر این، ترامپ برخلاف انتظار در این مناظره کمتر از بایدن صحبت کرد؛ ترامپ ۲۸ دقیقه و بایدن ۴۳ دقیقه. صحبت‌های بایدن و کریس والاس به‌عنوان مجری مناظره بارها ازسوی ترامپ قطع شد. آمارها نشان می‌دهد ترامپ ۷۳ مرتبه صحبت‌های رقیب دموکراتش را قطع کرده است.
فروش تیشرت «خفه‌شو مرد»
مشخص نیست که عبارت «خفه‌شو مرد» که جو بایدن خطاب به ترامپ گفت، یک برنامه از پیش طراحی‌شده بوده یا نه، ولی به‌هرحال این جمله تبدیل به نمادی برای کمپین انتخاباتی جو بایدن شده است. دیروز و ساعتی پس از مناظره، ستاد انتخاباتی جو بایدن اعلام کرد فروش تیشرتی که روی آن نوشته شده «خفه‌شو مرد» را با پرتره‌ای از دونالد ترامپ آغاز کرده است.
نظرسنجی‌های متنوع
پس از پایان مناظره ترامپ و بایدن، رسانه‌ها و برخی موسسات نظرسنجی، به‌سرعت نتایج نظرسنجی‌های خود از مخاطبان‌شان درباره پیروز نخستین مناظره را منتشر کردند. هرچند این نظرسنجی باتوجه به هیجانات دقایق ابتدایی مناظره خیلی قابل‌اعتنا نیست، اما به‌هرحال تا حدودی می‌تواند عملکرد کاندیداها را به نمایش بگذارد. نتایج نظرسنجی شبکه سی‌ان‌ان از مردم آمریکا درباره برنده اولین مناظره اعلام شد که طبق آن، اکثریت قاطع۶۰درصدی جو بایدن را طرف پیروز مناظره می‌دانند. تنها ۲۸ درصد پاسخگویان، ترامپ را در مناظره بهتر دیده‌اند. در برآوردهای قبل از مناظره، این نسبت بسیار نزدیک‌تر و ۵۶ به ۴۳ درصد به نفع بایدن بود. در نظرسنجی CBS هم این درصدها به‌ترتیب برای بایدن 48 درصد، ترامپ 41 درصد و هیچ‌کدام 10 درصد بوده است. نظرسنجی شبکه Telemundo نیز نشان می‌دهد 66 درصد از گروهی از آمریکاییان اسپانیایی‌زبان ترامپ را برنده مناظره می‌دانند.
کاندیداها چه گفتند؟
مناظره کاندیداهای ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا، بیش از متن، حاشیه پررنگی داشت و همین حاشیه‌ها نیز باعث شد تا اظهارات کاندیداها آن‌طور که باید دیده و شنیده نشود. در این مناظره به‌نظر می‌رسید جو بایدن با برنامه به میدان آمده بود اما درمقابل دونالد ترامپ فاقد هیچ سناریوی قابل توجهی برای سخن گفتن بود. او فقط آمده بود تا بازی بایدن را خراب کند. درمجموع پس از پایان این مناظره، کارشناسان از نازل بودن سطح مباحث دو رقیب انتخاباتی انتقاد کردند. در این مناظره که حدود ۹۰ دقیقه درازا داشت، کریس والاس، مجری شبکه فاکس نیوز به‌عنوان میزبان از دو کاندیدا سوالاتی پیرامون پرکردن کرسی خالی دیوان عالی، اقتصاد، مالیات، بحران همه‌گیری کرونا، تغییر اقلیم و نتیجه انتخابات پرسید. با این حال نخستین مناظره در 35 روز مانده به انتخابات برگزار شد. قرار است دومین و سومین مصاف این دو نامزد هم به ترتیب ۱۵ اکتبر در ایالت فلوریدا و ۲۲ اکتبر در ایالت تنسی برگزار شود.
مهم‌ترین دوره دیوان عالی
سال 2016، پس از مرگ قاضی آنتونین اسکالیا، سنای آمریکا که در اختیار جمهوری‌خواهان بود، مانع از این شد که اوباما قاضی جایگزین را برای دیوان عالی معرفی کند و چندین ماه این پست را خالی نگه داشت تا نتیجه انتخابات 2016 مشخص شود. این کرسی خالی را ترامپ پر کرد. این‌بار در آستانه انتخابات، سنا برخلاف ممانعت قبلی، تلاش می‌کند تا سریع‌تر روند جایگزینی قاضی جدید را انجام دهد. در سال 2000 همین دیوان توانست با وجود تخلفات عدیده، رای به پیروزی جرج بوش پسر در انتخابات بدهد. حالا ترامپ هم همین را می‌خواهد و بر همین اساس موضوع انتخاب قاضی جایگزین، محل بحث هر دو حزب است. اولین سوال مناظره دیروز از نامزدها درباره دیوان عالی آمریکا و قاضی منتخب ترامپ برای کرسی خالی این دیوان بود. ترامپ در این باره گفت: «ما انتخابات را بردیم و حق داریم که این انتخاب را انجام دهیم، اگر دموکرات‌ها بر سر کار بودند این کار را به‌سرعت انجام می‌دادند.» جو بایدن هم در این باره گفت: «مردم آمریکا حق دارند تصمیم بگیرند که نامزد دیوان عالی کیست. الان ما وسط انتخابات هستیم و آغاز شده است. ده‌ها هزار نفر رای خود را داده‌اند و باید صبر کنیم تا مردم آمریکا مشخص کنند که چه کسی را برای رئیس‌جمهوری برمی‌گزینند.»
کووید-19 پاشنه آشیل ترامپ
به‌طور حتم اگر انتخابات 2020 بدون ویروس کرونا برگزار می‌شد، دونالد ترامپ پیروز بی‌چون‌وچرای انتخابات بود. اشتباهات مرگبار او در مواجهه با این ویروس و مرگ‌ومیر بیش از 210 هزار نفری مردم، او را در موضع ضعف قرار داده است. ترامپ در بخش سوالات مرتبط با کووید-۱۹ از اقدامات دولتش در مقابله با کرونا دفاع کرده و خطاب به بایدن گفت که آنها می‌خواستند کشور را تعطیل کنند. ترامپ گفت: «آمریکا چند هفته تا دستیابی به واکسن برای کروناویروس فاصله دارد.» بایدن هم در واکنش به صحبت‌های ترامپ درباره واکسن گفت: «من اصلا به او اعتماد ندارم.»
در بحث کرونا بایدن گفت که ترامپ هیچ برنامه‌ای برای این بحران ندارد و با اینکه در ابتدا می‌دانست کرونا مرگبار است اما آن را پنهان کرد. بایدن همچنین به ستایش ترامپ از شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین در ابتدای بحران کرونا اشاره کرد. با این حال ترامپ گفت که اگر بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا می‌بود، میلیون‌ها تن جان خودشان را از دست می‌دادند و مهارت دولتش در مهار کرونا را ستود! جو بایدن همچنین حرف‌های اوایل امسال ترامپ را که به مردم گفته بود مواد ضدعفونی‌کننده برای پیشگیری از کووید-۱۹ تزریق کنند، مورد تمسخر قرار داد و ترامپ هم گفت صحبت‌هایش کنایه‌آمیز بوده است!
در ادامه مناظره انتخاباتی دو نامزد دموکرات و جمهوری‌خواه، جو بایدن با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی ترامپ با باب وودوارد که اخیرا توسط این خبرنگار منتشر شده به مساله پنهان‌کاری دولت دونالد ترامپ درمورد وخامت همه‌گیری ویروس کرونا در ماه‌های ابتدایی شیوع پرداخت و گفت: «با همه دروغ‌هایی که توسط رئیس‌جمهور ترامپ گفته شده است برای لحظه‌ای هم می‌توانید به او و حرف‌هایش اعتماد کنید؟ او اعتراف نمی‌کند که می‌دانست این اتفاق‌ها خواهد افتاد. او حتی در ماه فوریه از خطر این ویروس اطلاع داشت.»
نژادپرستی و اعتراضات
در مناظرات سال 2016، دونالد ترامپ مدعی بود کلینتون جرات به زبان آوردن «نظم و قانون» در مواجهه با تخلفات و درگیری‌های پلیس و سیاه‌پوستان را ندارد. این بار هم او مشابه همین حرف‌ها را به بایدن زد و گفت. بایدن در پاسخ به سوالی درباره «نظم و قانون» گفت که او مخالف قطع بودجه سازمان پلیس است. او گفت اکثریت قریب به اتفاق ماموران پلیس آدم‌های سالمی هستند اما در میان آنها کسانی هستند که بد رفتار میکنند و باید برکنار شوند. او خواستار اصلاح سازمان‌های پلیس شد. ترامپ در واکنش به او گفت که سازمان‌های پلیس از او حمایت میکنند و عملا همه آنها مخالف جو بایدن هستند.
دونالد ترامپ همچنین از تقبیح برترپنداری سفید در جریان مناظره داغ با جو بایدن خودداری کرد. او گفت: «تقریبا تمام آنچه من دیدم از سمت جناح چپ بود نه جناح راست.» هنگامی که مجری برنامه از ترامپ درخواست کرد درخصوص محکوم کردن نژادپرستی سخنانی ایراد کند، وی در پاسخ، خطاب به یکی از گروه‌های سفید برترپندار گفت: «پسران مفتخر، عقب بایستید و منتظر باشید. می‌دانید چیست؟ یکی باید در مقابل [گروه] آنتیفا و چپ‌گراها کاری کند.»
ترامپ درخصوص اعتراضات در آمریکا هم گفت، کلانتر پورتلند در اورگان از ریاست‌جمهوری او حمایت می‌کند. این در حالی است که این مقام امنیتی چنین صحبتی نداشته است. بایدن در ادامه انتقاد از برخورد ترامپ با اعتراضات مردمی علیه نژادپرستی و خشونت پلیس گفت: «مقابل کاخ سفید اعتراضات مسالمت‌آمیزی در جریان بود. شما چه کردید؟ از پناهگاه بیرون آمدید و ارتش را مجبور کردید که گاز اشک‌آور شلیک کند.»
فرار مالیاتی ترامپ
در بحث مالیات پرداختی هم کریس والاس درباره مالیات پرداختی ترامپ بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ سوالی مطرح کرد و به گزارشی از نیویورک‌تایمز اشاره داشت که نشان می‌داد او صرفا ۷۵۰ دلار در این دو سال مالیات داده است. ترامپ در ابتدا گفت که میلیون‌ها دلار مالیات پرداختی داشته است اما بعد از فشار مجری گفت که در این دو سال میلیون‌ها دلار مالیات داده است.
بایدن ساعاتی پیش از مناظره اظهارنامه مالیاتی خود را منتشر کرد تا در این بحث فشار بیشتری به ترامپ وارد کند. او از ترامپ پرسید که چرا اقدام مشابهی انجام نمی‌دهد و ترامپ پاسخ داد: «همه آنها را خواهند دید.»
در طول مناظره ترامپ بارها سخنان بایدن را قطع می‌کرد و نامزد دموکرات‌ها هم ترامپ را دلقک خطاب کرد. بایدن همچنین در ادامه ترامپ را نژادپرست و ملعبه دست پوتین خواند و گفت: «شما بدترین رئیس‌جمهوری هستید که آمریکا تا به حال داشته است.» ترامپ هم پاسخ داد: «جو، هیچ چیز هوشمندانه و زیرکانه‌ای درباره تو وجود ندارد.»
حمله به پدر با پسر
در ادامه مناظره ترامپ به شیوه قدیمی خود در مناظرات پیشین رجوع کرد و خطاب به بایدن گفت که بیش از ۴۷ سالی که بایدن در عرصه سیاست حضور داشته است، به مردم آمریکا خدمت کرده است. ترامپ گفت: «من ارتش شکست‌خورده‌ای که شما به من دادید را درست کردم و خدمت من از ۴۷ سال خدمت شما بیشتر بوده است.» او در بخشی از صحبت‌هایش به عضویت هانتر بایدن، پسر جو بایدن در یک شرکت انرژی اوکراینی حمله کرد و حتی گفت که پسر باید 3.5 میلیون دلار از همسر شهردار مسکو دریافت کرده است. بایدن هم تاکید کرد که پسرش مرتکب هیچ اشتباهی نشده است. این صحبت‌ها به موضوع استیضاح ترامپ در مجلس نمایندگان آمریکا مرتبط بود چون گفته می‌شد ترامپ به رئیس‌جمهوری اوکراین فشار آورده تا درباره بایدن و خانواده او تحقیق کند.
بحران اقلیمی
کریس والاس، مجری مناظره همچنین به آتش‌سوزی‌های غرب آمریکا اشاره کرد و اینکه ترامپ تغییر اقلیم را زیر سوال می‌برد. ترامپ گفت: «من آب‌های زلال و هوای پاکیزه می‌خواهم... اگر به سابقه من نگاه کنید ما عالی عمل کرده‌ایم.» او گفت که از توافق اقلیمی پاریس خارج شد چون به ضرر آمریکا بود. او دلیل آتش‌سوزی‌های را به نحوه جنگلداری و باقی گذاشتن چوب خشک کف جنگل‌ها نسبت داد. او از پاسخ صریح به سوالی درباره اینکه درباره تغییر اقلیم چه فکر می‌کند، امتناع کرد.
ترامپ شکست را نمی‌پذیرد
در بخش دیگری از صحبت‌ها، مجری مناظره از دو نامزد پرسید چقدر باید مطمئن بود که رای پستی به‌درستی ارسال و شمارش می‌شود و برنده مشروعیت دارد.
بایدن گفت حتی مقام‌های ارشد دولت ترامپ می‌گویند که رای پستی دقیق و درست است و اشاره کرد که ترامپ شخصا به‌صورت پستی رای داده است. او گفت در روز رای‌گیری باید فاصله اجتماعی رعایت شود. جو بایدن مردم را تشویق کرد به هر شکلی می‌توانند رای دهند و گفت دونالد ترامپ نمی‌تواند مانع رای دادن آنها شود. او گفت ترامپ درصورت باخت نمی‌تواند در قدرت بماند و باید کاخ سفید را ترک کند.
دونالد ترامپ هم در مقابل گفت که شاید نتیجه انتخابات تا ماه‌ها معلوم نشود چون معلوم نیست آرای پستی در چه وضعیتی است. او بارها سلامت رای پستی را زیر سوال برد. بایدن در واکنش گفت که دونالد ترامپ از شمارش کل آرا می‌ترسد.
یکی از سوالات مجری برنامه از دو کاندیدا این بود که آیا نتیجه رای‌گیری را خواهند پذیرفت؟ بایدن به روشنی تاکید کرد که با روشن شدن نتایج آن را خواهد پذیرفت، اما ترامپ با ابهام به سوال در این باره پاسخ داد. دونالد ترامپ مدعی شد دموکرات‌ها سال ۲۰۱۶ خواسته‌اند علیه او کودتا کنند. او بر همین اساس، به تلویح گفت که درخصوص انتقال مسالمت‌آمیز قدرت درصورت باخت در انتخابات همکاری لازم را به‌عمل نخواهد آورد. ترامپ گفت: «وقتی که می‌شنوم جو درباره انتقال قدرت صحبت می‌کند، باید بگویم که وقتی من آن انتخابات را بردم خبری از انتقال قدرت نبود.» وی اضافه کرد: «اگر رفتارهای کلینتون حقه‌باز و آن آدم‌ها را در نظر بگیرید می‌بینید که خبری از انتقال قدرت نبود. چون آنها من را رصد کرده و دنبال کودتا بودند. آنها شروع به جاسوسی از ستاد من کردند. این کار را از روزی که برنده شدم و قبل از برنده شدنم در انتخابات انجام دادند. آنها فاجعه بودند و برای کشورمان شرم ایجاد کردند. ما مچ آنها را گرفتیم.» رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در پاسخ به سئوال مجری برنامه مبنی‌بر اینکه آیا در صورت باخت نتیجه انتخابات را خواهد پذیرفت گفت: «همان‌طور که می‌دانید امروز مشکل بزرگی پیش آمد و در فیلادلفیا، ناظران رأی برای نظارت رفته بودند، ولی به آنها اجازه داده نشده بود. می‌دانید چرا؟ چون در فیلادلفیا اتفاقات بدی رخ می‌دهد.» او در ادامه گفت: «اگر انتخابات منصفانه باشد، من صددرصد همکاری خواهم کرد. ولی اگر ببینم که ده‌ها هزار رأی دارند دستکاری می‌شوند نمی‌توانم این را بپذیرم.» رئیس‌جمهور آمریکا ادعا کرد: «همین سه روز پیش رأی‌هایی داخل سطل کاغذهای باطله پیدا کرده‌اند که روی همه آنها ترامپ نوشته شده بود. فکر می‌کنید این خوب است؟» جو بایدن گفت که او نتیجه انتخابات را خواهد پذیرفت و ترامپ هم همین کار را خواهد کرد. او گفت: «من نتیجه انتخابات را خواهم پذیرفت، او هم همین‌طور؛ می‌دانید چرا؟ چون بعد از آنکه برنده انتخابات پس از شمارش همه آرا اعلام شود، همه چیز تمام می‌شود. اگر برنده من باشم، ماجرا فیصله می‌یابد و اگر من نباشم، از نتیجه انتخابات حمایت می‌کنم. اگر رئیس‌جمهور شوم، نه فقط رئیس‌جمهور دموکرات‌ها، بلکه رئیس‌جمهور دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان خواهم بود.»
بیمه درمانی
موضوع مورد بحث دیگر کاندیداها، بحث طرح سلامت «اوباماکر» بود. کریس والاس به ترامپ گفت که دولت او برنامه مشخصی برای جایگزینی این طرح نداشته است. بایدن هم دونالد ترامپ را دروغگو خطاب کرد و گفت: «او به فکر مردم نیست و میلیون‌ها تن از طرح اوباماکر استفاده میکنند، اما ترامپ قصد دارد که این حق را از آنها بگیرد.» ترامپ هم گفت: «من این حق را به مردم داده‌ام تا خودشان انتخاب کنند.»
رئیس‌جمهوری آمریکا سپس در پاسخ به سوالات مکرر مجری برنامه درباره شکست ترامپ در ارائه طرح جامع بیمه درمانی جایگزین اوباماکر گفت: «ظاهرا من در حال مناظره با شما هستم نه او (بایدن) که البته جای تعجب هم ندارد.»
بحث اوباماکر زمانی مطرح شد که حرف از نامزد تازه دیوان عالی آمریکا به میان آمد. قاضی ایمی برت، نامزد ترامپ برای دیوان عالی پیش‌تر در مقاله‌ای از تایید این قانون در دیوان عالی انتقاد کرده بود. بایدن گفت ترامپ میلیون‌ها تن را از بیمه درمانی محروم خواهد کرد. ترامپ هم گفت اگر بایدن سر کار بیاید نظام درمانی سوسیالیستی (بیمه همگانی) خواهد داشت. ترامپ در بحث انتخاب ایمی برت هم گفت: «ما انتخابات را بردیم و انتخابات تبعاتی دارد.»
توییت‌خوان
ریچارد هاس /رئیس شورای روابط خارجی آمریکا
«دعا می‌کنم مارشال مک لوهان(فیلسوف کانادایی) اشتباه کرده باشد و کل جهان نظاره‌گر این مناظره نباشند، در غیراین صورت این مناظره باقی‌مانده نفوذ آمریکا را در جهان تضعیف می‌کند و آرمان دموکراسی را با مشکل مواجه می‌کند.»
توماس ژونیو / استاد دانشگاه اوتاوای کانادا
«کانادا باید برای احتمال شورش مسلحانه گروه‌های راست افراطی در مرزهای جنوبی برنامه‌ریزی کند.»
استیو کوهن / نماینده مجلس آمریکا
«مایه شرمساری برای ملت ما.»
جان برنن / رئیس سابق سیا
«من ترامپ را به خاطر عملکرد عالی‌اش در مناظره امشب که نشان داد او یک احمق نادان نفرت‌انگیز است، تحسین می‌کنم.»
امی کلوباچر / سناتور دموکرات
«آیا ترامپ گفت که دیوان‌عالی فدرال به همه صندوق‌های پستی نگاه خواهد کرد؟ ترامپ به معنای واقعی کلمه سیستم انتخابات ما را درمقابل مردم آمریکا بی‌اعتبار می‌کند. این همان کاری است که دیکتاتورها انجام می‌دهند. او هیچ محدودیتی نمی‌شناسد. او می‌داند که اگر همه رای دهند نمی‌تواند برنده شود. پس رای بدهید.»
* نویسنده: صادق امامی، دبیرگروه بین‌الملل