به گزارش «فرهیختگان»، سیدجلال ساداتیان، کاردار اسبق ایران در انگلیس و کارشناس مسائل بین‌الملل است که در پی مواضع جدید «بایدن» درباره کشورمان و احتمال بازگشت به برجام درصورت پیروزی در انتخابات آمریکا به تحلیل اظهارات او و همچنین ذوق‌زدگی برخی رسانه‌‌‌های داخلی کشورمان در واکنش به نظرات بایدن پرداخت که مشروح این مصاحبه در ادامه می‌آید.
با توجه به صحبت اخیر بایدن، نامزد دموکرات آمریکا درخصوص بازگشت به برجام، تحلیل شما از عملکرد و مواضع دموکرات‌‌‌ها درباره کشورمان طبق منافع ملی ایالات‌متحده چیست؟
ما یک اشتباه کلی داریم و فکر می‌کنیم سگ زرد برادر شغال نیست، درحالی‌که هست؛ به‌هرحال ایالات‌متحده آمریکا در ارتباط با سیاست خارجی در چشم‌انداز کلان اختلاف زیادی در احزاب مختلف خود ندارد و معمولا در کلان استراتژی خارجی خود یک حرف را بیان می‌کند و آن هم بحث حفظ منافع آمریکاست.
ما شعار‌‌هایی از ابتدای انقلاب داشتیم که قاعدتا در تعارض با خواسته‌‌‌های ایالات‌متحده آمریکا بوده است، ازجمله به رسمیت نشناختن اسرائیل، ازاین‌رو بسیار طبیعی است این مواضع عمده روسای جمهور آمریکا را تحت تاثیر خود قرار دهد. از سوی دیگر وقتی سفارت آمریکا را در ایران اشغال می‌کنیم و 444 روز آنها را در اینجا نگه می‌داریم ولو اینکه قبلا نسبت به منافع ایران کمبود‌‌ها و نارسایی‌‌‌ها را ایجاد کرده باشند ولی این مساله‌ای است که ابتدای تعارض ما با آمریکایی‌‌‌ها قرار می‌گیرد. از سویی آمریکایی‌‌‌ها نیز کودتای 28 مرداد را برای ما ایجاد کردند و تحقیر‌‌های فراوانی را نسبت به مردم ما روا داشتند، لذا همه این موارد جمع و به نقطه تقابلی تبدیل شده است که اکنون با آمریکا داریم و با این وضعیت به برجام رسیدیم. ما در قضیه برجام هم شاهد عهدشکنی طرف آمریکایی و اعمال تحریم‌‌‌ها از سوی اوباما پس از معاهده برجام بودیم. در برجام فرض بر این بود که به‌شکلی طرفین با هم تعاملی را برقرار می‌کنند ولی شاهد بودیم فارغ از اینکه ترامپ جمهوری‌خواه است، دوباره آمریکایی‌‌‌ها نقطه شروع بودند و از برجام خارج شدند و تحریم‌‌‌های فراوانی را نیز علیه ایران اعمال کردند.
آمریکایی‌‌‌ها چه جمهوری‌خواه و چه دموکرات، تفاوتی ندارند
اگر از این زاویه نگاه کنیم آمریکایی‌‌‌ها چه جمهوری‌خواه و چه دموکرات، تفاوتی ندارند و نباید فکر کنیم اینها خیلی با هم متفاوت هستند. در مقاطعی آلبرایت در زمانی که وزیرخارجه بود از اینکه 28 مردادی در ایران اتفاق افتاده است، ابراز تاسف کرد و آن هم به این صورت نبود که بخواهند عذرخواهی کنند و بگویند ما در مقام جبران هستیم و این اقدام را به‌عنوان جبران خسارت‌‌‌ها نسبت به ایران انجام می‌دهیم بلکه تنها در حد ابراز تاسف بود. همواره فرصت‌‌‌هایی در روابط دو کشور پیش آمده تا این حالت تخاصمی تا حدی تعدیل شود و طرفین نسبت به هم قدری با شرایط بهتری برخورد کنند.
برخی مقاطع ما نسبت به دموکرات‌‌‌ها خوش‌خیالی کردیم و دموکرات‌‌‌ها نشان دادند موضع ضدایرانی دارند، ازجمله در قضیه برجام یا مذاکرات دوران سازندگی درخصوص گروگان‌‌‌های لبنانی و تحریم‌‌‌های کلینتون و اوباما علیه ایران، تحلیل شما از این موارد چیست؟
تحریم‌‌‌ها از قبل برقرار شده بود و ایشان تمدید کرد؛ اما با این وجود فکر می‌کنیم آنها مجموعه‌ای هستند که کار را با هم پیش می‌برند و تصمیمات را ابلاغ می‌کنند؛ یعنی این‌طور نیست که شخص ترامپ را با شخص اوباما در یک تراز قرار دهید و بگویید اینها با هم کاملا مساوی هستند و به‌هرحال تفاوت‌‌‌هایی بین اشخاص از لحاظ نحوه تصمیم‌گیری وجود دارد کمااینکه ترامپ ایالات‌متحده آمریکا را به‌خاطر نوع تصمیماتی که اتخاذ می‌کند، دچار چالش کرده و مشکلات فراوانی را برای این کشور در سطح بین‌المللی ایجاد کرده است. البته در قضیه برجام باید گفت تصمیم بزرگ و اصلی را آمریکایی‌‌‌ها برای بهبود روابط با ایران گرفته بودند ولی ما آنها را به کشور راه ندادیم، لذا باید دوطرف را نگاه کنیم و متناسب با شرایطی که اتفاق افتاده، دست به تحلیل بزنیم، ازاین‌رو شرایط نشان می‌دهد در مواردی نیز ایران کوتاهی کرده و اجازه ندادیم این روابط بهبود یابد.
با تمام این تفاسیر شما هم معتقدید دلخوش کردن به وعده‌‌‌های بایدن اشتباه است؟
ما تصور می‌کنیم یکی خیلی خوب و یا خیلی بد است، درحالی‌که هر کشوری به‌دنبال منافع خود است و این ما هستیم که باید از شرایط استفاده و منافع خود را تامین کنیم.
نباید به بایدن دل خوش کنیم
اگر بایدن یا هر فرد دیگری بیاید، ما نباید به او دلخوش کرده و خوش‌خیال باشیم، چراکه باید دقت کنیم در چارچوب بده و بستان‌‌‌هایی که می‌تواند به نفع طرفین باشد، منافع خود را تامین کنیم. تمام روابط ما با چینیها، روس‌‌‌ها و اروپایی‌‌‌ها همگی مثبت نیست و در جا‌‌هایی مشکلات فراوانی با آنها نیز داریم.
البته این بحث ناظر به اقدام روز گذشته روزنامه سازندگی بود که تصویر بایدن را با عنوان «بازگشت برجام و عبور از براندازی» تیتر یک خود قرار داد، درحالی‌که آمریکایی‌‌‌ها در چهار سال اخیر نشان دادند به‌هیچ‌عنوان قابل اعتماد نیستند.
بله، تاکید من هم همین است، چراکه معتقدم هیچ کشوری قابل اعتماد نیست. هر کسی منافع خود را دنبال می‌کند. مگر روس‌‌‌ها یا چینیها یا اروپایی‌‌‌ها قابل اعتماد هستند؟ مگر هر کشوری اگر فرصتی پیدا کند بخواهد دیگری را تحقیر کند، چنین نمی‌کند؟ همه یک رفتار را دارند ولی این کشور‌‌ها هستند که باید متناسب با ظرفیتی که از خود ساخته‌اند از آنها به جهت منافع ملی خود بهره ببرند.
آمریکایی‌‌‌ها به اعتبار قدرت نظامی و اقتصادی خود همواره از موضع بالا با ایران حرف زده‌اند
بایدن از ابتدا گفته، دنبال براندازی نیستیم و به برجام برمی‌گردیم. این نقطه مثبتی نیست که بخواهیم از آن استقبال کنیم؛ ما به همه کشور‌‌ها اعلام کرده‌ایم که حاضر به گفت‌وگو هستیم ولی بحث در این است که آمریکایی‌‌‌ها به اعتبار قدرت نظامی و اقتصادی خود همواره می‌خواستند از موضع بالا با ایران حرف بزنند. طبیعتا ایران به‌دنبال استقلال و عزت خود است و دنبال این حرف آمریکا را نگرفته و اهمیتی به این کار نداده و تاکنون نیز در مقابل مذاکره با آمریکا نیز مقاومت کرده و این آمریکایی‌‌‌ها بودند که نتوانستند به اهداف خود دست یابند. از سوی دیگر بایدن از ابتدا مطرح کرده که قدرت و استقلال ایران را به رسمیت می‌شناسیم و ازاین‌رو اعلام کرده حاضر هستیم وارد برجام شویم و گفت‌وگو کنیم.
اخبار مرتبط: