سیدکمیل شوربلال، مدیرعامل شرکت سبز رویش دامون و دانشآموخته مقطع دکتری کشاورزی دانشگاه آزاد اصفهان، از جمله پژوهشگرانی است که تلاش کرده پژوهش دانشگاهی خود را با نیازهای واقعی کشاورزی کشور پیوند بزند. نتیجه تلاش او، تولید یک کود فیتوهورمونی بهارهسازی گندم پاییزه به نام «ورنا» است؛ محصولی که بر اساس تحقیقات دوره دکتری او توسعه یافت و توانست یکی از مهمترین چالشهای کشت گندم در مناطق مرکزی ایران را هدف قرار دهد.
اما مسئله از کجا شروع شد؟ در بسیاری از استانهای مرکزی، بهویژه اصفهان و یزد، کشت گندم پاییزه به شدت وابسته به جریان آب زایندهرود است. زمانی که آب در پاییز باز نباشد، هزاران هکتار مزرعه عملاً از چرخه تولید خارج میشود و یک سال زراعی از دست میرود.
شوربلال بهعنوان پژوهشگر و فعال حوزه کشاورزی با این مشکل مواجه بود و به همین دلیل ایدهای کلیدی را پیگیری کرد. اینکه آیا میتوان گندم پاییزه را بدون نیاز به سرما، در بهار یا اسفند و مهر کشت کرد؟ ایده او به محصول تبدیل شد، یعنی جایگزینی دوره سرما با ترکیب هورمونی. او پس از تحقیقات متعدد، ترکیبی هورمونی ساخت که برای غلات پاییزه نقش دوره سرما را شبیهسازی میکند.
به طور معمول، گندم پاییزه باید یک دوره سرمای طبیعی را پشت سر بگذارد تا وارد مرحله زایشی شده و عملکرد مطلوب تولید کند؛ اما زمانی که امکان کشت پاییزه وجود ندارد، کل مزرعه بلا استفاده میماند. محصول «ورنا» این روند را تغییر میدهد. شوربلال توضیح میدهد: «یک ترکیب فیتوهورمونی طراحی کردم که جایگزین دوره سرما میشود. بهجای اینکه گندم را پاییز بکاریم، آن را در اسفند یا مهر کشت میکنیم و در مرحله رشد دوگانه مرحلهای که به آن برجستگی دوگانه میگوییم این ترکیب را اضافه میکنیم. گیاه بدون نیاز به سرما از فاز رویشی وارد فاز زایشی میشود.» نتیجه این میشود که دو نوبت آبیاری پاییزه حذف میشود و مزارع بدون آب پاییزه، از نکاشت خارج میشوند. عملکرد محصول در بسیاری موارد برابر یا حتی بالاتر از حالت معمول است. موضوع پایاننامه دکتری شوربلال بر کشت خارج فصل غلات و ترکیبات هورمونی مؤثر بر آن متمرکز بوده است. او میگوید اساس پایاننامهاش طراحی ترکیباتی برای امکانپذیر کردن کشت خارج از فصل گندم بوده است.
در کنار این کار علمی، ساختار شرکت سبز رویش دامون نیز همزمان شکل گرفت. شوربلال توضیح میدهد این شرکت از ابتدا در حوزه تولید کودهای شیمیایی و میکرونیزه فعالیت میکرد و اکنون بیش از ۱۷ نوع محصول تولید میکند که «ورنا» یکی از محصولات ویژه آن است.
با وجود اینکه محصول «ورنا» ثبت اختراع شده و دو مقاله علمی معتبر (ISI) نیز از این پژوهش منتشر شده؛ اما مسیر ورود آن به تولید گسترده روشن نبوده است. به گفته او، همکاری با نهادهایی مانند جهاد کشاورزی، اتاق بازرگانی و حتی دریافت ردیف بودجه برای اجرای طرح، هیچگاه به نتیجه عملی نرسیده است. شوربلال درباره فرایند تولید این محصول میگوید: «تمام کودهای ما با دستگاه میکرونیزه تولید میشوند. ذرات تا حد نانو کوت میشوند و کیفیت بسیار بالا میرود. برای محصول ورنا هم همین فناوری استفاده شده است.»
شماره ۴۵۹۳ |
صفحه ۴ |
دانشگاه
دانلود این صفحه
پژوهشی که یک چالش بزرگ کشاورزی را هدف گرفت














