ندا اظهری، مترجم: استارتاپها در دنیا از فضای علم و دانش جدا نیستند و در دل دانشگاهها تنیده شدهاند، به گونهای که بخشی از اعضای استارتاپها را دانشجویان تشکیل میدهند که معمولاً با مدیریت اعضای هیئت علمی دانشگاهها راهاندازی میشوند. استارتاپهای دانشگاهی برای رونق اقتصادی و چشمانداز نوآوری انگلیس از اهمیت بالایی برخوردارند. این استارتاپها با ایجاد شغل و جذب سرمایهگذاری، به ویژه در بخشهای کلیدی مانند فناوری و مراقبتهای بهداشتی، رشد اقتصادی محلی را تقویت میکنند. علاوه بر این، این استارتاپها با مقابله با چالشهای جهانی و بهبود زندگی مردم از طریق ارائه راهحلهای نوآورانه، به تأثیر اجتماعی کمک میکنند. این استارتاپهای دانشگاهی از پژوهش و فناوری برای توسعه محصولات، خدمات و راهکارهای جدید بهره میبرند و نوآوری را در بخشهای مختلف دنبال میکنند. در واقع، دانشگاههای انگلیس نقش حیاتی در پرورش یک محیط کارآفرینی، ارائه آموزش، مربیگری و منابع برای حمایت از رشد استارتاپها و پرورش نسل بعدی کارآفرینان ایفا میکنند. اکوسیستم قدرتمند استارتاپی انگلیس که توسط دانشگاهها تقویت میشود، سرمایهگذاری قابل توجهی را از منابع داخلی و بینالمللی جذب میکند و از رشد و گسترش کسب و کارهای نوآورانه حمایت میکند. اما به رغم قدرتی که در دل استارتاپهای دانشگاهی انگلیس حکمفرماست، به نظر میرسد با چالشهایی هم روبهروست که آینده این استارتاپها را با خطر مواجه کرده و کارشناسان و منتقدان نسبت به این وضعیت هشدار دادهاند.
رشد ۷۰ درصدی استارتاپهای دانشگاهی
آژانس آمار آموزش عالی (HESA) اعلام کرده است که در یک دهه گذشته، انفجاری در تعداد استارتاپهای تحت حمایت دانشگاهها در سراسر انگلیس رخ داده است، چراکه مؤسسات بیشتری مراکز رشد کسب و کار را راهاندازی کردهاند و آموزش مهارتهای سازمانی به دانشجویان را آغاز کردهاند. بر این اساس، سالانه به طور متوسط بیش از ۴۳۰۰ شرکت به ثبت میرسد. تحلیلهای دانشگاههای انگلیس بیانگر آن است که اگر روندهای مثبت فعلی ادامه یابد، برآورد میشود که با توجه به ظرفیتهای موجود، تا سال ۲۰۲۸، آمارهای جدید به دست آمده از دانشگاههای انگلیس نشان دهد که با حمایت بیش از ۴۰۰ شتابدهنده و ۳۰۰ مرکز رشد در دانشگاههای سراسر کشور، تا سال ۲۰۲۸، این امکان وجود دارد که قریب به ۲۷ هزار استارتاپ جدید در مؤسسات آموزشی و دانشگاههای این کشور تأسیس شوند که پیشبینی میشود گردش مالی آنها به حدود ۱۴ میلیارد و ۶۱۶ میلیون دلار برسد. بین سالهای ۲۰۱۵-۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳-۲۰۲۲، تعداد استارتاپهای تأسیس شده در دانشگاههای انگلیس ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین استارتاپهای تأسیس شده در دانشگاهها، باعث ایجاد مشاغل محلی نیز میشوند.
رشد ۱۷۷ درصدی اشتغال در استارتاپها
در سال تحصیلی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، چیزی حدود ۶۴ هزار و ۳۸۴ نفر در این استارتاپها استخدام و مشغول به کار شدند که نسبت به سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ که ۳۸ هزار و ۷۵۰ شرکت با حمایت دانشگاهها ظهور کردند، با رشد ۱۷۷ درصدی روبهرو بوده است. universitiesuk در گزارش اخیر خود اشاره کرده است که در این دوره، گردش مالی استارتاپهای دانشجویی در سراسر بخش آموزش عالی بیش از ۷۵۰ درصد رشد داشته است، به طوری که از حدود ۷۷۸ میلیون دلار به حدود ۶ میلیارد و ۶۷۰ میلیون دلار رسید. در این بین، نرخ سرمایهگذاری خارجی در این استارتاپها نیز تقریباً ۳۵۰ درصد افزایش یافت و از رقم حدود ۴۱۰ میلیارد و ۲۹۷ میلیون دلار به حدود یک میلیارد و ۸۳۲ میلیون دلار رسید. همچنین برآوردها حکایت از آن دارد که تا سالهای ۲۰۲۹-۲۰۲۸، استارتاپهای دانشجویی و کارمندی حدود ۱۰۰ هزار نفر را استخدام کنند.
انگلیس؛ چهارراه جهانی برای جذب سرمایه
entrepreneur در تحلیل خود از وضعیت اکوسیستم استارتاپی انگلیس اشاره کرده است که مدیر ارشد عملیاتی شتابدهنده استارتاپی جهانی Founders Factory در لندن، در بحبوحه شک و تردیدها در مورد اکوسیستم استارتاپی انگلیس، اینگونه استدلال میکند که چشمانداز کارآفرینی این کشور در حال شکوفایی است، اما با وجود چالشهای رو به رشد و رقابت شدید جهانی، آیا انگلیس واقعاً میتواند به سیلیکونولی اروپا تبدیل شود؟ منتقدان بر این باورند که اکوسیستم استارتاپی انگلیس هنوز با چالشهای عمیق سیستمی، مانند کمبود سرمایه اولیه یا فرار مداوم مغزها به سیلیکونولی روبهروست. انتقاد از اکوسیستم استارتاپی انگلیس، اغلب باعث میشود واقعیتها به چشم نیایند و نادیده گرفته شوند. اگرچه انگلیس با چالشهایی روبهروست، اما در این میان هم برخی منتقدان از اذعان به دستاوردهای قابل توجه صحنه فناوری این کشور خودداری میکنند.
انگلیس همچنان قطب برتر استارتاپی اروپاست و شواهد بیانگر آن است که این جایگاه به زودی متزلزل خواهد شد. در سال ۲۰۲۴، استارتاپهای انگلیس ۲۵ درصد از کل سرمایهگذاریهای جدید را در اروپا به خود اختصاص میدادند و ۴۰ درصد از کل سرمایه را جذب میکردند و به این ترتیب به نیروی غالب در منطقه تبدیل شده بودند. انگلیس بیش از هر کشور دیگر اروپایی سرمایه خطرپذیر جذب میکند. صندوقهای سرمایهگذاری انگلیس همچنین از همتایان اروپایی و حتی برخی از همتایان آمریکایی خود نیز عملکرد بهتری دارند. اما با وجود نگرانیها در مورد خروج استعدادها به سیلیکونولی، روند متفاوتی در این کشور حکمفرماست. بنیانگذاران بینالمللی به انگلیس هجوم میآورند، به طوری که برای راهاندازی و توسعه شرکت خود به انگلیس آمده و از سرمایهگذاران بزرگ ایتالیایی و آمریکایی بودجه جمعآوری میکنند. این هجوم استعدادهای بینالمللی، گواه بر شهرت رو به رشد انگلیس به عنوان سکوی پرتابی برای شرکتهایی با رشد بالا است. درواقع، انگلیس یک چهارراه جهانی است که اولین گام برای جذب سرمایههای جدی از آسیا و خاورمیانه و سکوی پرشی به سوی آمریکا محسوب میشود.
علاوه بر این، چهارچوب نظارتی در انگلیس نقش مهمی در حمایت از استارتاپها ایفا میکند. در این کشور، در مقایسه با اروپا میتوان در کسری از زمان، شرکتهایی را تأسیس کرد. همچنین، رها کردن فضای نظارتی از سایر نقاط اروپا، فضای انگلیس را برای تجارت بینالمللی بسیار بازتر کرده است. به عنوان مثال، فقدان مقررات هوش مصنوعی در انگلیس، آن را در مقایسه با اروپا که با چالشهایی در قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا روبهروست، جذابتر کرده است. درواقع، اگرچه انگلیس پیشرفت چشمگیری داشته، اما بدون موانع هم نبوده است.
استارتاپهای انگلیس مکانی برای پرورش ایده نه بلوغ آن
استعدادها، مهارتها و کارآفرینی مردم انگلیس یک دارایی کلیدی و پایه و اساس رفاه آینده است و در این بخش، پتانسیل عظیمی وجود دارد. با حمایت، همکاری و سرمایهگذاری، میتوان یک تغییر اساسی در فعالیتهای استارتاپها ایجاد کرد و نیز شغل، فرصتها و آینده اقتصادی امنتری را شکل داد. به گزارش universitiesukمدیران دانشگاهها هشدار دادهاند که انگلیس در معرض خطر تبدیل شدن به یک «اقتصاد انکوباتوری» قرار دارد و از دولت میخواهند که در کمترین زمان ممکن دست به کار شود تا دانشگاهها بتوانند به حمایت از استارتاپها برای گسترش در انگلیس ادامه دهند. اقتصاد انکوباتوری به وضعیتی اشاره میکند که در آن، یک کشور یا منطقه در توسعه و پرورش ایدهها و کسب و کارهای جدید و نوآوری در مراحل اولیه موفق عمل میکند، اما در پرورش رشد و توسعه بعدی آن نوآوری و کسب و کار با مشکلات و چالشهایی مواجه میشود؛ گویی آن منطقه «محل پرورش» ایدههای جدید است اما «خانه» رشد بالغ آنها نیست.
کارشناسان هشدار میدهند که برای ادامه رشد استارتاپهای نوآورانه در مؤسسات انگلیس، دانشگاههای پیشرو جهان باید به طور پایدار تأمین مالی شده و از حمایتهایی برخوردار باشند که از آن جمله میتوان به در اختیار داشتن مربیان کسب و کار، فراهم کردن فضا و امکانات، ارتباط با سرمایهگذاران و میزبانی از رویدادهای شبکهسازی اشاره کرد. علاوه بر حمایت عملی از استارتاپها، سه چهارم مؤسسات انگلیس، ماژولهای اضافی یا اختیار در حوزه کسب و کار ارائه میدهند و تضمین میکنند که کارآفرینان نوپا با اعتماد به نفس، نخستین گامهای خود را در دنیای کسب و کار بردارند. در حال حاضر، سه چهارم دانشگاهها نیز از شرکتهای اجتماعی حمایت میکنند.
یکی از استارتاپهای دانشجویی با عنوان Altered Carbon در دانشگاه UWE بریستول در ۷ سال گذشته از حمایت عملی دانشگاه بهرهمند شده است. این گروه، یک بینی دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی را تولید کرده است. این محصول، یک فناوری نوآورانه تشخیص بو است که از تراشههای گرافنی و یک پلتفرم هوش مصنوعی با قابلیت یادگیری و تشخیص بوها استفاده میکند. این سیستم گازها، ترکیبات آلی فرار (VOCs) و ترکیبات پیچیده بو را تشخیص میدهد و در نظارت بر محیط زیست، نگهداری مواد غذایی و کاهش ضایعات و سلامت کاربرد دارد. همچنین استارتاپ iamproperty توسط دانشجویانی از دانشگاه «نورثامبریا» تأسیس شد که شکاف موجود در بازار را برای خدمات حراج املاک شناسایی کردند که به نفع مصرفکنندگان هم تمام میشود. آنها با حمایت دانشگاه، استارتاپ iamsold را راهاندازی کردند که اکنون برنده چند جایزه و پیشگام روش مدرن حراجی (MMoA) شده است تا سرعت و امنیت مورد نیاز را به بازار بیاورند. استارتاپ iamproperty در سال ۲۰۲۳، بیش از ۹۰۰۰ ملک را از این روش به فروش رساند که یک درصد از کل معاملات املاک انگلیس را تشکیل میداد. این شرکت، تیمی متشکل از حدود ۷۰۰ کارمند در سراسر انگلیس در اختیار دارد و بیش از ۶۰۰ شعبه آژانس املاک از آن استفاده میکنند.
تبادل دانش و آموزش فارغالتحصیلان رمز رشد اقتصادی دانشگاهها
رؤسای دانشگاهها در حال حاضر به دولت هشدار میدهند به دلیل کمبود بودجه برای گسترش، شرکتهای بیشتری که در مؤسسات آنها تأسیس شدهاند، وسوسه میشوند تا استعدادها و نوآوریهای خود را به لندن یا خارج از کشور بفرستند. این روند در حال حاضر، در مورد استارتاپهای فناوری در حال وقوع است و برخی را بر آن داشته است که انگلیس را بهعنوان یک «اقتصاد انکوباتور» توصیف کنند که در آن، شرکتها فقط برای فروش یا انتقال به خارج از کشور رشد میکنند. این نگرانیها در پی نگرانیهای مشابهی مطرح شده که توسط کمیته ارتباطات و دیجیتال مجلس اعیان مطرح شده است. باوجود این، دانشگاهها به طور فعال در تلاشند تا از وقوع این امر جلوگیری کنند. به گزارش «تایمز»، دانشگاهها برای کمک به تأمین بودجه خصوصی برای استارتاپها و شرکتهای نوپا، شرکتهای سرمایهگذاری «نورثرن گریتستون» و «میدلندز میندفورج» را تأسیس کردهاند و 400 شتابدهنده و 300 مرکز رشد را برای کمک به رشد شرکتها اداره میکنند. این دو شرکت برای ممانعت از خروج جریان استارتاپها و شرکتهای نوپای علمی و فناوری از خاک انگلیس، با دانشگاهها و کارآفرینان نوپا همکاری کردهاند تا اطمینان حاصل کنند که ابزارهای لازم و سرمایهگذاری خصوصی را برای گسترش در اختیار دارند.
در ادامه، universitiesuk عنوان کرده است که دانشگاهها با بحران مالی روبهرشدی روبهرو هستند بهطوریکه دفتر دانشجویان بهعنوان نهاد ناظر بر بخش آموزش عالی انگلیس، هشدار داده است که از هر 10 دانشگاه، بیش از 7 دانشگاه ممکن است تا سال آینده با کسری بودجه مواجه شوند. در سال جاری، هزاران شغل توسط مؤسسات آموزشی از بین رفته است. بسیاری از استارتاپهای دانشگاهی نیز از بودجه بنیادی ارائهشده توسط صندوق نوآوری آموزش عالی (HEIF) بهرهمند شدهاند که از توسعه تبادل دانش حمایت میکنند. یافتههای اخیر نشان میدهد که بازگشت سرمایه HEIF در حمایت از کارآفرینی و کسبوکار دانشجویی، بیش از 21 دلار به ازای هر 1.5 دلار است. کارشناسان از دولت میخواهند که تعهد بلندمدتی به این برنامه داشته باشد، همچنین با ایجاد مشارکتهای سرمایهگذاری مشترک در سراسر انگلیس حمایت و به دانشگاهها کمک کنند تا با کسبوکارها و مدیران محلی برای حمایت از رشد و فرصتهای محلی در تمام حوزههای اقتصادی و خوشههای نوظهور همکاری کنند.
مدیر اجرایی سازمان حمایت از دانشگاههای انگلیس (UUK) عنوان کرده است که رشد استارتاپهای تحت حمایت دانشگاه در دهه گذشته موفقیت چشمگیری بوده است. بهطورقطع میتوان هم برای تشویق و هم حمایت از کسبوکارهای جدید متولدشده در دانشگاهها و نیز برای اطمینان از ماندگارشدن و رشد آنها در انگلیس، اقداماتی را انجام داد. یکی از راههایی که دانشگاههای این کشور میتوانند برای دستیابی به رشد قویتر انجام دهند، اعتماد به دولت است. البته آنها برای انجام این کار باید از نظر مالی در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند. دانشگاهها از طریق تبادل دانشی که انجام میدهند و فارغالتحصیلانی که آموزش میدهند، پایه و اساسی برای رشد اقتصادی فراهم میکنند. افراد معدودی هستند که از نزدیک با کسبوکارها همکاری میکنند تا به رشد آنها نیز کمک کنند. آنها با استفاده از تجهیزات و تخصص خود، از استارتاپها حمایت و شرکتهای خود را ایجاد کرده و با کسبوکارهای مربوط به این اقتصاد وسیع همکاری میکنند تا کمکهای عملی را برای کمک به رشد آنها ارائه دهند. البته به نظر میرسد که از سوی UUK کمپینی به راه افتاده است که در آن، نوعی ابتکار برای نمایش استارتاپهای موفق دانشجویی و کارهایی اجرایی شده است که دانشگاهها در حمایت از آنها انجام میدهند.
نقش دانشگاهها در افزایش استارتاپها
دانشگاهها برای رسیدن به اهداف تعیینشده و افزایش تعداد استارتاپهای نوآورانه، راهکارهایی را میتوانند پیش گیرند. یکی از این راهکارها، افزایش تلاش برای دسترسی و حمایت از دانشجویان است که در سایه گنجاندن بیشتر توسعه مهارتها در برنامههای درسی؛ افزایش آگاهی از فرصتها و ترویج کارگاهها، رویدادها و مدارس تابستانی باید آن را انجام دهند. راهکار بعدی برقراری ارتباط با کسبوکارها، کارآفرینان و شرکای بیشتر است که این مورد هم بهواسطه حمایت از برنامهها؛ الهامبخشی به دانشجویان؛ و گنجاندن توسعهسازمانی در دورههای کارآموزی، تجربه کاری و کارورزی است. سومین راهکار دانشگاهها نیز افزایش همکاریهای محلی با سایر دانشگاههاست که با جمعآوری منابع؛ بهاشتراکگذاری فعالیتها و امکانات و افزایش همکاری با کسبوکارهای محلی حاصل میشود.
ایجاد سرمایهگذاری پایدار دولتی در صندوقها و حمایت از استارتاپها
دولت برای دستیابی به هدف افزایش تعداد استارتاپهای نوآور باید اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهد. نخست اینکه دولت باید سرمایهگذاری پایداری را در صندوقهایی فراهم کند که دانشگاهها از قبل ثابت کردهاند این سرمایهگذاریها میتوانند رشد کرده و فرصتهایی را ایجاد و به اشتغالزایی کمک کنند. دولت در حال حاضر از طریق صندوق نوآوری آموزش عالی (HEIF) در انگلیس از استارتاپهای دانشگاهی حمایت کرده و بهتازگی سرمایهای را در حمایت از شرکتهای زایشی (شرکتی که توسط یک شرکت بزرگ یا دانشگاه ایجاد میشود و پایه آن تحقیقوتوسعه است) اعلام کرده است. علاوه بر این، دولت میتواند از دانشگاهها نیز حمایت کند بهطوریکه میتواند بودجه نوآوری آموزش عالی (HEIF) را در درازمدت گسترش دهد. این بودجه نشاندهنده ارزش عالی برای پول دولتی است بهطوریکه هر 1.5 دلار سرمایهگذاری، بیش از 11 دلار مازاد ایجاد میکند. همچنین دولت، بودجه ازدسترفته ناشی از خروج صندوقهای سرمایهگذاری و ساختاری اروپا را بار دیگر برقرار میکند که این بودجه از همکاری دانشگاه و کسبوکارها حمایت کرده و فعالیتهای تبادل دانش دانشگاهها را افزایش میدهد. این فعالیتها در حال حاضر تأثیر اقتصادی حدود 12 میلیارد و 200 میلیون دلاری را در سال دارند.
همکاری دولت با دانشگاهها برای رشد سرمایهگذاری در استارتاپها
اقدام دیگری که دولت میتواند در حمایت از استارتاپها انجام دهد، همکاری و مشارکت بیشتر با دانشگاهها بهمنظور افزایش سرمایهگذاری در استارتاپها و شرکتهای زایشی است. این کار نهتنها به نفع استارتاپها، بلکه به نفع اقتصاد و جوامع نیز تمام میشود. دولت میتواند این کار را به چند طریق انجام دهد. یکی، حمایت از دانشگاهها در همه مناطق برای همکاری با سرمایهگذاران جهت تجمیع منابع و افزایش سرمایهگذاری، مانند دانشگاههای «میدلندز میندفورج» و «نورثرن گریتستون»؛ و دیگری، تضمین این موضوع که این سرمایهگذاری در انگلیس باقی مانده و به سراسر کشور برسد. بانک تجارت انگلیس میتواند با دانشگاهها بهمنظور سرمایهگذاری در استارتاپها و شرکتهای زایشی در سراسر انگلیس همکاری کرده و از انتقال آنها به لندن یا خارج از کشور جلوگیری کند. علاوه بر این، سومین راهی که دولت برای رونق استارتاپها میتواند انجام دهد این است که باید دانشگاهها را در برنامهریزی رشد محلی بگنجاند. این شامل تمام کشورهای انگلیس و بریتانیا میشود.














