ایمان‌ عظیمی، خبرنگار گروه فرهنگ: فستیوال سینمایی کَن به رسم دیرینه خود در ماه مِی برگزار می‌شود و به تبع آن در تاریخ 24 مِی 2025 برگزیدگانش را می‌شناسد؛ حرف در مورد این فستیوال زیاد است و ما هم قصد نداریم در این مجال با ورود به آن‌ها زاویه پرداختن به گزارش را تغییر دهیم، اما باید گفت که این فستیوال، در کنار جشن سینمایی آکادمی اُسکار مهم‌ترین رویداد سینمایی و حتی فرهنگی-هنری در جهان به‌شمار می‌آید و تأثیر انتخاب‌های آن بر روند کار سینماگران اقصی‌نقاط جهان با هر عقیده‌ای اثر می‌گذارد. به همین دلیل است که طیف وسیعی از فیلمسازان هنری آرزوی حضور در بخش اصلی و حتی جانبی کَن را دارند و از آن به‌عنوان غایت کارنامه خود یاد می‌کنند. اگرچه این جشنواره در حال حاضر بیش از قبل آلوده دست سیاستمداران و سیاستگذاران گلوبالیستش شده، اما نمی‌توان اهمیتش را رد کرد و به‌طور کامل اثرگذاری‌اش را نادیده گرفت. هفتاد و هشتمین فستیوال فیلم کَن در حالی برگزار خواهد شد که بسیاری از جشنواره‌های سینمایی در جای جای دنیا از حیث نحوه برگزاری، کماکان این رویداد را به‌عنوان متر و معیار خود در نظر می‌گیرند. در گزارش پیش رو به معرفی آثار مهم و درخورتوجه این دوره از جشنواره کن خواهیم پرداخت.

حفظ میراث «برایان دی‌پالما» و «جان وو» در کَن
قسمت هشتم از مجموعه فیلم‌های «مأموریت غیرممکن» با نام «مأموریت غیرممکن: روزشمار نهایی» با حضور «تام کروز» به‌عنوان بازیگر اصلی این اثر و «کریستوفر مک‌کوری» در مقام کارگردان در 14 مِی اکران می‌شود؛ فستیوال کَن در حالی وظیفه میزبانی از این اثر را در بخش خارج از مسابقه برعهده خواهد گرفت که پیش‌تر هم با اکران آثاری همچون «ایندیاناجونز و گردانه سرنوشت»، «الویس»، «سولو: داستانی از جنگ ستارگان» و... در تلاش برای بها دادن به سینمای صنعتی آمریکا و دنباله‌های آن در اروپا بود و در ادامه این سُنت به ورسیون آمریکایی از «جیمزباند» رسید. سازندگان «مأموریت غیرممکن: روزشمار نهایی» این شانس را دارند که چند روز پیش از اکران جهانی فیلم خود در 23 مِی، نگاه عموم سینه‌چاکان سینمای سرگرم‌کننده هالیوود را به محصول تازه «پارامونت» جلب کنند و حسابی سروصدا راه بیندازند. «مأموریت غیرممکن» پیش از آنکه توسط «برایان دی‌پالما» (از پیشگامان موج نو هالیوود) و «جان وو» در قالب فیلم‌های سینمایی تولید و به مخاطب عرضه شود برای اولین‌بار در قامت یک سریال جاسوسی در سال 1966 توسط «بروس گلر» ساخته شد. یکی از دلایل ادامه‌دار شدن روند ساخت فیلم «مأموریت غیرممکن» و رسیدن آن به قسمت هشتم به این خاطر بوده است که تماشاگران زیادی در سراسر دنیا به دیدن این اثر (هر هفت فیلم مجموعه) در سالن‌های سینما نشستند و در مجموع بیش از 4 میلیارد دلار به حساب «تام کروز» و رفقایش واریز کردند! باری، جشنواره کن اکنون در سالن «گرند لومی‌یر» میزبان این اثر و ستاره نام‌آشنای هالیوودی آن خواهد بود و توجه رسانه‌ها را نسبت به این واقعه جلب خواهد کرد.

ادینگتون (آری آستر)
«آری آستر» به‌همراه «شان بیکر» جزء یکی از استعداد‌های مطرح سینمای حال حاضر آمریکاست. سینمادوستان و خوره‌های فیلم او را با سه فیلم بلند «موروثی»، «میدسامر» و «بو ترسیده» می‌شناسند و اهالی علوم انسانی هم در کنار «دارن آرنوفسکی» به جهت علاقه به کنکاش و تأویل و تفسیر، آثار این کارگردان یهودی را مورد مداقه و ارزیابی قرار می‌دهند. اکنون او با چهارمین اثرش با نام «ادینگتون» به صحنه بازگشته و در اولین حضور بین‌المللی فیلمش، رقابت در بخش مسابقه جشنواره کن را تجربه می‌کند. «ادینگتون» ماجرای زوجی به اسم «لیندزی» و «مارک» را دنبال می‌کند که قصد دارند به لس‌آنجلس بروند. آن‌ها در مسیر رسیدن به کالیفرنیا در شهر کوچی «ادینگتون» گیر می‌افتند و از مردم تقاضای کمک می‌کنند. مردم در ابتدا درخواست آن‌ها برای کمک را می‌پذیرند و به گرمی به استقبالشان ‌می‌روند ولی در ادامه تجربه خوشایند آن‌ها مبدل به کابوس می‌شود. «ادینگتون» اولین فیلم «آری استر» و اولین حضور او در بخش مسابقه جشنواره کن است و به همین خاطر این حضور اهمیت زیادی حداقل برای خودش دارد. هنوز تاریخ اکران این اثر مشخص نشده ولی گویا رسانه‌های خارجی نظیر worldofreel تاریخ نمایش آن را در تابستان پیش رو محتمل می‌دانند. در «ادینگتون»، «واکین فینیکس»، «اما استون»، «آستین باتلر»، «پدرو پاسکال» و... بازی می‌کنند. مدیر فیلمبرداری این اثر هم «داریوش خنجی» ایرانی‌الاصل است.

موج نو (ریچارد لینک‌لیتر)

«ریچارد لینک‌لیتر» یکی از مهم‌ترین اسامی حال حاضر در بخش مسابقه هفتاد و هشتمین دوره فستیوال فیلم کن خواهد بود. اغلب مخاطبان سینما او را با سه‌گانه محبوب «BEFORE» می‌شناسند و مخاطبان جدی‌تر و به‌اصطلاح اهل فن «سینه‌فیل‌ها» او را با آثاری از قبیل «مات و مبهوت»، «نوار»، «پسرانگی»، «هرکی یه چیزی می‌خواد» و... می‌شناسند. «لینک‌لیتر» امسال با فیلم «موج نو» در جشنواره کن حضور دارد و یکی از شانس‌های اصلی دریافت جایزه «نخل طلا» به حساب می‌آید. «موج نو» اثری تمام فرانسوی ا‌ست که به ماجرای شکل‌گیری جنبش نوپای سینمای «موج نو» در اواخر دهه پنجاه میلادی می‌پردازد. به گزارش «ددلاین» این اثر ادای دینی بر فیلم «از نفس اُفتاده» اثر «ژان لوک‌-گدار» خواهد بود و لینک‌لیتر با احضار کردن ارواح فیلمسازان بزرگانی چون «روبر برسون»، «روبرتو روسلینی»، «ژان کوکتو»، «ژاک ریوت»، «اریک رومر»، «ژان پی‌یر ملویل» و... در متن درام و ساختمان بصری فیلمش کاری کارستان به انجام رسانده است. شایعه شده که فیلم به‌صورت سیاه‌- سفید و در ابعاد 4:3 تصویربرداری شده است.

مادران جوان (برادران داردن)
«برادران داردن» از محبوب‌ترین فیلمسازان جشنواره کن در تمامی ادوار برگزاری این رویداد به حساب می‌آیند. آن‌ها در طول برگزاری دوره‌های مختلف این فستیوال بار‌ها در بخش مسابقه کن حضور پیدا کرده و جوایز قابل توجهی ازجمله نخل طلا را هم تاکنون دوبار برای «رُزتا» در سال 1999 و «بچه» در سال 2005 به دست آورده‌اند. ماجرای این اثر در مورد مادران جوانی است که در اردوگاه کار و زندگی می‌کنند و دوست دارند آینده خود و بچه‌هایشان را بسازند. برادران داردن اشراف کاملی بر سوژه‌هایی که در مورد آن‌ها فیلم می‌سازند، دارند و می‌توانند پیچیده‌ترین روابط انسانی در دنیای مدرن امروز را به سرراست‌ترین شکل ممکن به مخاطب عرضه کنند. به همین خاطر است که رئالیسم اجتماعی‌- انتقادی این دو برادر بدون ورود به کرانه‌های سینمای «ناتورالیستی» و همچنین پمپاژ نکبت دیدنی است. باید منتظر ماند و تماشا کرد که آیا آن‌ها خواهند توانست سومین نخل طلایشان را به دست بیاورند یا خیر؟

طرح فنیقی (وس اندرسون)

«طرح فنیقی» فیلم جدید «وس اندرسون» در تاریخ 28 مِی 2025 اکران می‌شود، ولی پیش از آن در یک مهمانی باشکوه در کن از این اثر رونمایی می‌شود. «اندرسون» نیز همچون «برادران داردن»، «ریچارد لینک‌لیتر» و «آری آستر» یکی از چهره‌های سرشناس و مهم رسانه‌ای جشنواره فیلم کَن در هفتاد و هشتمین دوره این فستیوال است که با مؤلفه‌های بصری ویژه و همچنین روایت‌های تو در تو و موزاییکی‌اش شناخته می‌شود. «طرح فنیقی» نیز همچون اکثر آثار این کارگردان آمریکایی پُربازیگر خواهد بود و هنرپیشه‌های نامداری نظیر «اسکارلت جوهانسون»، «تام هَنکس»، «بنیسیو دِل تورو»، «مایکل سِرا»، «ریز احمد»، «برایان کرانستون»، «بندیکت کامبریج» و... نیز این کارگردان مملو از ایده را همراهی خواهند کرد. داستان «طرح فنیقی» در مورد گرداندن یک کسب‌وکار خانوادگی‌ است که در بستر یک کمدی ماجرایش را روایت می‌کند. «وس اندرسون» علاوه بر کارگردانی این اثر وظیفه نگارش فیلمنامه را هم به‌همراه «رومن کاپولا» برعهده گرفته است.
مغز متفکر (کلی رایکارد)
«کلی رایکارد» را علاقه‌مندان سینمای مستقل آمریکا به‌خوبی می‌شناسند. او از سال 1994 به پشت دوربین رفت و عمده فعالیت‌هایش در این حوزه را به اجرایی کردن پروژه‌ها و دغدغه‌های شخصی و هنری‌اش اختصاص داد. «رایکارد» در آثار خود، با حذف حداکثری مایه‌های ملودراماتیک، نفس واقعیت را احضار می‌کند و آن را به شیوه‌ای کاملاً خودبنیاد و قائم به ذات در معرض دید مخاطبان قرار می‌دهد. او اکنون پس از موفقیت‌های متعددی که بعد از ساخت «اولین گاو» و «حضور» نصیبش شد به جشنواره فیلم کَن بازگشته تا بتواند شانس خود را برای دریافت نخل طلا امتحان کُند. از «جاش اوکانر» به‌عنوان بازیگر اصلی این فیلم یاد می‌کنند. اطلاعات بیشتری در مورد «مغز متفکر» موجود نیست ولی «تیری فرمو»، مدیر هنری جشنواره کن در زمان اعلام فیلم‌های بخش مسابقه عنوان کرد که اثر جدید «کلی رایکارد» یک اثر کوچک جنایی به سبک آثار کوچک دهه 70 میلادی است که اتفاقات آن در پس‌زمینه جنگ ویتنام رقم می‌خورد.
عقاب‌های قلعه (طارق صالح)
«طارق صالح» چهره‌شاخصی برای مخاطبان عرب‌زبان سینما به‌شمار می‌آید. او یک سوئدی مصری‌تبار است که سه سال قبل با فیلم «پسری از بهشت» در بخش مسابقه فستیوال فیلم کن پذیرفته شد. او در آن اثر به دعوای میان الازهر و نهادهای دولتی پرداخت و توانست جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن را تصاحب کند.
«عقاب‌های قلعه» سومین و آخرین اثر از تریلوژی «قاهره» اثر «طارق صالح» است که بخش اعظم آن در شهر استانبول جلوی دوربین رفته است. به گزارش Cineuropa فیلم جدید این کارگردان مصری‌سوئدی با بودجه ۹ میلیون دلاری ساخته‌شده؛ همین مسئله باعث شده «عقاب‌های قلعه» در میان تولیدات جاه‌طلبانه کشورهای عربی قرار بگیرد. «ممنتو فیلمز» وظیفه پخش این اثر در فرانسه را برعهده گرفته و ساخت موسیقی متن اثر را هم آهنگ‌ساز برنده اسکار، یعنی «الکساندر دسپلات» انجام داده است.

ارزش عاطفی (یواخیم تریه)
«اُسلو، 31 آگوست»، «غرنده‌تر از بمب» و «بدترین آدم دنیا» از آثار شاخص «یواخیم تریه» به حساب می‌آیند. او یکی از کارگردانان شاخص حال حاضر سینمای اروپاست که با آخرین اثرش بیش از گذشته در کانون توجه قرار گرفت. «بدترین آدم دنیا» در جشنواره کن سال 2021 جایزه تحویل گرفته و جایزه بهترین بازیگر زن را برای «رناته رینس وه» به ارمغان آورد. فیلم در اُسکار همان سال هم در دو رشته بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان و بهترین فیلمنامه ارژینال نامزد شد که برای یک فیلم غیرآمریکایی موفقیت کمی نبود. اکنون «تریه» با فیلم «ارزش عاطفی» به بخش مسابقه کن برگشته و قصد دارد که در راه رسیدن به موفقیت از فیلم قبلی خود پیشی بگیرد. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «ارزش عاطفی» کاوشی صمیمی و همچنین تکان‌دهنده در مورد خانواده، خاطرات و قدرت آشتی‌دهنده هنر است و از این بابت در خط داستانی خود چندان بی‌شباهت به آثار پیشین این کارگردان نروژی نیست.
آلفا (ژولیا دوکورنو)
«ژولیا دوکورنو» اولین فیلمساز زن در تاریخ برگزاری فستیوال فیلم کن است که موفق شده به تنهایی و بدون هیچ شریکی جایزه نخل طلای کَن را با خود به خانه ببرد. او این جایزه را در هفتاد و چهارمین دوره جشنواره کن با فیلم عجیب‌الخلقه «تیتان» به دست آورد و برای بار دیگر جنبش سینمایی «اکستریم فرانسه» یا همان «نهایت‌گرایی نوین» را بر سر زبان‌ها انداخت. سینمای اکستریم در مبحث ایده‌پردازی ملهم از سینمای هنری و فیلم‌های وحشت است و به همین خاطر چندان برای سرگرمی عوام‌الناس مناسب نیست. «آلفا» جدیدترین اثر «ژولیا دوکورنو» هم از این قاعده مستثنی نیست و او همین طرح و ایده را در این اثر نیز به منصه ظهور رسانده است. قصه ماجرای دختری 11 ساله به اسم «آلفا» را دنبال می‌کند که در شهری خیالی -که بی‌شباهت به «نیویورک» نیست روزگار می‌گذراند؛ در همین اثنا بیماری ایدز در جهان همه‌گیر می‌شود و او باید به ناچار با این وضعیت دست‌وپنجه نرم کند. «آلفا» نسخه شرح و بسط داده شده فیلم کوتاه «دوکورنو» در سال 2011 است و به گفته مطبوعات و رسانه‌های خارجی شخصی‌ترین پروژه این کارگردان به حساب می‌آید؛ با این تفاصیل و با توجه به آثاری که «دوکورنو» در این سال‌ها ساخته بعید نیست که این فیلم هم چندان موردقبول عموم مخاطبان قرار نگیرد و تنها تماشاگران جدی‌تر و همچنین منتقدان به تماشای آن علاقه نشان دهند. نکته جالب در رابطه با «آلفا» آن است که «گلشیفته فراهانی» و «طاهر رحیم» بازیگران اصلی این فیلم هستند. طاهر رحیم با آثاری چون «گذشته؛ ساخته اصغر فرهادی» و «یک پیامبر؛ ساخته ژاک اودیار» شناخته می‌شود و گلشیفته فراهانی نیز به‌عنوان یکی از چهره‌های پُرسروصدای این سال‌ها در مهم‌ترین آزمون بازیگری‌اش جلوی دوربین «ژولیا دوکورنور» رفته است.

تصادف ساده (جعفر پناهی)

«جعفر پناهی» با «تصادف ساده» در بخش مسابقه هفتاد و هشتمین جشنواره فیلم کن حاضر می‌شود. پیش از اعلام خبر فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه فستیوال کن، پیش‌بینی می‌شد که از طرف ایران سعید روستایی، مجید مجیدی و جعفر پناهی در کن حضور داشته باشند که این خواب تنها در مورد «پناهی» تعبیر شد. در رابطه با «تصادف ساده» جزئیات زیادی به بیرون درز نکرده، اما کارگردان «بادکنک سفید» این فیلم را به‌صورت زیرزمینی و با حمایت کمپانی «ام‌کاتو فیلمز» و «له فیلم پلیاس» جلوی دوربین بُرده است. مراحل پس تولید «تصادف ساده» در فرانسه صورت گرفته و با توجه به رابطه خوب میان پناهی و جشنواره‌های رده A اروپایی پیش‌بینی موفقیت این اثر در کَن چندان دور از ذهن و غیرقابل دسترس نیست.

رنوار (چی هایاکاوا)

«چی هایاکاوا» در سال 2022 برنده دوربین طلایی جشنواره فیلم کَن شد. او اکنون با «رنوار» دومین اثر بلند خود پا به بخش اصلی این فستیوال گذاشته است. «رنوار» یکی از معدود آثار این رویداد مهم فرهنگی به‌شمار می‌رود که تریلرش را چند هفته قبل از اکران خود در جشنواره منتشر کرده است. نخستین فیلم مستقل «هایاکاوا» -که او در آن به‌تنهایی وظیفه کارگردانی را برعهده داشت- «پلان 75» نام داشت که اثری علمی- تخیلی در مورد اتانازی اجباری سالمندان بود. قصه «رنوار» در دهه 1980 میلادی توکیو می‌گذرد و در باب زندگی دختری 11 ساله است که با بیماری سرطان پدرش دست‌وپنجه نرم می‌کند. هایاکاوا در گفت‌وگویی عنوان کرد که این فیلم را براساس تجربه کودکی‌اش جلوی دوربین بُرده است.

روزی روزگاری در غزه (تارزان و عرب ناصر)

بخش نوعی نگاه دوره هفتاد و هشتم جشنواره کن، امسال میزبان یک فیلم از فلسطین خواهد بود. دو فیلمساز فلسطینی به نام‌های تارزان و عرب ناصر فیلم «روزی روزگاری در غزه» را براساس واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی موجود در «غزه» به نمایش درخواهند آورد. «روزی روزگاری در غزه» در فرمت سینمای داستانی ساخته شده و طنز تلخ و گزنده‌ای هم در لایه‌های میانی آن وجود دارد. «تحقیر» (2015) اولین فیلم برادران ناصر در مورد زندگی واقعی سیزده زن فلسطینی بود که شیوه زیست آن‌ها در شرایط اسفناک غزه را به تصویر می‌کشید.

النور کبیر (اسکارلت جوهانسون)

«اسکارلت جوهانسون» بازیگر مطرح هالیوودی، امسال با دو فیلم در جشنواره کَن حضور دارد و حسابی سرش شلوغ است. او در بخش رقابتی با «طرح فنیقی» اثر «وس اندرسون» و در بخش نوعی نگاه با «النور کبیر» ساخته خودش در این رویداد شرکت می‌کند. ماجرای «النور کبیر» در مورد یک زن 90 ساله اهل فلوریدا است که باید با مرگ بهترین دوستش کنار بیاید، او در عین حال با یک جوان 19 ساله نیویورکی آشنا می‌شود. «جون اسکوئیب»، «چیوتل اجیوفور»، «جسیکا هچت» و «ارین کلیمن» از جمله بازیگران اصلی «النور کبیر» هستند.