مریم فضائلی، خبرنگار: محمود درویش سالها پیش درباره غزه سرود:
«اگر از تو درباره غزه پرسیدند...
بگو به آنها در آنجا شهیدی است
که شهیدی آن را حمل میکند
و شهیدی از وی عکس میگیرد
و شهیدی او را بدرقه میکند
و شهیدی بر وی نماز میخواند»
محمود درویش اگر فلسطین بعد از 7 اکتبر را میدید شاید مصرع «و شهیدی خبرش را منتشر میکند» به شعرش اضافه میکرد. غزه جایی است که در ثانیهای از خبرنگار جنگ به خبرنگار شهید تبدیل میشوی. 300 روز از طوفان الاقصی گذشته است و تا به امروز و این ساعت 166 خبرنگار شهید شدهاند. خبرنگارانی که با پوشیدن کاورها و کلاههایی که رویش نوشته شده است press نباید هدف آگاهانه تفنگها و بمبهای رژیمصهیونیستی قرار گیرند. طبق قوانین بینالمللی بشردوستانه هدف قرار دادن عمدی روزنامهنگاران و غیرنظامیان جنایت جنگی تلقی میشود اما انگار در این نقطه از تاریخ و جغرافیای انسانی همه چیز صورتی استثنایی گرفته و جهان مقابل رژیمی سکوت کرده که نهتنها جنایتگری میکند بلکه برای این جنایتهایش هم از حمایتهای سیاسی برخوردار است. در هفتههای اول جنگ رژیمصهیونیستی طی بیانیهای به خبرگزاریهای بینالمللی اعلام کرد که نمیتواند امنیت خبرنگاران حاضر در نوار غزه را تضمین کند. این هشدار نبود بلکه تهدیدی برای خبرنگارانی بود که میخواستند، یک جنایت جنگی را آشکار کنند. نوشتن گزارش و خبرنگاری در نوار غزه کار سادهای نیست. او زیر بمباران مسائلی عجیب و غریب است و از آن بدتر که جامعه جهانی در مقابل آن سکوت کرده است. حملات هوایی رژیمصهیونیستی، اختلال در ارتباطات، کمبود منابع و قطع گسترده برق بخشی از شرایط سختی است که خبرنگاران در جغرافیای غزه تجربه میکنند. هر بار که یک روزنامهنگار کشته، مجروح، دستگیر یا مجبور به تبعید میشود تکههایی از حقیقت را از دست میدهیم. تکههایی که خبرنگاران با پرداخت جانشان به گوش دنیا میرسانند.
آمار شهدای خبرنگار
فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران یا بهطور مختصر «IFJ» یکی از سازمانهایی است که روزنامهنگاران جهان در آن عضو هستند. در حال حاضر فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران بیش از 600 هزار روزنامهنگار از 140 کشور جهان دارد. یکی از بخشهای مهم و معتبری که در سایت فدراسیون روزنامهنگاری گنجانده شده مربوط به خبرنگارانی است که جانشان را از دست دادهاند. کشتهشدگان رسانه به دو دسته حملات هدفمند و قتلهای تصادفی تقسیم میشوند. بر مبنای آمار رسمی فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران، در سال 2021 تعداد خبرنگاران کشتهشده 47 نفر بود و این عدد در سال 2022 با افزایش 67 درصدی به عدد 79 کشته رسید. در این سال اوکراین با کشته شدن 12 خبرنگار خطرناکترین کشور برای خبرنگاران بود. در سال 2022 از خبرنگاران فلسطینی آمار یک کشته ثبت شده است. آماری که از تعداد خبرنگاران کشتهشده در سال 2023 اعلام شده 129 خبرنگار بینالمللی است. این افزایش هولناک خبرنگار کشتهشده بهخاطر 83 خبرنگار شهید فلسطینی است که در این لیست قرار گرفته است. بعد از عملیات طوفان الاقصی در اکتبر سال 2023 و فقط در فاصله سه ماه، از ابتدای اکتبر تا پایان سال 2023، نمودار کشتههای رسانه بالا رفته است. در هفت ماهی که از ابتدای سال 2024 گذشته است 53 خبرنگار در 10 کشور شهید شدهاند. امسال هم فلسطین با 33 شهید، بالاترین میزان شهید خبرنگار را ثبت کرده است.
اعلام خبر شهادت از زبان 2 شهید
تا به امروز آمارهای متفاوتی از شهدای رسانه فلسطینی منتشر شده است و هر کدام از آمارها بنا به عضویت هر خبرنگار در سازمان و صنوف خبرنگاری بینالمللی، اعلام میشود. آنچه هولناک است اینکه با هر معیاری بخواهیم تعداد شهدای خبرنگار فلسطینی را بررسی کنیم متوجه رشد بیسابقه خبرنگارکشی خواهیم شد. در سرزمین زیتون و مقاومت قوانین و آمارهای جهانی اعتباری ندارند، حتی قوانینی که بر پایه حقوق بشر ادعایی ترسیم شدهاند هم برای خبرنگاران مصونیتی نمیآورد. براساس یکی از آمارهایی که تعداد خبرنگاران کشتهشده در جنگ غزه را تجمیع کرده میتوان گفت که تا به امروز 166 خبرنگار و فعال رسانهای در فاصله کمتر از یک سال گذشته شهید شدند. با شهادت اسماعیل هنیه دو خبرنگار با نامهای «اسماعیل الغول» و «رامی الریفی»در حال پوشش عواقب ترور اسماعیل هنیه رهبر ارشد حماس بودند. این دو فعال رسانهای پنج دقیقه بعد از انتشار گزارشی از منزل شهید هنیه، خودرویشان مورد هدف قرار گرفت. الغول و الریفی درحالیکه جلیقه خبرنگاری به تن داشتند در اردوگاه الشطیع، شهید شدند. رامی الریفی، فیلمبردار 27 ساله فلسطینی بود که در جریان جنگ اسرائیل و غزه، برای الجزیره کار میکرد. الغول، هم برای شبکه خبری الجزیره کار میکرد و از معدود خبرنگارانی بود که همچنان در شمال غزه باقی مانده بود. این خبرنگار تلاش داشت تا به کمک فضای مجازی بتواند ذرهای از سختی و مشکلاتی که فلسطینیها درگیر آن هستند را نشان بدهد. الغول پیش از این هم توسط ارتش اسرائیل در بیمارستان الشفا در شهر غزه دستگیر شده بود. الجزیره اعلام کرده که الغول در نوامبر 2023 به این شبکه پیوسته و تماموقت تلاش خود را صرف پوشش اخبار جنگ میکرد. این خبرنگار در 31 ژوئیه 2024 در شهر غزه در حالی به خاک سپرده شد که سر از تنش جدا شده بود. با شهادت این دو خبرنگار رسانه الجزیره موضع گرفت و اعلام کرد که الغول و الریفی عمدا مورد هدف قرار گرفتند. الجزیره در بیانیهای اعلام کرد: «نیروهای اسرائیلی خودروی الغول و الریفی را با موشک هدف قرار دادند که منجر به یک ترور شده است.» نیروهای رژیمصهیونیستی هم مدعی شدند که الغول یکی از اعضای شاخه نظامی حماس بوده و فعالیتهای او در غزه همسو با فعالیتهای نظامی حماس بوده است. الجزیره بهشدت ادعایی که نیروهای رژیم جعلی درباره الغول مطرح کرده بودند را رد و ادعای آنها را بیاساس خواندند. این شبکه گفت این اتهامی که اسرائیل بدون مدرک ارائه کرده تلاشی برای توجیه قتل عمدی الغول و الریفی است. همچنین شبکه رسانهای الجزیره اعلام کرد اتهامات وارده به الغول سابقهای طولانی در میزان ساختگی و دروغی بودن دارد و برای سرپوش گذاشتن بر جنایاتشان است. این سازمان رسانهای خواستار تحقیقات مستقل بینالمللی درمورد جنایات ارتکابی علیه روزنامهنگاران و کارکنان خود شده است.